ایران شهرساز

نسخه‌ی کامل: مبحث سوم مقررات ملی ساختمان(حفاظت ساختمان ها در مقابل حریق)
شما درحال مشاهده‌ی نسخه‌ی متنی این صفحه می‌باشید. مشاهده‌ی نسخه‌ی کامل با قالب‌بندی مناسب.
فهرست مطالب این مبحث از
مقررات ملی ساختمان به صورت زیر است:
3-1-1 تعاریف
3-1-2 مقررات کلی
3-1-3 بخش ھای سه گانه راه خروج
3-1-4 اجزای تشکیل دھنده راه خروج
3-1-5 ظرفیت راھھای خروج
3-1-6 حداقل تعداد راھھای خروج الزامی
3-1-7 چگونگی استقرار راھھای خروج
3-1-8 روشنایی راھھای خروج
3-1-9 علامتگذاری راھھای خروج
3-1-10 ضوابط اختصاصی راهھای خروج در تصرف ھای مسکونی
3-1-11 ضوابط اختصاصی راههای خروج در تصرف ھای آموزشی / فرھنگی
3-1-12 ضوابط اختصاصی راھھای خروج در تصرف ھای درمانی / مراقبتی
3-1-13 ضوابط اختصاصی راھھای خروج در تصرف ھای تجمعی
3-1-14 ضوابط اختصاصی راھھای خروج در تصرف ھای اداری / حرفه ای
3-1-15 ضوابط اختصاصی راھھای خروج در تصرف ھای کسبی / تجاری
3-1-16 ضوابط اختصاصی راھھای خروج در تصرف ھای صنعتی
3-1-17 ضوابط اختصاصی راھھای خروج در تصرف ھای انباری
3-1-18 ضوابط اختصاصی ساختمان ھای بلند
ضمیمه: معادل انگلیسی تعاریف

مقدمه
اجرای تأسیسات برقی و مکانیکی در ساختمان ھا، استفاده از مصالح سوختنی، توسعه شبکه ھای انرژی، برق و گاز و بکارگیری تجھیزات گوناگون سبب افزایش احتمال آتش سوزی در ساختمان ھا گردیده است و به ھمین دلیل توجه بیشتر به موضوع حفاظت ساختمان ھا در برابر حریق، امری الزامی و اجتناب ناپذیر محسوب می گردد .به منظور حفظ جان و مال انسان ھا و فراھم ساختن ایمنی لازم در برابر آتش سوزی، رعایت اصولی در طراحی و اجرای ساختمان ھا ضروری است که مھمترین آن عبارتند از:
تأمین تمھیدات لازم در طراحی و اجرای ساختمانھا بمنظور پیشگیری از بروز حریق.
فراھم ساختن شبکه ھای علائمی محافظ ( تشخیص، ھشدار، اعلام ) و امکانات مھار، کنترل و اطفاء حریق در ساختمان.
جلوگیری از گسترش آتش و دود در ساختمان و سرایت حریق از یک ساختمان به ساختمان دیگر.
پیش بینی راه ھای خروج جھت خارج شدن به موقع و ایمن افراد از ساختمان و انتقال آنان به مکان ھای امن بر اساس تصمیمات متخذه در جلسات کمیته تخصصی مبحث سوم، در نخستین مرحله از تدوین و تصویب مقررات ملی ساختمان پیرامون حفاظت ساختمان ھا در برابر حریق، تأمین ایمنی لازم جھت حفظ جان انسانھا مورد تأکید بوده است و به ھمین دلیل در این مرحله مقررات و ضوابط مربوط به راه ھای خروج از بنا و فرار از حریق که از بیشترین اھمیت و تاثیر در این راستا برخوردار می باشند، به شرح صفحات پیوست تدوین و پس از بررسی و تصویب در کمیته تخصصی مبحث سوم جھت تصویب نھایی به شورای تدوین مقررات ملی تقدیم گردیده است.
بدیھی است ضوابط مربوط به:
• موقعیت و ابعاد ساختمان
• انواع ساختارھا
• محافظت سازه، قطعات و مصالح
• پلکان ھا و آسانسورھا
• دیوارھا و نازک کاری ھای ساختمان
• تأسیسات برقی و مکانیکی
• سیستم ھای اعلام و اطفاء
در مراحل بعد بر اساس اولویت ھای مورد نظر شورای تدوین مقررات ملی و کمیته تخصصی مبحث سوم تھیه و در زمان مقتضی با توجه به شرایط فنی، تخصصی و اجرایی موجود در کشور از نظر وجود مھارتھای لازم، مصالح، تجھیزات و نیز امکانات اقتصادی کشور بعنوان مقررات ملی اعلام خواھد گردید.
