۱۳۸۹-۱۲-۲۲، ۰۴:۱۲ عصر
رشته ی مهندسی شهرسازی:
دیباچه: در سال 1400 هجری شمسی، جمعیت كشور ما به 120 میلیون نفر خواهد رسید كه 80 درصد این 120 میلیون نفر در شهرها ساكن می‌شوند. یعنی كمتر از 20 سال دیگر كشور ایران حدود 96 میلیون شهرنشین خواهد داشت. حال سؤال اینجاست كه آیا برای اسكان و فراهم نمودن امكانات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی این 96 میلیون نفر برنامه‌ریزی كرده‌ایم؟ در حال حاضر چطور؟ آیا شهرهای ما از حداقل استانداردهای جهان برخوردارند؟ به راستی چه افرادی می‌توانند طرحی جامع برای شهرها و شهرك‌ها ارائه دهند و در آرامش روحی و جسمی شهرنشینان نقش مؤثری داشته باشند؟ بدون شك چنین كاری از عهده متخصصان یك رشته برنمی‌آید، بلكه برای ساماندهی یك شهر نیاز به همكاری و همفكری اقتصاددانان، جامعه‌شناسان، معماران، مهندسین عمران، جغرافی‌دانان و كارشناسان رشته‌های متعدد دیگر است.در این میان متخصص شهرسازی به عنوان سیاستگذار و مدیر متخصص ، نقش بسیار مهمی را بر عهده دارد. متخصص شهرسازی فردی است كه می‌تواند در زمنیه طراحی شهری یا برنامه‌ریزی شهری فعالیت كرده و عامل توسعه شهری شود. دانش شهرسازی به بررسی كلیه تحولات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فیزیكی یك شهر می‌پردازد و تلاش می‌كند كه روابط موجود در یك شهر را در قالب یك نظام هماهنگ، مدیریت و سازماندهی كند و متخصص شهرسازی نیز كسی است كه با مطالعه و بررسی روابط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی حاكم در شهر، برنامه‌ای بسامان و مطبوع برای یك شهر ارائه می‌دهد. برنامه‌ای كه تصویرگر سیمای شهر در آینده است.
در این رشته حداقل 6 محور اصلی وجود دارد كه در برنامه‌ریزی و طراحی شهر سرنوشت ساز است. این 6 محور عبارتند از:0
ـ برنامه‌ریزی شهری كه عمدتاً بر روی كاربری اراضی متمركز است؛ یعنی بررسی می‌كند كه ما چگونه فضا و پهنه شهر را به فعالیت‌های مختلف اعم از صنعتی، تجاری و مسكونی اختصاص دهیم. ـ برنامه‌ریزی حمل و نقل ـ برنامه‌ریزی اقتصادی و اجتماعی؛ چون در شهر تنها موضوع مورد بررسی فیزیك شهر نیست بلكه مسأله مهم، جامعه شهری و انسان‌هایی هستند كه در این محیط زندگی می‌كنند. به عبارت دیگر برای اقشار مختلف كه امكانات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی دارند یا برای اقوام مختلفی كه در مكان‌های مختلف یك شهر زندگی می‌كنند، باید برنامه‌ریزی شود. ـ برنامه‌ریزی شبكه‌های زیرساختی مثل آب، برق و تلفن ـ برنامه‌ریزی محیط زیست كه به بررسی خطرات محیط زیست مثل سیل و زلزله می‌پردازد و برای مقابله با این سوانح برنامه‌ریزی می‌كند و تأثیرات سوئی را كه انسان بر محیط زیست می‌گذارد مطالعه می‌كند. ـ طراحی شهری كه به طراحی سه‌بعدی شهر پرداخته و محور توجه آن مناسبات انسان با محیط فیزیكی خود است. در واقع در طراحی شهری انسان با تمام خصوصیات جسمی، روحی و معنویش مطرح است و هدف آن نیز ارتقای كیفیت شهر می‌باشد.
