امتیاز موضوع:
  • 5 رأی - میانگین امتیازات: 4.6
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
حقوق شهروندی در شهر و معماری
#1
حقوق شهروندی در شهر و معماری
 "حق گرفتنیست ، دادنی نیست "... حضرت علی (ع)
 باید کاری کرد و نخستین اقدام مطالعه ، آگاهی رسانی و فرهنگ سازی است. کافیست مردم با حقوق خود آشنا شوند تا دیگر کسی نتواند آن را بگیرد . خود مسئولیت شهرمان را بر عهده گیریم و دست نامحرم را از حقوقمان کوتاه کنیم .

[تصویر:  iranshahrsaz.com_n00022019-b.jpg]

یک آمارگیری از شهروندان تهرانی نشان می دهد که درصد بسیار کمی از مردم شهر را متعلق به خود می دانند . بیشتر آنها شهر را متعلق به دولت و شهرداری و حتی تعدادی از آنها شهر را ملک خدا می دانند !

می توان ادعا کرد مفهوم حقوق شهروندی که بار حق و مسئولیت پذیری را توامان در خود دارد نوسیونی مدرن و انسان محور است که هنوز جایگاهی در میان ایرانیان پیدا نکرده است. حتی شهروندان شهرهای بزرگ ایران که با برپایی ساختمان های به ظاهر مدرن و غربی داعیه تجدد و پیشروی دارند کاملا با حقوق شهروندی بیگانه اند. در عوض مالکیت خصوصی به شیوه فئودال های قجری و ذهنیت ارباب – رعیتی نه تنها ریشه دار است که هر روز قوت بیشتری می گیرد.

شهرداری کم کم خود را به عنوان یک دولت جایگزین در شهرها می نماید و نه تنها از اطلاع رسانی برای آشنایی مردم با حقوق خود سرباز می زند که با تشویق هرچه بیشتر آنها به انواع مالیات ها و پرداخت های بجا و نابجا خود را محق برای تصمیم گیری های خرد و کلان می داند.

معماران، شهرسازان و مردم هیچ یک حاضر به پذیرش این حقیقت نیستند که خاک، هوا، آسمان، جداره شهری، میراث فرهنگی، منابع انرژی و فضای سبز متعلق به همه شهروندان است و اشخاص منفرد یا مسئولین ذی نفع حق دست اندازی در این امور را ندارند.

شهرداری تهران چنانکه گویی شهر ارثیه اوست با هماهنگی و همکاری مهندسان مشاور و بخشنامه های موضعی شهرداران مناطق مختلف چنان افسارگسیخته، منفعت طلبانه و خودسرانه مشغول فروش کوه، زمین، زیر زمین، آسمان، هوا، پارک ها و فضای سبز، میراث فرهنگی و بافت های ارزشمند، آسایش، آب و برق تهران است که فقط تا 5 سال دیگر انواع آلودگی ها و کمبود منابع شهروندان را به استیصال کامل خواهد کشاند.

هیچکس نمی پرسد شهرداری که با افزایش سرسام آور هزینه ها، تشویق مردم به صرفه جویی و تهدید آنها به جیره بندی باز هم نمی تواند از عهده تأمین آب و برق شهر برآید بر اساس چه مطالعه و برنامه ریزی مجوز ساخت برج های بی شمار توسط نوکیسگان و توسعه حریم شهر را به نام بی بضاعتان صادر می نماید.