از آنجا که در ھر ساختمان کلیه پیش بینی ھا و تمھیدات لازم جھت ایمنی ساکنان و متصرفان در برابر حریق باید فراھم گردد، ضروری است طراحی و ساخت ساختمان ھا به نحوی صورت گیرد که با توجه به کاربری، ابعاد و تعداد طبقات، به مدت مناسبی در برابر حریق مقاومت نموده و از گسترش حریق به فضاھا یا ساختمان ھای مجاور جلوگیری شود .بدین منظور توجه به الزامات اساسی زیر (تا تصویب مقررات مربوطه) در طراحی و اجرای ساختمان ھا ضروری خواھد بود.
١- طراحی و اجرا به نحوی باشد که در صورت وقوع حریق افراد بتوانند خود را از طریق مسیرھای امن و مشخص شده به محل ایمنی در داخل یا خارج از ساختمان برسانند.بدین منظور لازم است:
- مسیرھای خروج از ساختمان و فرار از حریق به تعداد کافی و با ظرفیت لازم پیش بینی شده و در محل ھای مناسبی از ساختمان قرار گیرند، به نحوی که افراد قادر باشند در صورت وقوع حریق بدون تشویش و اضطراب خود را به محل امن برسانند.
- روشنایی لازم و مناسب در مسیرھای فرار تامین شده و کلیه خروجی ھا به نحو مناسب علامت گذاری و مشخص شوند.
- تمھیدات لازم برای جلوگیری از نفوذ شعله و دود به مسیرھای خروج به نحو مناسب و با توجه به کاربری، ابعاد و ارتفاع ساختمان پیش بینی گردد.
تمھیدات و پیش بینی ھای لازم به منظور جلوگیری از گسترش حریق در داخل ساختمان از طریق پوشش ھا و نازک کاری ھای داخلی، به عمل آید.بدین منظور لازم است :
- تا ھنگام تدوین مقررات و دستورالعمل ھای لازم، تا حد امکان از مصالح غیر سوختنی و یا نیمه سوختنی استفاده شود.
پوششھا به نحوی انتخاب شوند که در برابر پیشرفت سطحی شعله مقاومت لازم را دارا بوده و در صورت مشتعل شدن، شدت تولید حرارت ناشی از سوختن آنھا محدود باشد.
طراحی و اجرای ساختمان به نحوی باشد که از گسترش حریق از یک فضا یا ساختمان به فضاھا یا ساختمان ھای مجاور جلوگیری به عمل آید. بدین منظور لازم است :
- در صورت وقوع حریق، ساختمان با توجه به کاربری و ابعاد خود تا مدت مناسبی مقاومت و پایداری خود را حفظ نماید.
- به منظور جلوگیری از گسترش حریق متناسب با کاربری و ابعاد ساختمان فضابندی ھای مناسب در داخل ساختمان، به وسیله ساختارھای مقاوم حریق، صورت گیرد.
- راهھای ارتباطی و فضاھای پنھان نظیر شفت ھا، محل عبور کابل ھا و لوله ھا، فضاھای مجوف بین دیوارھا و نماھای خارجی ساختمان و غیره به نحوی طراحی و اجرا شوند که از گسترش حریق از طریق در داخل آنھا جلوگیری به عمل آید.
- دیوارھای مشترک بین ساختمان ھا به نحوی طراحی و اجرا شوند که در برابر گسترش حریق از یک ساختمان به ساختمان دیگر مقاومت نمایند.
- دیوارھای خارجی ساختمان ، متناسب با کاربری و ابعاد ساختمان در برابر گسترش حریق به خارج از آن مقاومت نمایند.
- بام ھا به نحوی طراحی و اجرا شوند که با توجه به موقعیت ساختمان از گسترش حریق از طریق آن به اماکن مجاور جلوگیری گردد.
