معرفی کتاب "تراکم در توسعه شهر"

عنوان اصلی: Density in Urban Development
نویسنده: کلودیو آکیولی (Claudio Acioly) - فوربس داویدسون (Forbes Davidson)
ترجمه: نجما اسمعیل پور - علیرضا اشتیاقی
ناشر: آرمان شهر
قطع وزیری
قیمت: 30000ریال
چاپ اول 1390
موضوع: شهرسازی و معماری - تراکم شهری - زمین داری شهری - توسعه پایدار شهری

تراکم مناسب سکونتگاههای شهری چقدر است؟ پاسخ این سؤال مشابه پاسخی است که آبراهام لینکلن به پرسش «درازای پای انسان چقدر باید باشد؟» داد. لینکلن گفته بود: آنقدر که به زمین برسد. به همین سان، تراکم مناسب مسکونی شهر یک مسأله اجرایی است و نمی‏ توان آن‏را بر پایه کمیت‏های انتزاعی زمین قرار داد که بطور ایده آل باید به این اندازه یا آن اندازه به مردم (که گویا در جامعه ای خیالی و سربه‏ راه زندگی می‏کنند) اختصاص یابد. تراکم اگر مشوق تنوع شهر نباشد یا بیش از اندازه کم است یا بیش از حد زیاد. ما باید همانطور به تراکمها نگاه کنیم که به کالری ها و ویتامین ها نگاه می‏کنیم. مقدار درست میزانی است که عملکرد آن درست باشد. و دقیقاً بسته به موارد فرق می کند»

به نقل از:

Jacobs, Jane; “The Death and Life of Great American Cities”, Penguin Books, London, page 221.

_____________________________________________________________

تراکم و توسعه شهری مطلب بحث انگیز و گاهی اوقات گیج کننده است. هر تصمیمی در مورد تراکم ب ‏طورکلی می تواند تأثیر چشم گیری بر بهداشت، محیط شهری، کارآیی شهر و رشد انسانی داشته باشد. متأسفانه، هیچ فرمول معجزه آسایی هم وجود ندارد که بتواند برای همه موارد نتایج مطلوب به بار آورد. با این حال گنجینه ای از تجربه ها و ارقام مربوط به آن وجود دارد که در مقایسه با هم می تواند مرجع مناسبی برای تصمیم گیری در برنامه ریزی، طراحی و مدیریت سکونت گاههای انسانی باشد. اهداف این کتاب عبارتند از:

- توضیح مسائل مربوط به تراکم

- بررسی تجارب و مواردی که تراکم نقش مهمی در توسعه شهری دارد

- شناخت مهم ترین متغیرهای مربوط به تراکم و اجرا

- انتشار اطلاعاتی که در حین مطالعه به دست آمده و فراهم کردن نکات، ابزارها و اصول راهنما و مرجع برای کمک به تصمیم گیری در رابطه با تراکم شهری بخصوص در جایی که به سکونتگاه اقشار کم درآمد مربوط می شود.

هدف کتاب، متخصصینی است که درگیر توسعه شهری اند و باید به توصیه یا تصمیم گیری مربوط به تراکم بپردازند. تأکید کتاب بخصوص بر کسانی است که به طراحی و تصمیم سازی مربوط به سکونتگاههای انسانی و سرپناه برای گروههای کم درآمد مشغولند. کتاب همچنین مقدمتاً بر کشورهای در حال توسعه تأکید دارد، هرچند دامنه شمول آن وسیعتر از این کشورهاست.

اما ما از این خطر که بحث تراکم با هر کشوری در جهان سازگار باشد و به نوبه خود از خطر واقعی که در این بحث سطح جهانی هم بی ربط باشد، آگاه هستیم. باید اشاره کرد که درک از تراکم میان کشورها و شهرها و در درون شهرها بسیار متفاوت است. به عبارت دیگر، بستر فرهنگی بر درک تراکم تأثیر بسیار دارد. وانگهی، مقایسه بین کشورها با معیارهای مختلف چون تراکم جمعیتی، تراکم مسکونی و تراکم ساختمانی که تفاوتهای اساسی با هم دارند پیچیده می شود. در واقع بهترین پاسخ در سطح جهانی وجود ندارد بلکه مسائل و موضوعات مشترک وجود دارد.

درس‏هایی هم هست که باید یاد گرفت، اما ارقام و فرمول‏ها را باید قبل از کاربرد، با شرایط محل سازگار کرد. مهمتر آنکه تفکر درست در این باره را باید برانگیخت تا اینکه به پاسخهای آسان و بالقوه خطرناک استاندارد اکتفا کرد.

رویکرد مورد نظر در این کتاب عبارتست از تبیین مفهوم و اهمیت تراکم و سپس تأکید بر اقداماتی که با توجه به قدرت محدود دولتهای محلی در اعمال ضوابط می تواند مؤثر باشد. از این‏رو، بحثی هم پیرامون نتایج حقوقی و مدیریتی لازم برای طراحی مطرح شده است. پژوهشهای موردی‏ به روشن کردن اطلاعات و توصیه ها کمک می کنند. موارد منتخب شامل مواردی از برزیل، مصر، گینه بیسائو، هنگ‏کنگ، هند و هلند است. این گزینش بر کشورهای در حال توسعه و در حال گذار تأکید دارد اما جایی که تجربه غرب معمولاً مرجع به حساب می‏آید اشاره ای هم به آن شده است.

کتاب "تراکم در توسعه شهر- (Density in Urban Development)" توسط کلودیو آکیولی (Claudio Acioly) و فوربس داویدسون (Forbes Davidson) ، از متخصصین شهرسازی و تصمیم سازان سیاستهای منطقه ای هلند و انگلستان نگاشته شده که نسخه پیش نویس آن در سال 1996 منتشر گردید و نسخه تکمیلی آن در سال 2007 به جامعه علمی جهانی عرضه شد. ترجمه این کتاب، کار مشترک نجما اسمعیل پور و علیرضا اشتیاقی است که توسط انتشارات آرمانشهر (تهران، 1390) در قطع وزیری و در 88 صفحه به چاپ رسیده است.