۱۳۹۱-۷-۴، ۱۲:۲۷ عصر
ˈپل خلیج‌فارسˈ به عنوان نمادی از توسعه و پیوند با اقتصاد جهانی، تحولی بزرگ در وضعیت اقتصادی، تجاری، صنعتی، اجتماعی، گردشگری و فرهنگی جزیره قشم، منطقه جنوب کشور و حتی مناطق فراملی ایجاد می کند.
ساخت این پل در حدفاصل جزیره قشم به بندرعباس ضمن توسعه کریدور حمل‌و نقل شمال به جنوب کشور، توسعه اسکله کاوه و امکان احداث اتوبان و راه‌آهن را نیز در این مسیر فراهم میکند.
احداث پل خلیج فارس،زمینه گسترش سرمایه‌گذاری‌ها را فراهم کرده و جزیره قشم نیز می‌تواند بهترین مکان برای تاسیس کارخانجات، تولید و ترانزیت کالا و نیز، مراکز اقامتی و تفریحی باشد.
این پل که قرار است به عنوان بزرگ‌ترین طرح پل‌سازی کشور تا خردادماه سال 1392 به بهره‌برداری برسد، حدفاصل بندرعباس تا قشم را به طول حدود دو کیلومتر دربرمی‌گیرد. حجم قطعات این پل در برخی نقاط به 20 هزار تن می‌رسد که در خشکی ساخته شده و با تکنولوژی پیشرفته به دریا حمل و به عنوان پایه‌های پل در بستر دریا نصب خواهد شد.
پل خلیج فارس، تکمیل کننده بندرگاه کاوه و سایر اسکله‌ها بین اسکله کاوه تا پل خلیج‌فارس است که بدون تردید با احداث این پل، تحول بزرگی در ارتباط زمینی میان قشم و سرزمین اصلی ایجاد شده و در روند توسعه اقتصادی جزیره قشم، نقش بسزایی خواهد داشت.
با احداث پل، ترانزیت کالا از منطقه آزاد قشم جنبه اقتصادی به خود می گیرد و تجار از مسیر جزیره قشم برای حمل کالای خود استفاده خواهند کرد، به طوریکه می‌توان گفت با احداث پل خلیج فارس بیش از 30 درصد از ظرفیت کالاهایی که می‌توانند از طریق کریدور حمل و نقل شمال ـ جنوب ترانزیت شوند، از این پل عبور خواهند کرد.
بر این اساس، هزینه‌های حمل و نقل و زمان ترانزیت کالا از جزیره قشم کاهش یافته و قیمت تمام شده کالا و خدمات به دلیل ایجاد شبکه حمل و نقل ریلی و جاده‌ای کمتر خواهد شد.
گفتنی است به لحاظ محدود بودن ظرفیت پهلوگیری بنادر جنوبی ایران برای کشتی‌های پهن پیکر، کشتی‌های خارجی حمل‌کننده کالا به مقصد ایران به جای پهلوگیری در بنادر جنوبی ایران، راهی اسکله‌های اماراتی می‌شوند تا محموله‌ها را از آنجا مجددا با کشتی‌های کوچک‌تر به ایران ارسال کنند.
پل خلیج‌فارس، بخشی از طرح شبکه جامع ارتباطی خلیج‌فارس است که اتمام آن زودتر از سایر بخش‌های پیش‌بینی شده در این طرح نظیر جاده، ریل و بندر انجام خواهد شد.
پروژه ملی بزرگ ساخت پل خلیج فارس در اسفند 1389 از سوی رئیس‌جمهوری کلید خورد و با اخذ اسناد فنی 15 کنسرسیوم داخلی و خارجی متقاضی اجرای طرح جامع ارتباطی خلیج‌فارس، وارد مرحله اجرایی خود شد.
پیشینه پروژه احداث پل خلیج فارس به سال 1351 برمی‌گردد. درحال حاضر، ساخت آن بابرگزاری مناقصه‌ای به ارزش650 میلیون یوروبه برندگان مناقصه یعنی شرکت‌های پترو ساحل توسعه خلیج‌فارس و هدایت سرمایه‌گذاری ایده پارس واگذار شده است. این شرکت‌ها از بین شرکت‌هایی که توان مالی و فنی خود را برای ساخت پل خلیج فارس ارائه کرده بودند، انتخاب شده‌اند. این طرح با اختصاص 15 درصد هزینه‌های پروژه از سوی دولت و 85 درصد توسط بخش خصوصی شامل سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی به مرحله عملیاتی رسیده است.
همزمان با ساخت پل خلیج‌فارس، جاده، ریل و سایر بخش‌هایی که در طرح شبکه جامع ارتباطی خلیج‌فارس دیده شده است، ساخته می‌شود که طی یک پروژه سه ساله به اتمام خواهد رسید.
پل خلیج‌فارس به طول دو و نیم کیلومتر بندرلافت در جزیره قشم را به بندر پهل در مجاورت شهر بندرعباس در سرزمین اصلی متصل کند.