توانایی‌های لازم :
دانشجوی این رشته باید با طراحی و مفاهیم هنری مثل روانشناسی رنگ‌ها آشنا باشد و در عین حال به مفاهیم تكنیكی و اصول فنی كار مثل نقشه‌برداری، رسم فنی، پرسپكتیو، هندسه فضایی، مدلسازی، ریاضی و مسائل انسانی و اجتماعی مثل مبانی جامعه‌شناسی علاقه‌مندباشد. و بداند كه در طی تحصیل باید كارهای تحقیقاتی و عملی بسیاری انجام دهد. در ضمن رشته شهرسازی نیاز به مطالعه زیاد، كارهای فیزیكی گسترده و برداشت‌های میدانی بسیاری دارد به همین دلیل دانشجو باید وقت زیادی را به آن اختصاص دهد. همچنین باید قدرت تحلیل بالایی داشته و در طراحی زبردست باشد.
موقعیت شغلی در ایران :
كشور ما برای توسعه شهری و منطقه‌ای نیاز به 50 هزار برنامه‌ریز شهری و منطقه‌ای دارد؛ یعنی اگر ما بخواهیم به قافله توسعه جهانی نزدیك شویم باید بحث برنامه‌ریزی را باور داشته و در این زمینه سرمایه‌گذاری نماییم تا بتوانیم مثل كشور كره با استفاده از منابع برنامه‌ریزی، عقب‌ماندگی خود را جبران كنیم. اما متأسفانه در حال حاضر توانایی‌های متخصصان این رشته در فرهنگ عمومی جامعه شناخته شده نیست و مسؤولان بین معماری و شهرسازی تمایزی قائل نمی‌شوند. در حالی كه دانش معماران در حد بنا است و آنها در مقیاس كلان مداخله نمی‌كنند؛ یعنی یك شهر یا یك منطقه را با تمامی ویژگی‌ها و خصوصیات اجتماعی، انسانی، اقتصادی، فرهنگی و فیزیكی آن مطالعه نمی‌كنند و به همین دلیل نمی‌توانند در برنامه‌ریزی یا طراحی شهری موفق باشند.
درس‌های این رشته در طول تحصیل :
دروس پایه:
درآمدی بر شهرشناسی، مبانی جامعه‌شناسی، درك و بیان محیط شهری، مبانی جغرافیا، مبانی اقتصاد، بوم‌شناسی طبیعی و انسانی، كاربرد ریاضیات در شهرسازی، كارگاه بیان تصویری، كاربرد هندسه در شهرسازی ، زبان تخصصی .
دروس اصلی :
كاربرد نقشه‌برداری، كاربرد رایانه در شهرسازی، تاریخ و فرهنگ شهرنشینی جهان، تاریخ و فرهنگ شهرنشینی ایران، آشنایی با مبانی معماری وساختمان، مبانی مهندسی شبكه حمل و نقل، كارگاه مهندسی شبكه حمل و نقل، مبانی مهندسی تأسیسات شهری، كارگاه مهندسی تأسیسات شهری، طراحی و كاربرد نظام اطلاعات ، آمار و روش‌های كمی در شهرسازی ، آشنایی با مصالح و ساخت ، جغرافیای شهری ، جامعه‌شناسی شهری ، اقتصاد شهری ، كارگاه مطالعات شهری، حقوق و قوانین شهری.
دروس تخصصی:
مبانی و روش‌های برنامه‌ریزی شهری ، مبانی و روش‌های طراحی شهری ، كارگاه برنامه‌ریزی شهری (كاربری زمین)، كارگاه طراحی شهری، مبانی و روش‌های برنامه‌ریزی مسكن ، كارگاه برنامه‌ریزی مسكن، مدیریت و سازمان اجرایی شهری ، كارگاه طرح‌های اجرایی ، شناخت فضاهای شهری ایران ، روش تحقیق در شهرسازی ، كارگاه آماده سازی زمین، كارگاه برداشت كاربری ، طرح نهایی.