چگونه دست به فریب کاری می زند و در عین همکاری در قتل عام باغات، فروش پارک های عمومی و برچیدن درختان کهن میان بزرگراه ها و بلوارها با کاشتن چند درختچه بی جان و چمنی که مصرف آب بسیار دارد ادعای افزایش سرانه فضای سبز می کند؟

چگونه برای برج هایی که کیفیت فضایی حداقلی را برای ساکنین فراهم نمی آورند مجوز صادر می کند؟  به چه حقی به پارکینگ فروشی می پردازد؟ به چه حقی با تشویق و همکاری در تخریب بافت و بناهای تاریخی هویت شهر را از بین می برد ؟ به چه دلیل بر خشکاندن درختان باغ ها توسط بنیادهای اقتصادی سرپوش می گذارد؟


مهم ترین حق شهروندی را باید محلیت، حفظ تعلق خاطر و هویت شهر دانست. اگر ما ندانیم به کجا تعلق داریم هویت خود را از دست می دهیم. این حس به مکانی تعلق می گیرد که دارای ثبات و شاخصه های کالبدی و فرهنگی متعلق به قدیم باشد. انسان برای شناخت خود و سکنی گزيدن در جهان نياز به شناخت محيط، اعتماد به آن، تعيين موقعيت خود در جهان و کسب هويت بدين ترتيب دارد.

مکان ثابت يک نياز بنيادين انسانی است. رشد و توسعه‌ي اين – همانی فردی و اجتماعی بايد فرآيندی آهسته باشد که در محيطی که تغييرات مداوم دارد رخ نمی دهد. از زمانیکه بلند مرتبه سازی و همنشینی افراد غریبه در واحدهای مسکونی آن معمول شد محله ها و محلیت از بین رفت و مفهوم همسایگی که در فرهنگ ایرانی دارای ارزشی فوق العاده بود متلاشی شد.

شهرداری به طور مستمر در حال تغییر جهت و راستای کوچه ها و خیابانهاست، لبه های اصلی شهر را از بین می برد و دائم نشان های شهری و خط آسمان را مخدوش می کند، امروز هیچ کوچه ای از شهر را نمی توان یافت که از تخریب و ساخت و ساز و آلودگی صوتی مصون مانده باشد و مهمتر از همه شاخصه های کالبدی هویت شهر یعنی جداره ها، بافت ها و ابنیه قدیمی را با نماهای تصنعی و پاساژهای بی هویت جایگزین می کند و برخلاف تمام شهرهای دیگر دنیا که برای نمودن اصالت تاریخی و هویتی خود را با قدیم ترین نشانه ها معرفی می کنند نماد مألوف برج آزادی را با یک برج بی هویت مخابراتی عوض می کند. بدین ترتیب مهمترین حق مسلم انسانی و شهروندی به کلی ضایع می گردد.

نما و جداره شهری متناسب و موزون از دیگر حقوق همه شهروندان و رهگذران معابر است. دیگر یک خط آسمان و چشم انداز زیبا و آرامش بخش در کل سطح شهر تهران باقی نمانده است. بگردید و ببینید آیا می توان یک عکس کارت پستالی زیبا از جداره ای در تهران به مانند تمام شهرهای دیگر دنیا تهیه کرد ؟!

درست برعکس تمام شهرهای پیشرفته که مردم محق بر انتخاب مسائل درونی و شخصی خویش هستند اما حق کوچکترین دست اندازی در جداره شهری، میراث فرهنگی و تاریخی آشکار و مدفون و خط آسمان را ندارند در این شهر مردم مختار به انتخاب جامه خود نیستند اما حق دارند با تجاوز به حقوق شهروندان دیگر هر یک بنا به سلیقه شخصی از هر نوع طرح و مصالح ناموزون کاملا ناهماهنگ با همسایگی ها برای نمای ساختمان خود بهره برند تا جداره هایی مغشوش و مشمئزکننده را برای شهر ایجاد کنند و هرکس که توان مالی بیشتری دارد و از اربابان به شمار می رود کاملا فرای قانون و تا هر اندازه که مایل باشد با پرداخت به شهرداری می تواند خط آسمان را بشکند، همسایه و کوچه را از نور محروم سازد و با انبوه خودروهای واحدهای زیاده از ظرفیت محل روان مردم را فرسوده سازد و هیچ کس هم شاکی نیست چراکه در ذهن همگان این باور خورانده شده است که "هرکس حق دارد هرچه می خواهد در محدوده ملک خود انجام دهد و اگر ما هم بودیم چنین می کردیم!"

