ایران شهرساز

نسخه‌ی کامل: معماری زیگورات
شما درحال مشاهده‌ی نسخه‌ی متنی این صفحه می‌باشید. مشاهده‌ی نسخه‌ی کامل با قالب‌بندی مناسب.
زیگورات معماری مذهبی ویژه شهرهای عمده بین النهرین(عراق كنونی) و ایران بوده است كه بصورت برج مطبق هرمی شكل بنا میشد. ساخت زیگوراتها از ۴۲۰۰ تا ۲۵۰۰ سال پیش متداول بوده است.
● زیگورات چیست؟
خیلی وقت بود كه میخواستم راجع به زیگوراتها بدانم تا اینكه اوائل سال ۱۳۸۳ سفری به شهر باستانی كاشان داشتم (قدیمی ترین شهر جهان) بین راه كاشان و باغ فین تپه سیلك قرار دارد. بغیر از آثار و ظروف بسیار زیبا و قدیمی بدست آمده تعدادی اسكلت انسان مشاهده كردیم كه بصورت موزه كوچكی در محوطه سیلك بنمایش گذاشته بودند. در اینجا از آقای صادق ملك شهمیرزادی سرپرست طرح بازنگری سیلك و همكاران محترمشان تشكر میكنم كه این اطلاعات مفید را در اختیار بنده گذاشتند. همچنین میراث فرهنگی شهرستان كاشان و فرمانداری و ستاد توسعه گردشگری كاشان. از تپه سیلك و زیگورات بجا مانده تصاویری تهیه نموده و بهمراه چند زیگورات دیگر تقدیم شما میشود.
زیگورات معماری مذهبی ویژه شهرهای عمده بین النهرین(عراق كنونی) و ایران بوده است كه بصورت برج مطبق هرمی شكل بنا میشد. ساخت زیگوراتها از ۴۲۰۰ تا ۲۵۰۰ سال پیش متداول بوده است.
زیگورات بنای خشتی تو پر فاقد فضاهای داخلی است كه سطح خارجی آن دارای پوششی از آجر است. ابعاد قاعده زیگوراتهامربع و یا مستطیل و اندازه آنها بین ۵۰ در۵۰ یا ۴۰ در ۵۰ متر متغیر است. از نظر موقعیت جغرافیایی تا قبل از كشف زیگورات سیلك بین سومر بابل آشور و جنوب غربی ایران توزیع شده اند.برای نخستین بار در فلات مركزی ایران نیز از بقایای زیگوراتی در سیلك كاشان خاك برداری شده است. تاكنون هیچ یك از زیگوراتهای شناسایی شده بطور سالم و كامل باقی نمانده است و لذا ارتفاع اصلی آنها مشخص نشده است. دست رسی به فوقانی ترین طبقه زیگورات بوسیله پله كان و یا راه شیب دار صورت می گرفت. فضاهای اطراف زیگورات ها را با درختكاری و یا مرغ فضاسازی میكردند.
● كهن ترین زیگورات بین النهرین
كهن ترین زیگوراتی كه ناكنون در بین النهرین (عراق كنونی) توسط باستان شناسان خاكبرداری و شناسایی شده است زیگوراتیست كه اورنمو موسس سلسله سوم اور در سال ۲۱۰۰ قبل از میلاد یعنی ۴۱۰۰ سال پیش در شهر باستانی اور محل تولد حضرت ابراهیم نبی بنا كرده بود او این زیگورات را در كنار معبدی كه برای نیایش خدایان ساخته بود بر پا داشته است. این زیگورات در اصل دارای سه طبقه بوده است كه در حال حاضر تنها طبقه اول آن باقی مانده است. راه دست رسی به بالاترین طبقه بوسیله سه رشته پلكان رشته پلكان میانی و دو رشته پلكان جانبی صورت میگرفت. زیگورات با خشت بنا شده بود و پوسته خارجی آن را از آجر ساخته بودند.
● زیگورات چغازنبیل
این زیگورات در جنوب غرب ایران و در استان خوزستان نزدیك شوش واقع شده است. سالم ترین زیگورات باقی مانده از جهان باستان است. هم از نظر معماری و هم از نظر راه دست رسی به بالاترین طبقه متفاوت از سایر زیگوراتهاست. با خشت ساخته شده كه سطوح خارجی آن با پوششی از آجر پوشانده شده است. این زیگورات توسط اونتش گل پادشاه دوره ایلام میانی و در حدود ۳۲۵۰ سال پیش ساخته شده است.
● زیگورات دور شاروكین
زیگوراتی كه در پایتخت آشور و در دورشاروكین بنا شده بود اولین زیگوراتی بود كه توسط باستان شناسان شناسایی گردید. سارگون دوم پادشاه آشور میانی در حدود ۲۷۰۰ سال پیش این زیگورات را بنا كرد. بنظر میرسد راه دست رسی به بالاترین طبقه بوسیله شیب مارپیچ صورت میگرفت. سه طبقه اول این زیگورات باقی مانده است كه بترتیب از پایین به بالا به رنگهای سفید سیاه و قرمز رنگ آمیزی شده بودند.هر چند بقایای طبقات بالاتر مشخص نشده است ولی با توجه به نظم رنگها رنگ طبقات بالاتر باید به ترتیب آبی نارنجی نقره ای و طلایی بوده باشد.
از ۳۲ زیگوراتی كه تاكنون در ایران و عراق بر اساس متون تاریخی (۱۱) و بر اساس كشفیات باستان شناسی (۲۱) شناسایی شده اند ۵ زیگورات در ایران و ۲۷ زیگورات در عراق قرار دارند كه زیگورات سیلك كهن ترین آنهاست.
● زیگورات سیلك كاشان؛ كهن ترین زیگورات جهان
سازنده این زیگورات مشخص نشده است ولی در فاصله بین سالهای ۴۷۰۰ تا ۴۵۰۰ سال پیش ساخته شده است یعنی در زمانی كه ابتدای استفاده از خط برای نگارش بوده است. برای ساخت این زیگورات كه از سه سكو یكی بر بالای دیگری تشكیل شده است از بیش از ۱۲۵۰۰۰۰ خشت به ابعاد ۳۵در۳۵در۱۵ سانتی متر استفاده شده است. ارتفاع واقعی این زیگورات مشخص نیست ولی آنچه كه از آن باقی مانده است امروزه سطح بالاترین سكوی آن ۱۴ متر از سطح زمینهای اطراف ارتفاع دارد. راه دست رسی به بالاترین طبقه بوسیله شیبی ملایم صورت میگرفته است.


منبع: پرشین فوروم