دیباچه: در سال 1400 هجری شمسی، جمعیت كشور ما به 120 میلیون نفر خواهد رسید كه 80 درصد این 120 میلیون نفر در شهرها ساكن می‌شوند. یعنی كمتر از 20 سال دیگر كشور ایران حدود 96 میلیون شهرنشین خواهد داشت. حال سؤال اینجاست كه آیا برای اسكان و فراهم نمودن امكانات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی این 96 میلیون نفر برنامه‌ریزی كرده‌ایم؟ در حال حاضر چطور؟ آیا شهرهای ما از حداقل استانداردهای جهان برخوردارند؟ به راستی چه افرادی می‌توانند طرحی جامع برای شهرها و شهرك‌ها ارائه دهند و در آرامش روحی و جسمی شهرنشینان نقش مؤثری داشته باشند؟ بدون شك چنین كاری از عهده متخصصان یك رشته برنمی‌آید، بلكه برای ساماندهی یك شهر نیاز به همكاری و همفكری اقتصاددانان، جامعه‌شناسان، معماران، مهندسین عمران، جغرافی‌دانان و كارشناسان رشته‌های متعدد دیگر است.در این میان متخصص شهرسازی به عنوان سیاستگذار و مدیر متخصص ، نقش بسیار مهمی را بر عهده دارد. متخصص شهرسازی فردی است كه می‌تواند در زمنیه طراحی شهری یا برنامه‌ریزی شهری فعالیت كرده و عامل توسعه شهری شود. دانش شهرسازی به بررسی كلیه تحولات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فیزیكی یك شهر می‌پردازد و تلاش می‌كند كه روابط موجود در یك شهر را در قالب یك نظام هماهنگ، مدیریت و سازماندهی كند و متخصص شهرسازی نیز كسی است كه با مطالعه و بررسی روابط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی حاكم در شهر، برنامه‌ای بسامان و مطبوع برای یك شهر ارائه می‌دهد. برنامه‌ای كه تصویرگر سیمای شهر در آینده است.
در این رشته حداقل 6 محور اصلی وجود دارد كه در برنامه‌ریزی و طراحی شهر سرنوشت ساز است. این 6 محور عبارتند از:0
ـ برنامه‌ریزی شهری كه عمدتاً بر روی كاربری اراضی متمركز است؛ یعنی بررسی می‌كند كه ما چگونه فضا و پهنه شهر را به فعالیت‌های مختلف اعم از صنعتی، تجاری و مسكونی اختصاص دهیم. ـ برنامه‌ریزی حمل و نقل ـ برنامه‌ریزی اقتصادی و اجتماعی؛ چون در شهر تنها موضوع مورد بررسی فیزیك شهر نیست بلكه مسأله مهم، جامعه شهری و انسان‌هایی هستند كه در این محیط زندگی می‌كنند. به عبارت دیگر برای اقشار مختلف كه امكانات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی دارند یا برای اقوام مختلفی كه در مكان‌های مختلف یك شهر زندگی می‌كنند، باید برنامه‌ریزی شود. ـ برنامه‌ریزی شبكه‌های زیرساختی مثل آب، برق و تلفن ـ برنامه‌ریزی محیط زیست كه به بررسی خطرات محیط زیست مثل سیل و زلزله می‌پردازد و برای مقابله با این سوانح برنامه‌ریزی می‌كند و تأثیرات سوئی را كه انسان بر محیط زیست می‌گذارد مطالعه می‌كند. ـ طراحی شهری كه به طراحی سه‌بعدی شهر پرداخته و محور توجه آن مناسبات انسان با محیط فیزیكی خود است. در واقع در طراحی شهری انسان با تمام خصوصیات جسمی، روحی و معنویش مطرح است و هدف آن نیز ارتقای كیفیت شهر می‌باشد.
