دلايل ايجاد شهر يزد شناسايي شدند

جديدترين مطالعات زمين‌شناسي نشان داد يكي از مهمترين علل بوجود آمدن شهر كويري يزد، وجود رشته كوه شيركوه، جريان باد و دسترسي به آب‌هاي زيرزميني بوده‌است.

پايگاه پژوهشي بافت قديم يزد، مطالعات و پژوهش‌هاي جامعي را براي كشف دلايل بوجود آمدن ايران شهر در دل كوير آغاز كرده است.
"علي ملك‌عباسي"، زمين‌شناس پايگاه پژوهشي يزد گفت: «مطالعات زمين‌شناسي نشان مي‌دهد يكي از اصلي‌ترين دلايل موثر در بوجود آمدن اين شهر وجود ارتفاعات بوده است. اگر اين ارتفاعات وجود نداشت، مسلما شرايط زيستي‌ بسيار متفاوتي براي اين شهر ايجاد مي شد. وجود ارتفاعات در كنار كوير موجب ايجاد يك تعادل آب‌ و هوايي و ايجاد استقرارگاه انساني در اين محدوده شده است. ارتفاعات بلند(شيركوه) در غرب و جنوب غرب يزد به ايجاد توازن اقليمي در اين منطقه منجر شد‌ه ‌است.»
استان يزد در ناحيه گرم و خشك در حاشيه كوير لوت قرار دارد. اين ناحيه از لحاظ شرايط آب و هوايي وضعيت مناسبي براي شهر شدن ندارد. بنابراين براي پيداكردن دلايل استقرار شهر يزد در اين نقطه، مطالعات مختلف از ديدگاه هاي متعددي چون زمين‌شناسي، تكتونيك(زمين ساخت) و هيدرولوژي(آب‌شناسي) انجام شده است. ملك‌عباسي گفت: «از ديگر دلايل بوجود آمدن شهر يزد، دسترسي به آب بوده‌است. اسناد تاريخي نشان مي‌دهد افراد ساكن در اين محدوده در ابتدا در ارتفاعات زندگي مي‌كرده‌اند. اين گروه با پيشرفت تكنولوژي به تدريج به سمت دشت روي‌آورده‌اند. براساس مطالعات، وضعيت توپوگرافي و شرايط ساختار زمين‌ به شكلي است كه آب‌هاي زيرزميني اين ارتفاعات از سمت جنوب و جنوب‌غرب شهر يزد حركت مي‌كند و به سمت شمال‌غرب يزد جريان پيدا مي‌كند به اين معنا که يك جريان زه‌كشي در منطقه بوجود مي‌آيد كه آب را از ارتفاعات به شمال‌غرب يزد مي‌كشاند.»

نقشه یزد قدیم[align=-WEBKIT-CENTER]«سال ۱۲۳۹ خورشیدی»

«ترسیم از نیکلای خانیکف»

جريان اين آب‌ها در سطح زمين بسيار كم و بيشتر در اعماق زمين است. هرچه آب به شمال نزديك مي‌شوند به دليل ساختار زمين‌شناسي در اين محدوده به تدريج شور مي‌شود. به همين دليل است كه آب‌هاي زيرزميني در شمال اردكان به حوزه‌هاي كوير نمك منتهي مي‌شود.

ملك‌عباسي گفت: « شواهد موجود نشان مي دهد اگر شهر يزد از لحاظ مكاني در بخش بالاتري از موقعيت كنوني قرار مي‌گرفت، آب مناسبي براي استفاده نداشت. با توجه به اينكه مهمترين دليل براي استقرار در يك نقطه وجود آب است، آب‌هاي زيرزميني يكي از مهمترين دلايل استقرار در اين منطقه هستند.»

شهر يزد در يكي از مناطق بادخيز كشور قرار دارد اما مناطق اطراف آن كمتر اين جريان را دارند. وجود بادگير‌ها در اين شهر شاهد اين مدعا است.

او گفت: « وجود ارتفاعات،جريان باد و قنات‌ها يك شرايط بسيار مناسب را براي زندگي در اين منطقه كويري بوجود آورده‌است.»

عکس هوایی یزد، سال ۱۳۳۵ خورشیدی

بررسي‌ اسناد و مدارك تاريخي تا امروز نشان مي‌دهد شهر يزد هيچ گاه موقعيت پايتخت شدن نداشته‌است، بنابراين نمي‌توان سياست را از دلايل بوجود آمدن اين شهر دانست.

نام ایزاطیخه در کنار صحرای کرمان
«بازترسیم: سال ۱۱۴۱ خورشیدی»
«انتشار: سال ۱۱۷۲ خورشیدی»