ایران شهرساز

نسخه‌ی کامل: متولی محیط زیست: ریزگردها نمی‌كشند!
شما درحال مشاهده‌ی نسخه‌ی متنی این صفحه می‌باشید. مشاهده‌ی نسخه‌ی کامل با قالب‌بندی مناسب.

متولی محیط زیست: ریزگردها نمی‌كشند!

وی در اظهاراتی عجیب گفت: « این ریزگردها کشنده نیست، بلکه تنها برای افرادی كه مشکل قلبی دارند یا زنان باردار می‌تواند موجب نگرانی شود!»
كارشناسان حوزه سلامت در چند هفته اخیر بارها و بارها اظهار نگرانی كرده‌اند كه ریزگردهای عراقی می‌تواند تهدیدی جدی برای سلامتی شهروندان باشد و حتی احتمال دارد كه جان مردم را به خطر بیندازد، با این حال رئیس سازمان حفاظت محیط زیست كه متولی حفظ محیط زیست كشور است، روز گذشته در سخنرانی خود پیش از آغاز خطبه های نماز جمعه تهران ، در اظهاراتی عجیب گفت: « این ریزگردها کشنده نیست، بلکه تنها برای افرادی كه مشکل قلبی دارند یا زنان باردار می‌تواند موجب نگرانی شود!»

اظهارنظری كه اگرچه تعجب همگان را برانگیخته ، اما پس از ارائه راه حل هایی چون آب‌پاشی تهران، استفاده از پنكه های بزرگ و استفاده از مخلوطی از مواد چسبنده در فعالیت های عمرانی پایتخت از دولتمردان می‌تواند به عنوان یك نكته قابل تامل مورد بررسی قرار بگیرد. مروری بر اخبار یكی، دو سال گذشته نشان می دهد آلودگی هوا بر شیرمرغ تا جان آدمیزاد تاثیر گذار بوده است. از افزایش مراجعه به اورژانس گرفته تا تاثیر بر پرخاشگری، طلاق و ناباروری همه از عوارض این نوع آلودگی است. حتی كارشناسان طی چند سال گذشته بارها خواستار تشكیل دادگاه آلودگی هوا شده و از پزشكی قانونی و وزیر بهداشت خواسته اند تا آمار مرگ و میر در اثر آلودگی هوا را اعلام كند. گذشته از آن،

همین چند روز پیش بود كه مدیر باغبانی سازمان جهاد كشاورزی استان همدان اعلام كرد:« تداوم ریزگردها باعث کاهش میزان تولیدات باغی و زراعی خواهد شد. انتشار مستمر ریزگردها كاهش عمل فتوسنتز گیاه را در پی دارد و اگر در زمان گرده افشانی، پدیده انتشار ریزگردها رخ دهد ممكن است تا حدودی عمل تلقیح را مختل كند.» حجت‌الله‌شهبازی گفت:«اگر به صورت مستمر و چندین روز این پدیده ادامه داشته باشد و باعث ایجاد لایه‌ای بر روی برگ شود، كاهش عمل فتوسنتز گیاه را در پی دارد و آن طور كه باید نمی‌تواند كارش را انجام دهد.» اما این همه ماجرا نیست. سعدالله اسکندری مدیر امور باغبانی سازمان جهاد كشاورزی همدان نیز با اشاره به اینكه پدیده گردوغبارازجمله عوامل ایجادخسارت بر زنبورداران وکشاورزان است، میزان خسارت این آلاینده رادرشرایط فعلی برروی محصولات جالیزی، ذرت وگندم بین 15 تا 20 درصد پیش بینی کرد.

بی برنامگی، علت اصلی است

نه برگزاری اجلاس های چهارجانبه بین ایران، عراق، تركیه و سوریه مشكل را چاره كرد و نه بازدید هیات عراقی و ایرانی از كشورهای همسایه. ریزگرد در سال های گذشته‌بارها آسمان كشور را تیره و تار كرده است. مدارس و ادارات دولتی كشور را به تعطیلی كشانده، پروازها را كنسل كرده و تاری دید را برای شهروندان به ارمغان آورده است. این ذرات بیگانه در سال‌های گذشته افراد بی‌شماری را به اورژانس و مراكز درمانی كشانده است. اما گویی ایرانی ها در مواجهه با این پدیده خطرناك تنها مانده اند، چرا كه به گفته مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست برای این گرد و غبار كه منشأ خارجی دارد هیچ كاری نمی توان كرد! محمد جواد محمدی زاده رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در این باره می گوید:«کشورمان تنها در یک مولفه از هوا مشکل دارد. در حال حاضر وجود گرد و غبار از مشکلات اصلی است.

نود درصد این گردو ‌غبارها از کشورهای همسایه به خصوص عراق، اردن، عربستان و سوریه است. البته ما توافقاتی در این زمینه با کشور عراق داشتیم اما آنها به دلیل مشکلاتی نظیر نبود امنیت از بین بردن این گرد و غبارها اولویت‌شان نیست و ما دراین زمینه توفیق زیادی نداشتیم.» این نخستین بار نیست كه یك مسئول از ناتوانی سازمان حفاظت محیط زیست برای مهار ریزگردها سخن می گوید. پیش از این نیز علی محمد شاعری قائم مقام این سازمان در جمع خبرنگاران به صراحت اعلام كرده بود:«نمی توان مردم را فریب داد. این گرد و غبار منشاء داخلی ندارد و عراق و عربستان هم در این زمینه همكاری نمی كنند.»

