ایران شهرساز
معماری دوره قاجار - نسخه‌ی قابل چاپ

+- ایران شهرساز (https://www.iranshahrsaz.com)
+-- انجمن: چیدمان جدید ایران شهرساز (https://www.iranshahrsaz.com/forumdisplay.php?fid=1592)
+--- انجمن: اخبار (رایگان) (https://www.iranshahrsaz.com/forumdisplay.php?fid=1598)
+---- انجمن: مطالب خواندنی معماری (https://www.iranshahrsaz.com/forumdisplay.php?fid=535)
+---- موضوع: معماری دوره قاجار (/showthread.php?tid=2367)



معماری دوره قاجار - nima - ۱۳۹۰-۲-۵


از دوره قاجار با و جود اینکه آثار بسیاری به جای مانده ولی تحقیقات کاملی صورت نگرفته است .و این دوره مورد بی مهری قرار گرفته است.
بناهای باقی مانده از دوره قاجار چه تجاری –چه مذهبی –چه مسکونی و چه کاخها ده ها برابر کل بناهای باقی مانده از دوره های قبل است. البته ما فاصله زمانی کمی با این دوره داریم .و بناهای دوره های قبل به وسیله دوره های بعد از خودشان تا حدود زیادی تخریب شدند و یا تغییر یافتند.


گرچه در عرصه تحقیقات از این دوره را دوره رکود معماری ایرانی می نامند ولی تمام آن بناهایی که برای ما به عنوان معماری مسکونی سنتی ارزش دارند به دوره قاجار تعلق دارد.
بناهای به یاد ماندنی مسجد آقا بزرگ –خانه های مشهور کاشان –مسجد سپهسالارتهران –مسجد سلطانی سمنان –تیمچه بزرگ قم –تیمچه امین الدوله کاشان –تیمچه مظقریه تبریز و تقریبا تمامی بازارهای سنتی از دوره قاجار به جای مانده است. حتی بازارهای سنتی باقی مانده در اصفهان و قزوین که پایتخت های صفویه بودند به این دوره تعلق دارند.
معماری قاجار را به 3دوره تقسیم می کنند.
1.معماری پیش از ناصری
2.معماری دوره ناصری
3 .معماری پس از دوره ناصری
معماری پیش از دوره ناصری ادامه معماری زندیه است . در این دوره بناهای بسیاری ساخته شده و به خصوص در دوره فتحعلی شاه امکان نوآوری به وجود آمد دراین زمان استعدادهای تازه کشف شد .و راههای جدیدی برای معماری به وجود آمد.
یکی از مهمترین ویژگیها ی این دوره دور شدن از کاشیکاریهای اغراق آمیز دوره صفویه است.این دوره دوره غنی تر شدن فضای رنگی در بستر معماری آجری است.
دوره دوم دوره ناصری است که پنجاه سال به دلیل ثبات سیاسی درایران دادو ستد گسترش یافت و اقتصاد ایران رشد نمود .و به علت تبادل وسیع تجاری –فرهنگی با اروپا و سفرهای شاه و درباریان به اروپا اولین جرکتهای جدی در جهت اختلاط معماری ایرانی با معماری اروپایی آغاز شد.
کاخهای شاهزادگان –درباریان و به خصوص

خود شاه نمونه های بسیار زیبایی از این اختلاط هستند.و این معماریها نه تنها به ایجاد معماری منحط نینجامید بلکه آثاری مانند شمس العماره

و کاخ ملیجک نمونه های خوبی برای این معماری هستند.
معماری دوره سوم بسیار پرتلازم است .در این دوره ساخت وسازهای وسیعی صورت می گیرد .و موتیفها و عناصر و حتی الگوهای معماری اروپایی در خانه های معمولی جای خود را باز می کند .گرچه در برخی بناها مانند مسجد و بازار از معماری سنتی ایران پیروی می شود. در کل ویژگیهای معماری قاجار در 6 بسیار چشمگیر هستند.
ویژگیهای معماری قاجار:
1.انتقال تمام مفاهیم معماری ایرانی
2.استفاده آزادتر از الگوهای فضایی و تکنیکهای ساخت وساز
3.جذب مفاهیم وارداتی
4.عرضه یک معماری مختلط با هویت
5.استفاده و سیع و متنوع از رنگ
6.حجم زیاد ساخت وساز