اخیرا شهرداری با تشکیل جلساتی با دعوت از کارشناسان به اسم اسلامی کردن معماری در صدد است با دست اندازی به امور درونی و کاملا شخصی مردم چون جهت گیری و استقرار و شکل سرویس بهداشتی و آشپزخانه و نورگیر و ... بار دیگر به حقوق شهروندان تجاوز آشکار کند!

این درحالیست که می بینیم یک کدام از ساختمان های عمومی و حتی فرهنگی که توسط خود شهرداری ساخته شده است و باید معماری ایرانی – اسلامی داشته باشد، چنین نیست!

در تمام برج های اداری – تجاری که خود شهرداری در آنها سهیم است کوچکترین نشانی از احترام به همسایگی، بافت تاریخی، معماری ایرانی و فرهنگ اسلامی و صرفه جویی در مصرف انرژی دیده نمی شود. شهرداری هر جا را که دلخواهش باشد با شراکت نهادهای نظامی و شبه نظامی غصب می کند و بدون کمترین اعتنایی به قوانینی که حتی خود وضع کرده به سرمایه گذاری و سود افزایی می پردازد چنانچه برای مثال زمین عمومی متعلق به ایستگاه مترو شهر را برای احداث برج تجاری – اداری در فرمانیه فروخته است.

به عبارتی شهرداری که امروز باید نام آن را به شهرفروشی تغییر دهیم خود را ارباب و فرای قانون شهر و مردم را رعیتی بی اختیار می داند که می توانند بدون هیچ حق گلایه یا اظهار نظری با پرداخت و پرداخت و پرداخت در گوشه ای از این شهر روزگار سپری کنند!

با چشم پوشی از اقتصاد ناپایدار، متورم و تحریم شده ای که هجوم سرمایه به بازار ملک را توجیه می کند و طمعی که هر شهروند را وا می دارد خانه خود را بر سر خود خراب کند، باید پرسید چرا مردم به قیمت از دست رفتن آسایش و به خطر انداختن سلامتی جسمانی و روانی خود در فهم و اخذ حقوق شهروندی قصور می کنند؟

پاسخ این است که مردم زمانی طلب حق خود را خواهند کرد که شهر را از آن خود بدانند و این مالکیت نه تنها حق بلکه مسئولیت پذیری برای حفظ و احترام به آن به دنبال خواهد داشت که ایرانیان از سر کاهلی و ناآگاهی از آن سر باز می زنند. اما این کاهلی کم کم می رود تا بنیان انسانیت را براندازد و جامعه را قدمی دیگر از ارباب و رعیتی به برده داری پس کشاند.

تا جاییکه محلیت، فضای سبز، هوای پاک، بهترین آب لوله کشی و خط آسمانی از بناهای دو طبقه در اختیار همه شهروندان بود و مسئولیت شهرداری که کارگزار دولت بود به جمع آوری زباله ختم می شد فرار از مسئولیت و نادیده گرفتن خطاهای پراکنده شهرداری خطری را متوجه شهروندان نمی کرد اما سکوت ما در برابر ناحقی ها و واگذاری حق و مسئولیت نگهداری از شهر و منابع آن یکسره به شهرداری که مختار است با فروش دارایی های عمومی کسب درآمد کند اکنون شهردار را در چنان جایگاه خودخدا پنداشته ای قرار داده است که به خود اجازه دهد در اداره ها و پارکها قانون تفکیک جنسیتی برقرار سازد و به جای مهار تورم با مداخله مستقیم در ساخت و ساز بر آن موج سواری کند!

