ایران شهرساز
عادات خوب و بد در ترجمه - نسخه‌ی قابل چاپ

+- ایران شهرساز (https://www.iranshahrsaz.com)
+-- انجمن: چیدمان جدید ایران شهرساز (https://www.iranshahrsaz.com/forumdisplay.php?fid=1592)
+--- انجمن: گفتگوها (رایگان) (https://www.iranshahrsaz.com/forumdisplay.php?fid=1600)
+---- انجمن: کارگاه ترجمه (https://www.iranshahrsaz.com/forumdisplay.php?fid=1699)
+---- موضوع: عادات خوب و بد در ترجمه (/showthread.php?tid=29963)



عادات خوب و بد در ترجمه - illastration - ۱۳۹۶-۱-۱۹

اما درمورد عادات خوب، شاید مهم‌ترینِ آنها چیزهایی باشد که ما با وارونه‌سازیِ عادات بدمان بدست می‌آوریم. یک عادتِ عالی برای مترجمان مطالعه‌ی ادبیات حرفه‌ای در زمینه‌ایست که با بسامد معقولانه‌ای در آن مشغول کارند. یک نمونه‌ی خوب از چنین چیزی نشریه‌ی ساینتیفیک آمریکن[۱] است که می‌تواند به هرکسی که موضوعات مربوط به علم و فناوری را ترجمه می‌کند کمک کند تا شیوه یا شیوه‌های مورد استفاده در نگارش علمی را بیاموزد. کسانی که در حوزه‌ی ترجمه‌ی اسناد تجاری کار می‌کنند قطعاً می‌باید گاهنامه‌های تجاری را مطالعه کنند، که البته این مطالعه نباید درحد وال‌استریت جورنال[۲] باقی بماند. لازم نیست دانشمند باشیم تا مقالات علمی را ترجمه کنیم، یا مدرک کسب‌وکار داشته باشیم تا اسناد تجاری را ترجمه کنیم، لیکن از درک عمومیِ موضوع تا ترجمه‌ی دقیق آن نیز راهی طولانی وجود دارد.

دیگر عادتِ عالی عبارت است از اینکه نه‌تنها بخاطر سود بلکه محضِ لذّت و تجربه ترجمه کنیم. شوربختانه اغلب مردم آنقدر از کار روزمرّه‌شان لذت نمی‌برند که حاضر شوند ساعات بیشتری از وقت خود را صرفاً بخاطر لذت یا کسب تجربه مصروفِ آن کنند. اما یک مترجم فاضل کسی‌ست که گهگاه متنی را صرفاً بخاطر افزایش مهارتش، یا بدلیل تعهد شخصی به موضوع و یا بخاطر علاقه به آن ترجمه می‌کند. صاحب این قلم، فی‌المثل ترجمه‌ی شعر را صرفاً به دلیل لذّت‌بردن از چالشِ انجامِ کاری که شاید دشوارترین نوع ترجمه باشد، و واقعاً بخاطر حظّی که از خود شعر می‌برد، انجام می‌دهد.
بااین‌حال عادت خوب دیگری هم وجود دارد و آن جستجوی همیشگی در واژه‌نامه‌هاست. بسیاری از واژه‌نامه‌ها را بسختی می‌توان پیدا کرد و صرفاً در اماکن محدودی در دسترسند. صاحب این قلم در تمام سفرهایش در پهنه‌ی ایالات متحده و برون‌مرز همواره در کتابفروشی‌ها درنگ می‌کند تا بدنبال واژه‌نامه‌ها بگردد. انسان همچنین می‌تواند سفارش خریدِ واژه‌نامه‌ها را به کتابفروشی‌ها یا ناشران بدهد، لیکن باید بداند که چه چیزی را از چه کسی بخواهد (پیوست ۲ را ببینید).

[۱] Scientific American
[۲] Wall Street Journal


RE: عادات خوب و بد در ترجمه - illastration - ۱۳۹۶-۱-۱۹

مترجم تربیت‌شده می‌تواند عادات خوب و نیز بدی پیدا کند. از عادات بد شروع کنیم: ما پیشتر به یکی از آنها اشاره کرده‌ایم: شخص تماسش را با زبان مبداء برای مدتی طولانی از دست بدهد. عادت بدِ دیگر این است که هنگام ترجمه بطور ناروا سر و تهِ ترجمه را بزند. انواع مختلفی از این روش وجود دارند. شایع‌ترین حالت شکست در معادل‌یابی برای لغتی است که مترجم مطمئن نیست که چگونه باید آنرا ترجمه کند. حتی ۹۰ درصد مطمئن بودن از معنای یک لغت هم برای ترجمه‌ی حرفه‌ای خوب نیست. اگر انسان از معنای لغتی مطمئن نباشد، حتی اگر تمام معادل‌های موجود را هم امتحان کرده باشد، باید در یادداشت مخصوص مترجم[۱] این نکته را ذکر کند یا بشیوه‌ی دیگری اطلاع دهد که در ترجمه‌ی آن لغتِ خاص دچار مشکل شده است. هر کاری کمتر از این فریب‌آمیز است و منجر به یک ترجمه غیر حرفه ای میشود.ترجمه انگلیسی به فارسی

دیگر شیوه‌ی ناروای انجام این کار خلاصه‌نویسیِ[۲] یک پاراگراف بجای ترجمه‌ی کاملِ آن است. چیز دیگری بعنوان ترجمه‌ی اجمالی[۳] از یک پاراگراف یا سند وجود دارد. اگر صاحبِ سفارش خلاصه‌نویسی بخواهد، آنگاه این دقیقاً همان کاری است که از مترجم انتظار می‌رود انجام دهد. اما رایج‌ترین شکل از ترجمه آن چیزی است که در کسب‌وکارِ ما بعنوان ترجمه‌ی کلمه‌به‌کلمه[۴] شناخته می‌شود، که بازگردانیِ جامع و کاملِ متن مبداء است. اگر ترجمه‌ی کلمه‌به‌کلمه سفارش داده شود، هرچیزی کمتر از ترجمه‌ی کامل یک خطای ناروا و غیرقانونی خواهد بود. شوربختانه برخی از مترجمان مایلند که گهگاه از این روش استفاده کنند، بویژه زمانی‌که کاری بیش از حدّ توان خود را در ضرب‌الأجلِ تعیین‌شده تقبل کرده‌اند و تصمیم می‌گیرند که بجای تخطی از ضرب‌الأجل متن را خلاصه‌نویسی کنند.

شاید بدترین عادت یک مترجم این باشد که در نقطه‌ی مشخصی از زمان به این نتیجه برسد که دانشش از زبان مبداء یا مقصد آنقدر خوب است که ممکن نیست از آن بهتر شود. انسان در این هنگام دست از رشد زبان‌شناسانه برمی‌دارد و دیگر در خطّ مقدمِ حرفه‌ی خود نخواهد ماند. مترجم خوب یک دانشجوی همیشگیِ زبان است که همواره تشنه و مشتاق بیشتر آموختن و فراگرفتن تازه‌ترین چیزهاست.

استخدام مترجم

[۱] Translator’s note

[۲] Summarizing

[۳] Summary Translation

[۴] Verbatim Translation