ایران شهرساز

نسخه‌ی کامل: شکل گیری شهرهای جدید و تأثیر آن بر شهرسازی قرن بیستم
شما درحال مشاهده‌ی نسخه‌ی متنی این صفحه می‌باشید. مشاهده‌ی نسخه‌ی کامل با قالب‌بندی مناسب.

سابقه شهرنشینی به قدمت تمدن بشری است و کشور ایران نیز در طول تاریخ از پیشگامان شهرنشینی محسوب می شود، براساس اولین سرشماری رسمی ایران میزان جمعیت شهری کشور در سال 1355 در حدود 4/31درصد بوده است، اما رشد شتابان واقعی آن بعد از سال های 1345 آغاز می گردد که بازتاب واقعی اصلاحات اراضی و سرمایه گذاری های ملی و رشد سریع سرمایه گذاریها در شهر می باشد، بطوریکه جمعیت شهرنشین کشور در سال 1365 به 3/54 درصد می رسد. از سال های بعد از انقلاب اسلامی به خصوص در سال1365، شاهد مهاجرت روستاییان به سوی مراکز استانها و سکونت در حاشیه شهرهاهستیم.
رشد شتابان شهرنشینی در دهه های اخیر به ویژه در کشورهای در حال توسعه و از جمله ایران موجب افزایش جمعیت شهرها مخصوصا شهر های بزرگ شده است، این امر مشکلات و کمبودهایی را برای جمعیت شهرنشین در زمینه های مسکنٰ خدمات سرانه های آموزشی و بهداشتی و... موجب شده است.
یکی از راه حل ها برای مرتفع ساختن این مشکل احداث شهرهای جدید است که در ایران از اواخر دهه های 1360 در اطراف شهرهای بزرگ به اجرا در آمده است، در حقیقت با توجه به مشکلات ناشی از تمرکز افزایش جمعیت شهرهای بزرگ سیاست ها ی مختلفی در ایجاد تعادل در نظام شهری اعمال می گردد که یکی از این سیاست ها ایجاد شهر های جدید اقماری در اطراف پایتخت ها و شهر های بزرگ است.
اولین اقدام رسمی و اداری که برای احداث شهرهای جدید به عمل آمد، تصویب نامه مورخ اسفندماه سال 1364 هیات وزیران است . در این مصوبه، احداث 12 شهر جدید در اطراف شهرهای بزرگ پیش بینی شده بود . این مصوبه، میزان اشتغال، جمعیت نهایی و سر ریز جمعیت شهرهای مادر برای افق سال 1390 و اراضی مورد نیاز را ذکر کرده است .
گرچه، سابقه ایجاد شهرهای جدید در ایران به دوره های ساسانیان برمی گردد، ولی از 1320 تا 1357 در اطراف شهرهای بزرگ تهران و اصفهان شهرک های مسکونی(متصل و پیوسته ) نسبتاً زیادی ساخته شد، اما در مورد شهرهای جدید به جز تجربه فولاد شهر، هیچ تجربه ای برای ایجاد شهر جدید در ایران وجود نداشت که بتواند اساس مطالعات بررسی جمعیت بهینه در شهرهای جدید مصوب سال 1364 واقع گردد .
ساخت هزاران واحد مسکونی در دنیای امروز چندان دشوار نیست. آنچه اهمیت دارد، ساخت شهری است که وحدت و اصالت داشته باشد و در آن تعادل میان استقرار فعالیت های کافی و واحد های مسکونی برقرار باشد. در شهر جدید امکان عرضه مشاغل زیاد و متنوع به گروههای سنی فعال به گونه ای که مهاجرت های تناوبی به سوی شهرهای قدیمی یا نزدیکترین مناطق شهری را به حداقل برساند وجود دارد.
شهرهای جدید، اجتماع های برنامه ریزی شده ای هستند که در پاسخ به اهداف از پیش تعیین شده ایجاد می شوند. شهرجدید اجتماعی خود اتکا با جمعیت ومساحت مشخص، فاصله ای معین از مادر شهر، برنامه ریزی از پیش تعیین شده، اهداف معین و همچنین برخوردار از تمام تسهیلات لازم برای ایجاد یک محیط مستقل است.