اما دكتر یوسف رشیدی مدیر عامل شركت كنترل كیفیت هوای تهران نظر دیگری دارد. به گفته او در روزهای اخیر شاهد ازدیاد حملات تنفسی، سكته های قلبی و افزایش آمار مراجعه به مراکز درمانی بوده ایم. رشیدی می گوید:« ذرات ریزگردها به راحتی از طریق سیستم تنفسی وارد سیستم گردش خون می‌شوند و ضمن بالا بردن غلظت خون باعث گرفتگی رگ‌ها شده و با پوشاندن بافت ریه، موجب کاهش سطح اکسیژن‌گیری ریه می‌شوند.» به گفته رشیدی «ذرات معلق ناشی از احتراق ناقص وسایل نقلیه موتوری با ذرات معلق ناشی از ریزگردها که سه سال است تهران را تحت تاثیر قرار داده متفاوت است. منشاء این ریزگردها خارج از مرزهای غربی ایران بوده و در داخل خاک عراق قرار دارد که البته برنامه‌ریزی برای کنترل منشاء این ریزگردها و کاهش آن‌ها امکان‌پذیر بوده و هست. در زمینه مهار ریزگردها سفرهای خارجی انجام شده و مقاماتی از عراق به ایران آمدند و مسئولانی نیز از ایران به عراق رفتند و یکسری کارهای اداری صورت گرفته اما مردم انتظار دارند نتیجه عملی این رفت و آمدها را ببینند، چرا که مبداء آلودگی‌ معلوم است و سازمان هواشناسی می‌تواند با روش‌های مدل‌سازی، کانون اصلی این آلودگی در عراق که ایران را تحت تاثیر قرار می‌دهد را دقیقاً مشخص کند.»

مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در پایان با تاکید بر اینکه آلودگی هوا باید از منبع اصلی آن تحت کنترل قرار گیرد، خاطرنشان کرد: متاسفانه در زمینه مهار ریزگردها از منشاء اصلی آن در عراق هیچ اقدام عملی انجام نشده است. او می گوید:«در بحث آلودگی هوا دچار روزمرگی شده‌ایم و در مهار ریزگردها از برنامه‌های اساسی خبری نیست. در حالی که بر اساس بند (ب) ماده 193 قانون پنجم توسعه، سازمان حفاظت محیط زیست مکلف است تمهیدات لازم برای کاهش آلودگی هوا تا حد استاندارد‌های جهانی با اولویت شناسایی کانون‌های انتشار و مهار ریزگردها را اجرا كند.»

نفس شهرهای مرزی تنگ تر است

پیش از آنكه قانون برنامه پنجم توسعه مصوب شود، دولت در قانون برنامه دوم تا چهارم نیز همواره مكلف شده تا آلودگی هوای كلانشهرها را كاهش دهد. رشیدی در این باره می گوید:«به موجب قانون تکلیف کاهش و کنترل آلودگی هوا بر عهده سازمان حفاظت محیط زیست گذاشته شده، این سازمان مکلف است هوای کلان‌شهرها را در حد استاندارد و بهداشتی نگه دارد و این در حالی است که در خصوص مهار ریزگردها از مبداء عراق هیچ گونه اقدامی به صورت عملی انجام نشده است.»

رشیدی با بیان اینکه حساسیت‌ها نسبت به تهران بالاتر و بالطبع اطلاع‌رسانی‌ها در مورد این کلانشهر بیشتر است، ادامه می دهد:« آلودگی شهرهای مرزی کشور چندین برابر تهران و صدماتی که به شهروندان این شهرها وارد می‌شود، بسیار بیشتر از ساکنان پایتخت است.» او با انتقاد از برنامه جدید كاهش آلودگی هوا ، می گوید:«اسفند ماه سال گذشته مصوبه‌‌ای تحت عنوان «برنامه کاهش آلودگی هوا در 8 شهر بزرگ کشور» مورد تصویب هیأت دولت قرار گرفت که بر اساس بند 19 آن درصورت قرار گرفتن وضعیت هوا در شرایط هشدار، وزارت نیرو موظف است نسبت به بارور کردن ابرها و استفاده از سایر فن‌آوری‌های مناسب اقدام كند. چنین کاری غیر کارشناسانه بوده و اجرای آن عملاً امکان‌پذیر نیست، آلودگی هوا باید از منبع آن کنترل شود، نه اینکه دنبال راه حل‌هایی مثل آب‌پاشی شهر و بارور کردن ابرها باشیم که در واقع فرار رو به جلوست.»

نتیجه مهم است

« با رفت و آمد مسئولان به عراق ریزگردها مهار نمی‌شوند!» این را رشیدی می گوید. از سوی دیگر دستگاه های سنجش آلودگی هوا در روزهای گذشته نشان داده اند كه در مناطق مختلف میزان ذرات معلق که نسبت به سایر آلاینده‌ها بسیار خطرناک ‌تر است از مرز اضطرار هم بالاتر رفته است. این در حالی است كه متوسط آلودگی تهران نیز در برخی روزها روی مرز اضطرار قرار گرفته است. اما بیش از پایتخت‌نشینان ساكنان استان های غربی كشور در معرض آسیب ریزگردها قرار دارند. ریزگردهایی كه حتی اگر منشاء برون مرزی داشته باشد، دوام آن در آسمان كشور نشان از ضعف دیپلماسی مقامات ایرانی در متقاعد كردن كشورهایی چون عراق و عربستان دارد.