۱۳۹۰-۹-۱۴، ۱۰:۰۹ عصر
تعریف
شهرسازی مداخله در شهر از طریق تفکر، برنامه ریزی، طراحی و ساخت و ساز معبر، بنا و تنظیم فضا و فعالیت به منظور بهبود کیفیت زندگی ساکنان آن است.آنچه که به طور معمول در شهرسازی صورت می‌گیرد، طراحی، تقویت و تنظیم فضا به منظور ایجاد توسعه‌ای موزون است. شهرسازی از طریق ابزار و روشهای خود می‌کوشد تا با طراحی و تفکر به شبکه معابر، کاربری اراضی، تراکم (نفر در واحد سطح)، محدوده‌ها و حریم‌ها نظم بخشد.واژه شهرسازی به عنوان یک علم و رشته اولین بار در ۱۹۱۰ و به دنبال مشکلات ناشی از انقلاب صنعتی مطرح شد، هر چند تاریخ شهرسازی به گذشته‌های بسیار دورتر و شکل گیری اولین تمدنهای بشری در هند، بین النهرین و مصر بر می‌گردد.
در واقع شهرسازی عبارتست از:
شهرسازی مداخله در شهر از طریق تفکر، برنامه ریزی، طراحی و ساخت و ساز معبر، بنا و تنظیم فضا و فعالیت به منظور بهبود کیفیت زندگی ساکنان آن است.آنچه که به طور معمول در شهرسازی صورت می‌گیرد، طراحی، تقویت و تنظیم فضا به منظور ایجاد توسعه‌ای موزون است. شهرسازی از طریق ابزار و روشهای خود می‌کوشد تا با طراحی و تفکر به شبکه معابر، کاربری اراضی، تراکم (نفر در واحد سطح)، محدوده‌ها و حریم‌ها نظم بخشد.واژه شهرسازی به عنوان یک علم و رشته اولین بار در ۱۹۱۰ و به دنبال مشکلات ناشی از انقلاب صنعتی مطرح شد، هر چند تاریخ شهرسازی به گذشته‌های بسیار دورتر و شکل گیری اولین تمدنهای بشری در هند، بین النهرین و مصر بر می‌گردد.
در واقع شهرسازی عبارتست از:
- مجموعهٔ روش‌ها و تدابیری که متخصصین امور شهری به وسیلهٔ آن شهرها را بهتر می سازند، به شهرسازی یا علم تنسیق شهرها شهرت دارد.
- مطالعهٔ طرح ریزی و توسعهٔ شهرها با در نظر گرفتن احتیاجات اجتماعی و اقتصادی با توجه به حداقل رساندن مشکلات شهری و پاسخ گویی به نیازهای عمومی جمعیت شهری.
طبق برآوردهای آماری در سال 1400 هجری شمسی، جمعیت کشور ما به 120 میلیون نفر خواهد رسید که 80 درصد این 120 میلیون نفر در شهرها ساکن می‌شوند.حال سؤال اینجاست که آیا برای اسکان و فراهم نمودن امکانات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی این 96 میلیون نفر برنامه‌ریزی کرده‌ایم؟ در حال حاضر چطور؟ آیا شهرهای ما از حداقل استانداردهای جهان برخوردارند؟ به راستی چه افرادی می‌توانند طرحی جامع برای شهرها و شهرک‌ها ارائه دهند و در آرامش روحی و جسمی شهرنشینان نقش مؤثری داشته باشند؟ بدون شک چنین کاری از عهده متخصصان یک رشته برنمی‌آید، بلکه برای ساماندهی یک شهر نیاز به همکاری و همفکری اقتصاددانان، جامعه‌شناسان، معماران، مهندسین عمران، جغرافی‌دانان و کارشناسان رشته‌های متعدد دیگر است.در این میان متخصص شهرسازی به عنوان سیاستگذار و مدیر متخصص ، نقش بسیار مهمی را بر عهده دارد. متخصص شهرسازی فردی است که می‌تواند در زمنیه طراحی شهری یا برنامه‌ریزی شهری فعالیت کرده و عامل توسعه شهری شود. دانش شهرسازی به بررسی کلیه تحولات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فیزیکی یک شهر می‌پردازد و تلاش می‌کند که روابط موجود در یک شهر را در قالب یک نظام هماهنگ، مدیریت و سازماندهی کند و متخصص شهرسازی نیز کسی است که با مطالعه و بررسی روابط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی حاکم در شهر، برنامه‌ای بسامان و مطبوع برای یک شهر ارائه می‌دهد. برنامه‌ای که تصویرگر سیمای شهر در آینده است.- در این رشته حداقل 6 محور اصلی وجود دارد که در برنامه‌ریزی و طراحی شهر سرنوشت ساز است. این 6 محور عبارتند از:
- برنامه‌ریزی شهری که عمدتاً بر روی کاربری اراضی متمرکز است؛ یعنی بررسی می‌کند که ما چگونه فضا و پهنه شهر را به فعالیت‌های مختلف اعم از صنعتی، تجاری و مسکونی اختصاص دهیم.