توانایی‌های لازم :
دانشجوی این رشته باید با طراحی و مفاهیم هنری مثل روانشناسی رنگ‌ها آشنا باشد و در عین حال به مفاهیم تكنیكی و اصول فنی كار مثل نقشه‌برداری، رسم فنی، پرسپكتیو، هندسه فضایی، مدلسازی، ریاضی و مسائل انسانی و اجتماعی مثل مبانی جامعه‌شناسی علاقه‌مندباشد. و بداند كه در طی تحصیل باید كارهای تحقیقاتی و عملی بسیاری انجام دهد. در ضمن رشته شهرسازی نیاز به مطالعه زیاد، كارهای فیزیكی گسترده و برداشت‌های میدانی بسیاری دارد به همین دلیل دانشجو باید وقت زیادی را به آن اختصاص دهد. همچنین باید قدرت تحلیل بالایی داشته و در طراحی زبردست باشد.
موقعیت شغلی در ایران :
كشور ما برای توسعه شهری و منطقه‌ای نیاز به 50 هزار برنامه‌ریز شهری و منطقه‌ای دارد؛ یعنی اگر ما بخواهیم به قافله توسعه جهانی نزدیك شویم باید بحث برنامه‌ریزی را باور داشته و در این زمینه سرمایه‌گذاری نماییم تا بتوانیم مثل كشور كره با استفاده از منابع برنامه‌ریزی، عقب‌ماندگی خود را جبران كنیم. اما متأسفانه در حال حاضر توانایی‌های متخصصان این رشته در فرهنگ عمومی جامعه شناخته شده نیست و مسؤولان بین معماری و شهرسازی تمایزی قائل نمی‌شوند. در حالی كه دانش معماران در حد بنا است و آنها در مقیاس كلان مداخله نمی‌كنند؛ یعنی یك شهر یا یك منطقه را با تمامی ویژگی‌ها و خصوصیات اجتماعی، انسانی، اقتصادی، فرهنگی و فیزیكی آن مطالعه نمی‌كنند و به همین دلیل نمی‌توانند در برنامه‌ریزی یا طراحی شهری موفق باشند.
درس‌های این رشته در طول تحصیل :
دروس پایه:
درآمدی بر شهرشناسی، مبانی جامعه‌شناسی، درك و بیان محیط شهری، مبانی جغرافیا، مبانی اقتصاد، بوم‌شناسی طبیعی و انسانی، كاربرد ریاضیات در شهرسازی، كارگاه بیان تصویری، كاربرد هندسه در شهرسازی ، زبان تخصصی .
دروس اصلی :
كاربرد نقشه‌برداری، كاربرد رایانه در شهرسازی، تاریخ و فرهنگ شهرنشینی جهان، تاریخ و فرهنگ شهرنشینی ایران، آشنایی با مبانی معماری وساختمان، مبانی مهندسی شبكه حمل و نقل، كارگاه مهندسی شبكه حمل و نقل، مبانی مهندسی تأسیسات شهری، كارگاه مهندسی تأسیسات شهری، طراحی و كاربرد نظام اطلاعات ، آمار و روش‌های كمی در شهرسازی ، آشنایی با مصالح و ساخت ، جغرافیای شهری ، جامعه‌شناسی شهری ، اقتصاد شهری ، كارگاه مطالعات شهری، حقوق و قوانین شهری.
دروس تخصصی:
مبانی و روش‌های برنامه‌ریزی شهری ، مبانی و روش‌های طراحی شهری ، كارگاه برنامه‌ریزی شهری (كاربری زمین)، كارگاه طراحی شهری، مبانی و روش‌های برنامه‌ریزی مسكن ، كارگاه برنامه‌ریزی مسكن، مدیریت و سازمان اجرایی شهری ، كارگاه طرح‌های اجرایی ، شناخت فضاهای شهری ایران ، روش تحقیق در شهرسازی ، كارگاه آماده سازی زمین، كارگاه برداشت كاربری ، طرح نهایی.