٢- کلیه تمھیدات لازم جھت دسترسی نیروھای آت ش نشانی به محل حریق در ساختمان در نظر گرفته شود . بدین منظور لازم است:
- راه رسیدن خودروھا، وسایل و امکانات امکانات آتشنشانی به مجاورت ساختمان وجود داشته باشد.
- برای دسترسی نیروھای آتشنشانی به فضاھای داخلی ساختمان مسیرھای امن در نظر گرفته شود.
- به تناسب کاربری و ابعاد ساختمان ، برای استفاده نیروھای آتش نشانی، امکانات اطفایی در داخل ساختمان پیش بینی گردد.
ھمچنین توجه به این نکته ضروری است در مواردی که سایر مقررات ملی ساختمان مانند مقررات مربوط به تاسیسات برقی و مکانیکی، لوله کشی گاز و سیستم ھای تھویه محدودیت ھای متفاوتی نسبت به ضوابط این مبحث ایجاد و الزام نماید، ضوابطی باید ملاک عمل قرار گیرد که محدودیت بیشتری دارد. و به ویژه National Fire Protection Association (NFPA) در تدوین این مبحث از مدارک فنی و انتشارات نشریه شمارة ١١٢ دفتر تحقیقات و معیارھای فنی سازمان برنامه و بودجه تحت عنوان دستورالعمل اجرایی محافظت ساختمان ھا در برابر آتش سوزی بعنوان مدارک مرجع استفاده شده است. امید است با اجرای این مبحث علاوه بر حفظ جان و مال انسان ھا شاھد تحقق اھداف مقررات ملی ساختمان مانند افزایش عمر مفید ساختمان ھا، حفاظت از سرمایه ھای مردمی و عمومی، صرفه جویی و افزایش بھره وری و تأمین آسایش و ایمنی انسانھا باشیم.
کمیته تخصصی مبحث سوم
دفتر تدوین و ترویج مقررات ملی ساختمان
3-1 راھھای خروج از بنا و فرار از حریق
3-1-1 تعاریف
در این مبحث از مقررات ملی، به منظور اعمال مقررات محافظت ساختمان ھا در برابر حریق، واژه ھا و اصطلاحات با معانی و مفاھیمی که در این بخش ذکر شده است، مورد استفاده واقع میشوند:
آزمایش حریق استاندارد
آزمایش یا آزمایش ھای استاندارد ویژه برای شناسایی مقاومت و رفتار مصالح، فرآورده ھا، اعضا و اجزای ساختمانی در مقابل آتش سوزی، که مشخصات اجرایی آنھا بعد به وسیله مقررات مربوط به خود تعیین خواھد شد.
ارتفاع طبقه و بنا
منظور از ارتفاع یک طبقه، فاصله قائم از کف تمام شده آن طبقه تا کف تمام شده طبقه بالاتر است .ارتفاع طبقه آخر بنا، حد فاصل کف تمام شده آن طبقه تا کف تمام شده متوسط سطح بام ساختمان می باشد. ارتفاع بنا به ارتفاع تمام طبقات یا فاصله قائم از کف زمین طبیعی تا متوسط ارتفاع بام ساختمان گفته می شود.
افزایش بنا
انجام ھرگونه عملیات ساختمانی که سطح یا حجم یک بنا را افزایش دھد.
اعضا باربر
اعضایی از ساختمان که بار مرده و زنده ساختمان را به شالوده ھا انتقال می دھند.
بازارچه
مجموعه ای بنا که برای عرضه غیرمتمرکز کالاھای مختلف در نظر گرفته شده، و یک راه عبور و مرور عمومی با حداقل ٩متر عرض را در بر می گیرد.
بالابر
اتاقک یا سکویی که به مکانیسم بالا و پائین شدن در مسیر قائم و ثابت مجھز باشد.
بنای موجود
بنایی که مطابق مقررات و قوانین گذشته اجرا و تکمیل شده است.
پلکان خارجی
پلکانی که حداقل از یک طرف در ارتباط مستقیم با فضای آزاد باشد.
پلکان متحرک
پلکانی که به کمک وسایل و دستگاھھای مکانیکی حرکت کند. رجوع شود به بند 3-1-4-6
پنجره حریق
پنجره ای که با آزمایش حریق استاندارد حائز شرایط مقاومت و محافظت در برابر حریق متناسب با محل استقرار خود باشد.
پنجره چشمی
پنجره ای که فقط برای تأمین دید به فضای مجاور تعبیه شده باشد.