مقاله:نکات لازم جهت طراحی پارک ها

نکات لازم جهت طراحی پارک ها

كليه تاسيساتي كه در يك پارك به وجود مي آيد، اعم از احداث ساختمانها، خيابان هاي اصلي و فرعي، آّب نماها، ديوارها، چپرها، درختكاريهاو غيره پديده هايي نيستند كه بتوان آنها را هر چند سال يك بار تعويض كرد
در امر پارك سازي اگرچه مساحت پارك يك عامل تعيين كننده براي جلب بازديد كنندگان مي باشد، ولي وجود تنوع تاسيسات و گياهان و وسائل سرگرمي و شيوه عرضه كردن خدمات وبه ويژه شكل جالب طراحي پارك براي جلب تماشاكنندگان، نقش بسيارمهمي بازي مي كند. به همين مناسب بايد قبل از اين كه طرح را روي زمين پياده كنند، بايد مهندسان طراح پارك نظر و ايده و وابتكارات خود را از ابتدا روي كاغذ نوشته و پياده كرده (اتود نموده) و با توجه به امكاناتي كه وجود دارد، كار خود را پيش ببرند
فرهنگ، عقايد، مذاهب، عادات و سنن مردم در هر محل معمولا متفاوت است و بنابراين هنگام طراحي پارك نمي توان از يك الگوي محدود استفاد ه نمود و يك استاندارد وچهارچوب محدود براي پارك سازي را در نظر گرفت. معمولا خواسته هاي قشر اكثريت مردم و بازديدكنندگان از پارك بايد در اولويت قرارگيرد .