- برنامه‌ریزی حمل و نقل
- برنامه‌ریزی اقتصادی و اجتماعی؛ چون در شهر تنها موضوع مورد بررسی فیزیک شهر نیست بلکه مسأله مهم، جامعه شهری و انسان‌هایی هستند که در این محیط زندگی می‌کنند. به عبارت دیگر برای اقشار مختلف که امکانات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی دارند یا برای اقوام مختلفی که در مکان‌های مختلف یک شهر زندگی می‌کنند، باید برنامه‌ریزی شود.
- برنامه‌ریزی شبکه‌های زیرساختی مثل آب، برق و تلفن.
- برنامه‌ریزی محیط زیست که به بررسی خطرات محیط زیست مثل سیل و زلزله می‌پردازد و برای مقابله با این سوانح برنامه‌ریزی می‌کند و تأثیرات سوئی را که انسان بر محیط زیست می‌گذارد مطالعه می‌کند.
- طراحی شهری که به طراحی سه‌بعدی شهر پرداخته و محور توجه آن مناسبات انسان با محیط فیزیکی خود است. در واقع در طراحی شهری انسان با تمام خصوصیات جسمی، روحی و معنویش مطرح است و هدف آن نیز ارتقای کیفیت شهر می‌باشد.
توانایی‌های لازم
دانشجوی این رشته باید با طراحی و مفاهیم هنری مثل روانشناسی رنگ‌ها آشنا باشد و در عین حال به مفاهیم تکنیکی و اصول فنی کار مثل نقشه‌برداری، رسم فنی، پرسپکتیو، هندسه فضایی، مدلسازی، ریاضی و مسائل انسانی و اجتماعی مثل مبانی جامعه‌شناسی علاقه‌مندباشد. و بداند که در طی تحصیل باید کارهای تحقیقاتی و عملی بسیاری انجام دهد. در ضمن رشته شهرسازی نیاز به مطالعه زیاد، کارهای فیزیکی گسترده و برداشت‌های میدانی بسیاری دارد به همین دلیل دانشجو باید وقت زیادی را به آن اختصاص دهد. همچنین باید قدرت تحلیل بالایی داشته و در طراحی زبردست باشد.
درس‌های این رشته در طول تحصیل
دروس پایه
درآمدی بر شهرشناسی، درک و بیان محیط شهری، بیان معماری(1)، بیان معماری(2)، آمار در شهرسازی، ریاضیات(1)، ریاضیات(2)، معادلات دیفرانسیل، هندسه احجام و پرسپکتیو، مبانی طراحی(1)، مبانی طراحی(2)، GIS، کاربرد نقشه برداری در شهرسازی، زبان تخصصی .
دروس اصلی
جغرافیای شهری ، جامعه‌شناسی شهری ، اقتصاد شهری ، تاریخ شهر و شهرسازی در جهان ، تاریخ شهر و شهرسازی در ایران ، مبانی و روشهای برنامه ریزی شهری ، مبانی و روشهای طراحی شهری ، شناخت فضای شهری ، مدلهای کمی در شهرسازی ، روش تحقیق در شهرسازی ، طرح شهرسازی(1) ، طرح شهرسازی(2) ، طرح شهرسازی(3).
دروس تخصصی
برنامه ریزی حمل و نقل شهری ، طراحی شبکه های حمل و نقل شهری ، مسکن ، تاسیسات و زیرساختهای شهری ، منظرسازی ، برنامه ریزی منطقه ای ، بافتهای فرسوده و تاریخی ، طرح شهرسازی(4) ، طرح شهرسازی(5) ، پروژه نهایی.
گرایشهای ارشد
مجموعه برنامه ریزی شهری،منطقه ای و مدیریت شهری- برنامه ریزی شهری
- برنامه ریزی منطقه ای
- مدیریت شهری
- که این مجموعه معمولا در خارج از کشور به صورت Urban and Regional Planning وجود داره.
طراحی شهری- طراحی شهری
منابع- http://fa.wikipedia.org
- سودایی شبستری،فیروزه.آشنایی با رشته های دانشگاهی.چاپ سوم.تهران:مرکز انتشارات سازمان سنجش آموزش کشور،1385.شابک: 2-87-8206-964
- دانشگاه تهران.مشخصات کلی،برنامه درسی و سرفصل دروس.دوره کارشناسی،مهندسی شهرسازی.تهران،22/2/1383
- برنامه ریزی شهری
- برنامه‌ریزی شهری که عمدتاً بر روی کاربری اراضی متمرکز است؛ یعنی بررسی می‌کند که ما چگونه فضا و پهنه شهر را به فعالیت‌های مختلف اعم از صنعتی، تجاری و مسکونی اختصاص دهیم.
- در این رشته حداقل 6 محور اصلی وجود دارد که در برنامه‌ریزی و طراحی شهر سرنوشت ساز است. این 6 محور عبارتند از:
