ایران شهرساز
شهر و شهرداري - نسخه‌ی قابل چاپ

+- ایران شهرساز (https://www.iranshahrsaz.com)
+-- انجمن: چیدمان جدید ایران شهرساز (https://www.iranshahrsaz.com/forumdisplay.php?fid=1592)
+--- انجمن: دانلودهای شهرسازی و معماری(عضویت طلایی) (https://www.iranshahrsaz.com/forumdisplay.php?fid=1728)
+---- انجمن: مقالات فارسی (https://www.iranshahrsaz.com/forumdisplay.php?fid=1730)
+----- انجمن: مدیریت شهری (https://www.iranshahrsaz.com/forumdisplay.php?fid=1756)
+----- موضوع: شهر و شهرداري (/showthread.php?tid=8770)



شهر و شهرداري - aramo - ۱۳۹۰-۱۲-۱۹


شهر و شهرداري


تعريف شهر:

- اجتماع بزرگي از مردم كه در منطقه نسبتا محدودي زندگي مي كنند. شهر هياتهايي از واحدهاي اجتماعي- اقتصادي- سياسي - حقوقي كه بصورت يك واحد مستقل جلوه مي كند.
- شهر مركز توزيع اقتصادي و محل سكونت است شهر از نظر تاريخي حداكثر مركز قدرت و فرهنگ يك اجتماع.
- شهرجامعه اي است كه بنيانش مبتني بر داد و ستد محصولات و مصنوعات و تشكيل سازمانهايي براي تهيه و توزيع آذوقه و مواد خام است.
- شهر محل اجتماع و روابط اجتماعي و مراودات بشر است و حد و حصري براي جمعيت شهر وجود ندارد.
بر طبق قوانين شرط شهر بودن استفاده از خدمات شهري ذكر شده است طبق ماده 4 و 7 قانون تعاريف و ضوابط تقسيمات كشوري مصوب 15/4/62 تعاريف زير براي شهر و شهرستان ارائه شده است:

• شهر محلي است با حدود قانوني كه در محدوده جغرافيايي بخش واقع شده و از نظر بافت ساختماني؛ اشتغال و ساير عوامل داراي سيمائي با ويژگيهاي خاص خود بوده بطوريكه اكثريت ساكنان دائمي آن در مشاغل كسب؛ تجارت؛ صنعت؛ كشاورزي؛ خدمات و فعاليتهاي اداري اشتغال داشته و در زمينه خدمات شهري از خودكفايي نسبي برخوردار است و كانون مبادلات اجتماعي؛ اقتصادي؛ فرهنگي؛ سياسي و همچنين حوزه جذب و نفوذ پيرامون خود بوده و حداقل داراي 10000 نفر جمعيت باشد.

در جاي ديگر گفته شده:
• شهر يك واحد حكومتي نمايندگي است كه بر اثر تقاضاي مردم و يا از طرف حكومت مركزي به منظور ايجاد سازماني مجهزتر و بهتر با همكاري مردمي كه در محدوده آن زندگي مي كنند تشكيل مي گردد و هم از طرف حكومت مركزي ممكن است مورد استفاده قرار گيرد.

و بطور كلي مي توان گفت :
• شهر هياتي از تراكم جمعيت است كه داراي بعضي خصوصيات مهم اجتماعي بوده و از طريق سازمان عمومي خاصي كه آن را معمولاٌ‌ شهرداري مي گويند اداره مي شود اين سازمان واجد شخصيت حقوقي و داراي حكومت مربوط به خود مي باشد و برنامه اقتصادي و اجتماعي خاصي را دنبال مي كند.