ادامه مطلب ..
به هر حال در مهندسي و طراحي پاركها نيز اولين پديده اي كه انگيزه ساخت پارك را ديكته مي كند، هدف از ايجاد پارك مي باشد.
هدف ايجاد پاركها بسيار متنوع مي باشد كه شمه اي از آن به شرح زير است:
-پارك سازي به عنوان ايجاد فضاي سبز و سالم جهت استراحت و تفريح مردم .
-پارك سازي به عنوان نمايشگاهي زنده از انواع درختان، درختچه ها، گياهان و گلها .
-ايجاد پارك به منظور تهيه محل تفريح بچه ها و كودكان كه در آنها وسائلي مطابق ذوق و سن كودكان و نوجوانان به وجود مي آورند.
- ايجاد پارك (باغ وحشها) به منظور نگهداري عده اي از جانوران و تهيه محيط زيست مناسب براي آنها.
- ايجاد پارك به عنوان تهيه محلي براي جلوه گرساختن هنر معماري در استفاده از بناها، آب نماها، كار با انواع سنگها، خاكها و به خصوص با انواع گياهان .
- ايجاد پارك به منظور فراهم كردن محلي جهت زندگي و برخورد مسالمت آميز اقشار مختلف مردم كه اثر بزرگي در فرهنگ ملتها دارد.
- ايجاد پارك با محل هاي مناسب ورزشي جهت ورزشكاران .
-ايجاد پارك به منظور تامين يك آموزشگاه بصري و نظري براي نوآموزان كه بتوانند ذوقها، سليقه هاي مختلف طراحان، پارك سازان، هنرهاي تجسمي راكه به معرض نمايش گذاشته مي شود، تماشا نمايند و در پارك ها ي جنگلي هدف عمده از ايجاد پارك ضمن علاقمند ساختن مردم به زيباييهاي طبيعت، آموزش استفاده از نعمت هاي بيكران طبيعت و حفظ موجوديت طبيعي و بررسي تحول و تواتر طبيعت در طي زمان است . چراكه طبيعت هميشه مايل است در روند تدريجي و تكاملي خود جنگل و رستنيها را به اوج رويشي خود(كليماكس) برساند و هميشه دراين تحول عناصر مقاوم تر را نگهداشته و عناصر سازگار را در پناه آنها حفظ كرده و ضعيفيها را از بين برد.
ولي هدف انسانها كه با هدف طبيعت فرق دارد، اين است كه روند طبيعي را به نفع شرايط خواسته و اقتصادي خود تغيير دهند.
مساحت معقول و استاندارد پارك براي سرانه افراد مردم
وقتي صحبت از استاندارد پاركها مي شود، بيشتر اوقات به منظور تعيين مساحت معقول و استاندارد پارك براي سرانه افراد مردم مي باشد.
در اين مورد بايد گفت كه عملا هيچگونه استانداردي براي تعيين مساحت پارك وجود ندارد و اين مساحت با امكانات مالي، فرهنگي، ميزان صنعتي شدن كشورها، رشد جمعيت و آپارتمان نشيني ، وجود اراضي بلا معارض در شهرها براي ايجاد پارك، اعتبارات و سرمايه اي كه دولتها مي توانند براي ايجاد پارك هاي شهري فراهم نمايند و در اختيار مسئولين پارك سازي و فضاي سبز قرار دهند و حتي امكانات اكولوژيكي محل احداث پارك و وجود آب كافي براي آبياري و پديده هاي ديگر بسيار متفاوت است و استاندارد بين المللي قابل قبولي كه همه كشورهاي مترقي آن را پذيرفته و به مورد اجرا گذاشته باشند، وجود ندارد.
در كشورهاي پيشرفته، اين مساحت براي هر يك از افراد مردم بين 15تا50متر مربع متفاوت است ودر پاركها انواع خدمات مردمي مانند تماشاي گياهان و گلها و آب نماها، استفاده از موزيك ، كافه ها، رستوران ها، پارك بادي كودكان و صدها خدمات ديگر عرضه مي شود. اصولا شهرهاي جديد را طوري طراحي مي كنند كه محوطه اطراف ساختمان هاي بلند، حاشيه خيابانها، ميدان هاي چهار راهها و غيره به صورت پارك ها ي شهري در مي آيد وهمه جا فضاي سبز و سبزه و گل و درخت وجود دارد. به ويژه در كشورهاي اروپايي، آب و هوا نيز برا ي ايجاد چنين وضعي بسيار مناسب است و نياز به آبياري بسيار كم مي باشد.
در كشورهاي نظير كشور ما كه باغچه هاي خانگي غالبا به صور ت حياط هاي مستقل بخش خصوصي و يا ديوارهاي محدود و بلند مي باشد، اكثر مردم حتي با فشار سنگين شرايط اجتماعي و اقتصادي فقط به باغچه هاي خانه خود قناعت كرده و كمتر فرصت پيدا مي كنند كه براي استراحت به پارك بروند. لذا در اين مورد بايد ترويج كافي بشود و خدمات و سرگرمي هاي بيشتري در پارك هاي ايران عرضه شود تا انگيزه اي براي استفاده از پاركها در مردم ايجادگردد. تصور مي رود مساحت پارك ها موجود در شهر هاي بزرگ كشورما به نسبت جمعيت بسيار ناچيز است .
گرچه آمار دقيقي در اين مورد نيست، ولي مساحت پارك سرانه مردم عملا از 5/2 متر مربع براي هر نفر هم كمتر مي باشد. در صورتي كه برا ي شرايط كشور ما فعلا حدود 10تا 25 متر مربع پارك و فضاي سبز براي هر نفر در كشور ما معقول به نظر مي رسد .
ضمنا يادآوري مي كنيم كه در امر پارك سازي گرچه مساحت پارك يك عامل تعيين كننده براي جلب بازديد كنندگان مي باشد، ولي وجود تنوع تاسيسات و گياهان و وسائل سرگرمي و شيوه عرضه كردن خدمات به ويژه شكل جالب طراحي پارك براي جلب تماشاكنندگان، نقش بسيارمهمي بازي مي كند.
به هر حال اگر بنا باشد در تهران مساحت سرانه پاركها 10متر مربع براي هر نفر در نظر گرفته شود و جمعيت تهران درحدود12ميليون نفربه شمارآيد، براي تهران 120000000متر مربع يا12000هكتار پارك لازم خواهد بودكه هم اكنون اين مساحت به مراتب كمتراز آن است. بايد سطح پارك ها شهري تهران به 3 تا 5/7برابر افزايش يابد.

