ژان نوول - ساين ديزان - بوم ؛ معماری نور

گفت وگو با ژان نوول- ساين ديزان-بوم؛ معماري نور


مترجم: جلال الدين بهروزي

كارهايتان را با طراحان ديگر به بحث مي گذاريد؟
معماري را با تعداد بي شماري از دوستانم بحث مي كنم چون مشاوران زيادي دارم و معمولاگروه مشاوران و صاحبنظراني را سازمان مي دهم كه درمورد كارهاي اخير بحث و جدل هاي فراواني باهاشان داشته ام. ما معمولاتفكر يكساني داريم و همديگر را مي فهميم. براي هرپروژه تيم مشاوران خاص آن را مي سازم تا حرف هاي تازه اي گفته شود. ولي در فرانسه، متاسفانه <سالن معماري> نداريم! باعث تاسف است باور من اين است كه تنها روح هركس مي تواند تك و تنها باشد.


پروژه هاتان را معمولادر كجا كار مي كنيد؟


در رختخواب و دورميز رستوران ضمن صحبت با آدم هاي زيادي كه نشسته اند، و گاهي البته پشت ميز بزرگ كارم در دفتر. در اين تضاد بين تحرك وشلوغي بحث و جدل با نظريه سازان و طرف هاي مقابل و سكوت خلوتي كه بعد از آن براي خود مي سازيد، يك چيز بسيار زنده وخلاق وجود دارد. من زمان هاي زيادي را درسكوت مي گذرانم.


به عنوان دوست خوب توانايي هايتان، مي توانيد تعريفي از سبك معماري تان بدهيد؟


جست وجوي هميشگي من همواره در جهت يافتن ويژگي ها و بي همانندي هاست. دوست ندارم يك صرف و نحو را هميشه تكرار كنم يا در همه نقاط كره خاكي فقط يك نوع معماري بزنم. دنبال استدلال هاي محكم وخوب براي انجام چيزي در زميني مشخص و يگانه هستم، چيزي ويژه همان زمين و سايت. چيزي ويژه همان آدم ها. درپي آنم كه هر پروژه براي خودش يگانه و يونيك باشد. ماده و نور بزرگترين مساله دوران و معني جهان است. شما بايد كاركنيد و هريك ازكارهايتان بايد سوالي را در اين ابعاد مطرح كند.


مي توانيد يك جور ارزيابي از كارهايتان ارائه كنيد؟ از نخستين پروژه تان تا به امروز!


من در موقعيت خوبي براي اين كار نيستم. تصور مي كنم بالاخره پشت تمام كارها فكر و احساس واحدي وجود دارد. جست وجوي من براي اين است كه طرحي را كه مي كشم آني باشد كه فقط به همان طريق مي بايست باشد نه طريقي ديگر. هميشه براي من هويت اثر اصل يگانه است. اين را مي توانم <تعديل فضا>، براي دوره اي كوتاه يا بلند، براي خلق <جهاني كوچك> بنامم كه درعين حال گستره اي تازه به جهان شناخته شده مي دهد.


مي شود وارد جزئيات بشويد؟


مهم است كه هر قطعه زمين را بخشي از تغيير و تحول تلقي كنيم. ضمن آنكه در عين حال تداوم جغرافيايي و تاريخي هم مطرح است. پروژه هايي را ترجيح مي دهم كه باايده تعديل فضا شروع كنند نه با قطع ارتباط با پس زمينه. من تند نيستم. هميشه آرزومند پروژه اي هستم كه درنهايت سادگي، ظرافت و عمق داشته باشد. پروژه اي كه روح لوكيشن خود را دارد و آرزوهاي مردم و شهر و ده را بر مي آورد، و حتي ساختمان هايي را كه قبلاساخته شده اند.


اخلاق در كجاي معماري است؟


ميل به تحليل و درك جهان هميشه وجود دارد. ولي اين امر نبايد مانع از اين باشد كه ما چيز تازه اي در رديف اختراع يا درمقوله اتوپيا در كارهاي خود داشته باشيم. به اعتقاد من، امروز دنيا با اين تكثير مصنوعي و تكرار غير ارگانيك ساختمان هاي مشابه در تمام دنيا هرروز كوچك و كوچكتر مي شود. فكر مي كنم ما وظيفه داريم كه تا حد ممكن تفاوت و تغيير هايي را دراين جهان به وجود آوريم. تفاوت و تغيير نه صرفا به خاطر خود بلكه براي اينكه تفاوت ها نشانه هاي درك عميق تر هستند.


آيا اثري از معماري گذشته هست كه شما را به صورت مشخص تحت تاثير قراردهد؟


من به <معماري نور> خيلي حساسم. بسياري از كليسا ها و كاتدرال هاي قرن يازده و دوازده فرانسه از اين جنس هستند. حتي در قرن هاي بعدتر هم چنين آثاري هستند.


پس شما درس نمي دهيد؟


هميشه تدريس را ردكرده ام. من فرزند دو معلم هستم و براي من درس دادن بسياربسيار مشكل مي نمايد. شما بايد محصل خود را كاملابشناسيد و هدايتش كنيد كه شكفته شود. من موعظه و سخنراني را بسيار مشكل مي دانم. تنها روشي كه مي توانم پيشنهاد كنم درست كردن كارگاه آموزشي در دفتر كار و كاركردن با من به صورت يك گروه است. پس از كارگاه آنها هر يك به روال خود داشته ها و برداشت هاي خود را به روش و سياق خود به كارخواهندگرفت و مناسبات كاري خود را به وجود خواهند آورد.


در ارتباط با آينده، آيا چيزي هست كه شما را بترساند؟


نه. من از آينده ترسي ندارم. فكرش را هم نمي كنم. به زمان حال فكر مي كنم. در عالم سياست مباحثي هست كه بدبينانه و نگران كننده است و چيزهايي خوشبينانه و مثبت. من اصولاآدم خوش بين و خوش نگري هستم. اعتقاد دارم كه بشريت هميشه مي تواند درمسير درست وخوب پيش برود و اساسا نيازي به راه غلط ندارد.