طبقه بندي شهرها:
- آنهايي كه فقط به يك صنعت متكي اند:(( شهرهايي كه فقط به يك صنعت متكي اند شهرهاي قابل اطميناني نيستند و هر آن ممكن است عواملي موجب از بين رفتن آن صنعت شود و بدنبال آن شهر نيز از بين برود بعضي از شهرهايي كه در نقاط نفت خيز جنوب ايران قرار گرفته اند در اين دسته از شهرها قرار دارند اين شهرها قائم به صنعت نفت اند و تمام شدن فعاليتهاي مربوط به اين صنعت و يا انتقال تاسيسات آن از يك منطقه به منطقه ديگر در دفع آنها اجباراٌ‌ اثر خواهد گذاشت))

- شهرهايي كه داراي صنايع گوناگون اند
- شهرهاي اقماري: ((شهرهايي در اطراف شهرهاي بزرگ يا پايتخت كشورها ايجاد مي شوند علت اساسي پيدايش آنها معمولاٌ ‌گراني قيمت و يا كمي زمين در محدوده شهرهاي بزرگ است شهرهاي اقماري گاهي با ايجاد يك صنعت خاص بودجود مي آيند و بتدريج ممكن است ساير صنايع در آنها رواج يابند و كم كم بصورت شهر خودنمائي كنند مثل تهران و كرج به علتهاي اساسي از قبيل گراني قيمت يا كمي زمين)).
- شهرهاي صنعتي يا تجاري: (( موقعي كه شهر علاوه بر توزيع مواد مورد نياز چند صنعت كوچك و بزرگ ايجاد كند و در عين حال تجارت را رونق بخشيده و توسعه دهد مي تواند انتظار جذب جمعيت بيشتر را داشته و نواحي اطراف را به خود ضميمه نمايد.

- شهرهاي عمده و بزرگ: ((اجتماعي است كه يك منطقه بزرگ را تحت نفوذ قرار مي دهد و يك مركز جذب كننده به شمار مي آيد كه در اطراف آن اقمار صنعتي و مسكوني ايجاد مي شود))

اداره شهر:
امروزه تقريباٌ‌ كليه شهرهاي جهان داراي سازمان محلي انتخابي هستند يعني شورا يا انجمني دارند كه اعضاي آن از طرف مردم براي مدت معيني انتخاب مي گردند شورا يا انجمن شهر به منزله قوه مقننه شهر انجام وظيفه مي كنند و فرد يا افرادي را براي اداره امور اجرايي شهر انتخاب مي نمايد يا در پاره اي موارد رئيس قوه مجريه شهر بطور مستقيم از طرف مردم انتخاب مي شود. معمولاٌ‌ ترتيباتي داده مي شود كه وظايف هر يك از دو قوه مقننه و مجريه مجزا و روشن باشد بطوريكه از همكاري و همراهي آنها برنامه هاي شهر به مورد اجرا درآيد و احتياجات عمومي ساكنين شهر برآورده شود.

شوراي اسلامي شهرو شهردار
وظايف شهرداري:

- ايجاد خيابانها- كوچه ها- ميدانها- باغهاي عمومي- مجاري آب
- تنظيف و نگهداري و تسطيح معابر
- مراقبت و اهتمام كامل در نصب برگه قيمت بر روي اجناس و اجراي تصميمات شوراي شهر نسبت به ارزان و فراواني خوارو بار
- مراقبت در امور بهداشت ساكنين و همكاري با موسسات وزارت بهداشت
- جلوگيري از گدايي و واداشتن گدايان به كار و توسعه آموزش عمومي
- تاسيس موسسه هاي بهداشتي – تعاونيهاي فرهنگي از قبيل درمانگاه- بيمارستان- پرورشگاه- شيرخوارگاه- كتابخانه و باغ كودكستان
- حفظ اداره كردن دارايي منقول و غيرمنقول متعلق به شهرو اقامه دعوي بر عليه اشخاص و دفاع در برابردعاوي اشخاص عليه شهرداري
- برآورد و تنظيم بودجه و متمم و اصلاح بودجه
- انجام معاملات شهرداري اعم از خريد و فروش و مقاطعه ومزايده
- اهداء و قبول امانات و هدايا به نام شهر با تصويب شورا
- نظارت و مراقبت در صنعت اوزان و مقياسها
- تهيه آمار مربوط به امور شهر و متوفيات و مواليد
- ايجادغسا لخانه -و گورستان و وسايل حمل اموات
- اتخاذ تدابير موثر و اقدام براي حفظ شهر از خطر سيل و زلزله و حريق
- جلوگيري از شيوع امراض مسري انساني و حيواني
- تهيه مقررات صنفي و پيشنهاد آن به شوراي شهر
- پيشنهاد اصلاح نقشه شهر در صورت لزوم و تعيين قيمت عادله اراضي و ساختماهاي متعلق به اشخاص كه مورد احتياج شهرها باشد
- تهيه و تعيين ميدان هاي عمومي براي خريد و فروش ارزاق
- صدور پروانه براي كليه ساختمانهايي كه در شهر مي شوند
--وضع مقررات خاص براي نامگذاري معابر و نصب لوحه
- صدور پروانه كسب براي اصناف و پيشه وران