تهيه طرح پارك
تهيه طرح پارك مهمترين و دقيق ترين مسئله پارك سازي را تشكيل مي دهد . كليه تاسيساتي كه در يك پارك به وجود مي آيد، اعم از احداث ساختمانها، خيابان هاي اصلي و فرعي، آّب نماها، ديوارها، چپرها، درختكاريهاو غيره پديده هايي نيستند كه بتوان آنها را هر چند سال يك بار تعويض كرد. مثلا هر سال نمي توان و نبايد محل استخر را تبديل به ساختمان يا محل درختكاري كرد و يا درختان چند ساله را قطع و نهال جوان را به جاي آن نشاند .
بنابراين برنامه اجراي طرح پارك سازي دراز مدت است و سال هاي سال بايد باقي بماند. به همين مناسب بايد قبل از اين كه طرح را روي زمين پياده كنند، بايد مهندسان طراح پارك نظر و ايده و وابتكارات خود را از ابتدا روي كاغذ نوشته و پياده كرده (اتود نموده) و با توجه به امكاناتي كه وجود دارد، كار خود را پيش ببرند .
يك مهندس پارك در واقع بايد از شيوه هاي معماري، تزئينات، دكوراسيون، گل آرايي، تركيب درختان و گياهاني تزئيني ( با توجه به شيوه رويس آنها و دوره فنولوژي گياهان ) كنار هم گردآورده و مجموعه را همانند يك كالاي زيبا و دلپسند به معرض تماشا بگذارد. به هر حال او بايد عناصر موجود براي ايجاد پارك را چنان با مهارت كنار هم بيارايد كه جاي گفتگويي براي بيننده باقي نماند و هر شخصي از پير و جوان و ميان سال و كودك نياز و خواسته ذهني خود را در آن بيابد. بدين ترتيب گرچه نبايد از انتقاد هاي سازنده بيم داشت ولي بهتر است يك طراح پارك بايد در كار خود از افكار و فرهنگ و خواسته هاي عمومي مردم الهام بگيرد تا كار او موفق و جالب باشد. به هر حال يك مهندس طراح ضمن استفاده از ذوق و سليقه خود بايد نظرات و خواسته هاي بازديد كنندگان را از نظر سني، علاقه، ذوق، چگونگي آرامش اعصاب و مسائل ديگر اقتصادي و اجتماعي در نظر بگيرد، به طوري كه پس از پياده شدن طرح رضايت همه تامين شود .
در اين مورد مي توان به عنوان توضيح ياد آور شد كه مثلا خواسته گروه كودكان كه غالبا طالب جست و خيز و سرو صدا و فعاليت هاي پرشور هستند، با خواست افراد مسن كه براي استراحت و وقت گذراني و داشتن آرامش اعصاي پارك روي مي آورند، كاملا با هم فرق دارد و حتي گاهي متضاد مي باشد يا برخي از افراد دوست دارند، از اين رو بايد در يك پارك همه گونه امكاناتي را از نظر نور پردازي در نظر گرفت. همچنين برخي ازمردم گل كاري هاي منظم و قرينه و روي زمين مسطح لذت مي برند در صورتي كه غالبا نوجوانان و جوانا ن و جوانان كنجكاو به رويش ها ي متنوع روي تپه هاي سنگي و حركت روي آنها علاقمند هستند كه اين امكانات هم بايد براي آنان فراهم شود .ولي در نهايت طرح و برنامه هرچه باشد، هدف اصلي از تاسيس پارك را نبايد فراموش كرد.

منبع: نشریه مسکن

مرسی مهندس بسیار عالی