با احداث این پل که دارای مسیر رفت و برگشت خط آهن نیز خواهد بود، این امکان فراهم می‌شود تا محموله‌های تخلیه شده در قشم، به سرعت وارد ناوگان حمل و نقل جاده‌ای و ریلی شده و با سرعت به مقصد نهایی در اقصی نقاط ایران رسیده و محصولات صادراتی ایران با سرعت و سهولت به ترمینال دریایی صادرات، برسد.
از اینرو، تمایل و استقبال کشورهای ذینفع در استفاده از کریدور ترانزیت شمال ـ جنوب و بندر شهید رجایی در استان هرمزگان باعث کاهش هزینه‌های حمل و نقل حداقل به میزان 30 درصد شده و موجب هماهنگی دو بندر کاوه در قشم و بندر شهید رجایی در بندر عباس با کارکردی مکمل می‌شود و آرامش خاطر کشورهای استفاده کننده از این شاهراه حیاتی راه فراهم خواهد کرد.
با راه‌اندازی پل خلیج‌فارس در تنگه خوران نیز که کمترین فاصله را بین جزیره قشم و سرزمین اصلی دارد، می‌توان امیدوار بود که قشم مرکز انبارداری و توزیع کالا برای کشورهای آسیای میانه و حوزه قفقاز باشد.
پس از پایان جنگ تحمیلی و در سال 1369، همزمان با آغاز فعالیت منطقه آزاد قشم پروژه احداث پل خلیج‌فارس بار دیگر مطرح و در سال 1371 این پروژه در دستور کار سازمان منطقه آزاد قشم قرار گرفت.
در سال 1375 انجام مطالعات شناسایی و امکان سنجی احداث پل خلیج‌فارس به شرکت مهندسین مشاور ساحل وابسته به قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا سپرده شد. در سال 1381 نیز، انجام مطالعات مربوط به احداث بندر کاوه، پل و راه‌آهن به شرط احداث پل توسط دولت، به شرکت مهندس مشاور بندر آزاد اروپا 1 واگذار شد و نتایج آن، نشان داد که ترکیب سه پروژه می‌تواند منافع اقتصادی مستقیمی را از طریق مشارکت در ترانزیت بین‌المللی نصیب جزیره قشم و کشور کند و تمایل آن شرکت برای مشارکت در طرح نیز به دلیل اقتصادی بودن احداث پل خلیج‌فارس به منطقه آزاد قشم اعلام شد.
در نتیجه، طرح احداث پل خلیج‌فارس مجددا در سفر استانی ریاست‌جمهوری به بندرعباس در هیات دولت مطرح شد و پس از تصویب آن، در کمیسیون امور زیربنایی، صنعت و محیط زیست دولت، در هیات دولت برای تصویب نهایی به تصویب رسید.
بر اساس دستور رئیس‌جمهور و اولویت در پروژه‌های بزرگ عمرانی کشور، موسوم به طرح مهر ماندگار، عملیات احداث پروژه بزرگ و ملی پل خلیج‌فارس آغاز شد. این پروژه عظیم و تحول‌آفرین، بزرگ‌ترین پروژه عمرانی، اقتصادی و نیز فرهنگی در سراسر خلیج‌فارس به شمار می‌رود که علاوه بر مسیر جاده‌ای، در آن دو خط راه‌آهن برای ارتباط با شبکه ریلی سراسری کشور نیز لحاظ شده است.
گفتنی است طرح جامع شبکه ارتباطی خلیج‌فارس شامل چهار پروژه احداث پل خلیج‌فارس، احداث بزرگراه خلیج‌فارس، اجرای راه‌آهن و فعال‌سازی بندر بین‌المللی کاوه در منطقه آزاد قشم است که با مشارکت دولت و بخش خصوصی داخلی و خارجی انجام خواهد گرفت.
این طرح، به عنوان یک پروژه ملی تاثیرگذار، سهم بسزایی در افزایش تجارت بین‌الملل، توسعه صادرات کالاهای غیرنفتی و خدمات، تقویت توان رقابتی محصولات صادراتی کشور در بازارهای هدف بین‌المللی و منطقه‌ای خواهد داشت.
همچنین، گسترش کاربرد فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات در اقتصاد، بازرگانی، تجارت، ترانزیت، صنعت و جذب مسافر، امکان بالقوه‌ای برای جذب گردشگر و رونق و توسعه صنعت گردشگری در منطقه آزاد قشم فراهم می کند.
در حال حاضر، عملیات اجرای پروژه بزرگ‌ترین شبکه جامع ارتباطی خلیج‌فارس، برای اتصال جزیره قشم به سرزمین اصلی با واریز 15 درصد سهم دولت برای ساخت پل خلیج‌فارس به حساب ویژه سازمان منطقه آزاد قشم از خردادماه 1391 آغاز شده است.