خدمات شهرداري:
منظور از بوجود آوردن سازمان شهرداري انجام خدمات مورد نياز مردم وتحت قاعده درآوردن بعضي از فعاليتهاي اهالي شهر به نفع جامعه است تصميماتي كه بوسيله شهرداري درباره نوع و ميزان خدمات شهري و تنظيم فعاليتهاي ساكنين شهر اتخاذ مي گردند در بين اقدامات شهرداري در درجه اول اهميت قرار دارند.

مسئوليت تنظيم برنامه:
تعيين نوع و ميزان خدمات شهرداري اساساٌ‌ موضوعي است كه بايد اهالي شهر توسط نمايندگان خود درباره آن تصميم بگيرند. نقش شهردار در دادن پيشنهاد و توصيه به اهالي شهر مشابه نظر مشورتي يك كارشناس اقتصاد خانواده است ولي در مرحله آخر سنجش نظريه هاي كارشناس و اتخاذ تصميم درباره رد يا قبول و پيشنهادي او با خانواده است و كارشناس حق اعتراض نسبت به انجام آنچه ميل و دلخواه آن خانواده است ندارد.
وظايف شهرداري و كارمندان شهرداري را در مورد تنظيم برنامه خدمات شهرداري مي توان در دو بخش زير خلاصه نمود:
شهردار موظف است كه نحوه انجام و نوع خدمات را كه از طرف شهرداري انجام مي گيرد در دوره هاي معين و تحت نظم و ترتيب خاصي به اطلاع مردم و نمايندگان آنها رسانيده و تغييراتي را كه ممكن است براي بهبود وضع شهر از طريق افزايش يا كاهش يا حذ ف فعاليتهاي فعلي يا شروع فعاليتهاي جديد ايجاد نمود به مردم پيشنهاد نمايد.
شهردار و كارمندان شهرداري مسئوليت دارند كه نتايج فعاليتها و هزينه هائي را كه به طرق مختلف به مصرف مي رسد با آمار و ارقام دقيق و قابل اعتماد پيش بيني نموده و مردم و نمايندگان آنها را از عواقب هر گونه افزايش يا كاهش در ميزان هزينه هر يك از فعاليتهاي شهرداري آگاه سازند.

مراحل طراحي شهر:
جمع آوري اطلاعات كافي درباره وضع فيزيكي شهر در شرايط موجود ؛ بررسيهاييكه براي جمع آوري اطلاعات درباره وضع فيزيكي شهر بايد بعمل آيد عبارتند از:
- نحوه استفاده از زمين‌؛‌ ساختمانها و مستغلات شهري؛ تركيب خانواده ها؛ درآمد خانواده ها؛ جمعيت شهر؛ تعداد و نوع وسايط نقليه و وضع رانندگي؛ ارزش زمين؛ عوارض و مالياتهاي شهري ساير وسايل موجود و مورد استفاده در شهر
- تجزيه و تحليل اطلاعات جمع آوري شده و تعيين ارتباط بين آنها وتشخيص جهت توسعه
- تهيه طرح شهر؛ طرح شهر را بايد پس از تعيين هدف و اتخاذ تصميم درباره توسعه شهر تهيه كرد.
- اجراي طرح؛ طرح شهر به خودي خود هيچ منظوري را تامين نمي نمايد و اگر به مورد اجرا گذاشته نشود در حقيقت مانند نقشه خانه اي است كه هرگز ساخته نشود بنابراين لازمه رسيدن به اهداف مورد نظر؛ اجراي طرح است.