زمان آن فرا رسید و بلکه گذشت که ما معماران به جای آنکه از انهدام بافت ها و ابنیه تاریخی که ذخیره هویتی شهرند و تراکم فروشی و تبدیل باغات به برج و به دنبال آن اشتغال زایی برایمان شادمان شویم خود را در جایگاه اصلیمان که همان شهروندیست ببینیم و پیشگام احیای حقوق شهروندی و مسئولیت پذیری شویم.

گسست فرهنگی، شکست هویتی، آب و هوای آلوده، منظر و جداره های غیر انسانی بلایایی است که همه شهروندان اعم از معمار و غیرمعمار، عوام و خواص را با هم می سوزاند ... اکنون شهر ما چون شهر قوم لوت شده است که صباحی دیگر با فجایع انسانی و قحطی (آب، برق، جای پارک خودرو، فضای سبز، خدمات عمومی و ...) روبرو خواهد شد.

باید کاری کرد و نخستین اقدام مطالعه، آگاهی رسانی و فرهنگ سازی است. کافیست مردم با حقوق خود آشنا شوند تا دیگر کسی نتواند آن را بگیرد. خود مسئولیت شهرمان را بر عهده گیریم و دست نامحرم را از حقوقمان کوتاه کنیم.

مدام می روم و باز چون زن لوت همچنان به پشت سر می نگرم ... چون اینجا شهر من است، زادگاه من است، باید ماند و برای نجاتش کوشید! 
آخرین ارسال های من :

[تصویر:  1407685415.gif]
نظر شما برای ما ارزشمند است
بروزترین سایت معماری
[تصویر:  1407685415.gif]
 
پاسخ


موضوع‌های مشابه…
موضوع نویسنده پاسخ بازدید آخرین ارسال
  موزه هنرهای معاصر شنبه واگذار می شود/ موزه خواری در روز روشن sara515 0 637 ۱۳۹۵-۱-۱۹، ۰۶:۰۶ عصر
آخرین ارسال: sara515
  بلندمرتبه‌سازی تنها راه برای توسعه شهر نیست! sara515 0 558 ۱۳۹۵-۱-۱۲، ۰۵:۲۹ عصر
آخرین ارسال: sara515
  ورکشاپ در "رم" و بازدید از بینال معماری ونیز yalda118 0 640 ۱۳۹۵-۱-۹، ۰۴:۴۰ صبح
آخرین ارسال: yalda118
  موجی تازه از دزدیدن آثار تاریخی در تهران yalda118 0 596 ۱۳۹۵-۱-۹، ۰۴:۳۹ صبح
آخرین ارسال: yalda118
  آیا درختان پارک شهر در انتظار قطع شدن هستند؟ yalda118 0 545 ۱۳۹۵-۱-۹، ۰۴:۳۹ صبح
آخرین ارسال: yalda118
  یکصد و هفتاد و هفتمین گفتمان هنر و معماری با عنوان “شهرهای جدید و توسعه پایدار” leila 0 880 ۱۳۹۴-۷-۱۲، ۰۷:۱۳ صبح
آخرین ارسال: leila
  سلسله نشست‌های “من و معماری معاصر ایرانی”؛ نشست اول leila 0 1,041 ۱۳۹۴-۷-۱۲، ۰۷:۱۱ صبح
آخرین ارسال: leila
  یکصد و هفتاد و ششمین گفتمان هنر و معماری با عنوان ” آن روی سکه آموزش “ leila 0 782 ۱۳۹۴-۷-۴، ۰۳:۰۶ عصر
آخرین ارسال: leila
  نکوداشت روز جهانی معماری و شهرسازی در کشور leila 0 810 ۱۳۹۴-۶-۳۱، ۰۴:۳۸ صبح
آخرین ارسال: leila
  فراخوان ارسال مقاله “دوفصلنامه پژوهشهای منظر شهر” leila 0 596 ۱۳۹۴-۶-۳۱، ۰۴:۳۶ صبح
آخرین ارسال: leila

پرش به انجمن:


کاربرانِ درحال بازدید از این موضوع: 1 مهمان