طرح شبکه جامع ارتباطی خلیج‌فارس، شامل 110 کیلومتر خطوط مواصلاتی ریلی و جاده‌ای از قشم به بندرعباس است که توسعه و تجهیز اسکله کاوه و اتصال بزرگ‌ترین جزیره غیرمستقل جهان به سرزمین اصلی از طریق پل خلیج‌فارس، زمینه و بستر مناسبی برای ظرفیت‌سازی اقتصادی و تثبیت بافت جمعیتی در جزیره قشم و حتی افزایش جمعیت در آن را فراهم خواهد کرد.
بنابراین، اهمیت پروژه خلیج فارس از جنبه‌های گوناگونی قابل بررسی است؛ این پروژه عظیم ملی که در نزدیک‌ترین فاصله میان دو خشکی در تنگه خوران به عنوان محل احداث پروژه پل خلیج‌فارس در نظر گرفته شده است، با توجه به گسترش روز افزون تجارت در آسیا و مبادلات تجاری بین آسیا و اروپا، امکان رشد اقتصادی کشورهای آسیای میانه و کشورهای همجوار با ایران و منطقه کشورهای خلیج فارس، امکان فعالیت ترانزیت را از بندر کاوه به سرزمین اصلی و در مسیر ترانزیت کالا، اتصال به شبکه حمل و نقل عظیم دریایی به کشورهای همجوار و آسیای مرکزی را امکان پذیر خواهد کرد و با توجه به مزایای اقتصادی آن، می‌تواند موجب اتصال بیش از 15 کشور از طریق مرز طبیعی و هوایی باشد.
از قرن‌ها پیش، مسیر پل خلیج فارس، نزدیک‌ترین و ایمن‌ترین راه ارتباط جزیره قشم با سرزمین اصلی ایران بوده و شاید به همین دلیل است که این محل به پل معروف شده است. بندر معروف پل یا ˈپهلˈ در ساحل جنوبی خمیر، سرزمین اصلی را به بندر ˈلافت کهنهˈ در شمال جزیره قشم پیوند می‌زند.
گفته می‌شود، با توجه به اینکه عرض دریا بین پل و لافت در جزیره قشم بسیار کم بوده، در گذشته بین این دو محل، پل وجود داشته است و گاهی نیز، پلی از کشتی‌های بادی و کرجی به وجود می‌آمد تا راهی بر روی آب برای عبور کالا یا لشکریان و سپاهیان باشد.
نشانه‌های تاریخی حاکی از آن است که بخشی از سپاهیان صفویه از همین راه عبور کرده و خود را به پای قلعه پرتغالی‌ها رسانده‌اند و بی‌تردید، آزادسازی جزیره قشم از استیلای نیروهای بیگانه توسط امامقلی‌خان سردار صفوی از نقطه‌های درخشان تاریخ جزیره است. همچنین؛ این گذرگاه در مسیر ارتباط تاریخی خود، ناشی از تاثیر جزر و مد بوده که به هنگام جزر با پس رفتن آب دریا مردم می‌توانستند به سادگی با استفاده از زمان جزری بین لافت کهنه در جزیره قشم و این نقطه ساحلی رفت و آمد کنند.
مشهور است؛ بازرگانان و تجار قدیم با استفاده از این پل، کالاهای صادراتی خود را به جزیره قشم و از آنجا به یکی از بنادر ساحل جنوبی جزیره به نام ˈتیاب کرموˈ و ˈتیاب کرمانˈ حمل کرده و در آنجا از طریق کشتی‌ها به کشورهای عراق یا دیگر کشورهای جنوبی حاشیه خلیج‌فارس، هندوستان و آفریقا صادر می‌کردند. سپس، کالاهای خریداری شده از جزیره قشم را به دیگر شهرهای ایران می فرستاندند و کالاهای خود را از طریق پل به جزیره قشم و به بندر ˈتیاب کرموˈ حمل می‌کردند. یادگار آبادانی حاصل از عبور کاروان‌ها هنوز در محل باقی است.
ˈعبدالرسول خلیلیˈ استاد دانشگاه معتقد است؛ انجام این پروژه به واقع نمادی از عزم ملی ایرانیان در عرصه تولید ملی، کار و سرمایه ایرانی در منطقه آزاد قشم برای رونق اقتصاد ملی به شمار می‌رود.
به گفته ی وی؛ امکان تخلیه و بارگیری کالا با حجم بالا و هزینه پایین و قابل رقابت بودن با سایر کشورهای منطقه ازجمله امارات متحده عربی و ایجاد اقتصادی‌ترین مسیر تجارت و ترانزیت کالا و حتی ترانزیت خدمات از اقیانوس هند به اروپا از طریق کریدور حمل و نقل شمال ـ جنوب با محوریت جزیره قشم بطور قطع، عملیات اجرای طرح را به صورت مشارکت با حضور بخش خصوصی داخلی و خارجی دارای توجیه اقتصادی میکند.
