تاثیر محیطی شهرها

نوشته :پیتر نیومن / مترجم : مرسده آزاده

Mercede.azadeh@gmail.com

پیترنیومن (
Peter Newman
) استاد سیاست شهری و سرپرست موسسه ی سیاست فن آوری و استراتژی پایدار (
Institude for Sustainability and Technology Policy
) در دانشگاه مورداک استرالیا است . او در چند سال گذشته با دولت ایالتی نیوسوث ویلز و استرالیای غربی بر روی تداوم پذیری و کاربرد آن برای شهرها ، دولت ها و مناطق کارکرده است . نیومن استراتژی پایدار دولت استرالیای غربی را نوشته که در نوع خود اولین استراتژی در سطح دولتی در جهان بوده است . علایق پژوهشی او شامل گردآوری اطلاعات درباره ی شهرهای جهانی و چگونگی دست یابی به استراتژی پایدار در آن شهرها می شود . پیتر نیومن کتاب خود را تحت عنوان " استراتژی پایدار و شهرها : غلبه ی وابستگی ماشینی " در سال 1999 منتشر کرد .

در سال 2006 مقاله ای از نیومن با عنوان " تاثیر محیطی شهرها " در مجله ی "شهرنشینی و محیط " منتشر شد که به بخش هایی از آن اشاره خواهد شد :

« رشد اجتناب ناپذیر شهرها ما را به این فکر می اندازد که بی شک تاثیر محیطی آن وخیم تر خواهد شد . رشد سریع و مداوم شهرها بر پرسش های مکرر ما می افزاید . آیا شهرها آنقدر بزرگ می شوند که تاثیرات منفی شان بر فرصت هایی که ایجاد می کنند ، غلبه کند ؟ آیا شهرنشینی زمین را از بین می برد یا حفظ می کند ؟ چگونه رشد جمعیت در شهر را بسنجیم ؟ آیا مفهوم استراتژی پایدارمی تواند درک بهتری از تاثیر محیطی شهر بر موقعیت محلی و موقعیت جهانی آن فراهم کند ؟ آیا آینده ای برای شهرها وجود دارد؟ »

نیومن در این مقاله به سه رویکرد تاثیر جمعیتی ، تاثیر بوم شناختی و ارزیابی مداوم برای فهم تاثیر محیطی شهرها اشاره می کند و ضمن توضیح هرکدام از سه رویکرد نکات مثبت و منفی شان را نیز یادآوری می نماید.

- تاثیر جمعیتی

« آیا مشکلات اجتماعی در شهرها - به ویژه در محیط های شهری با تراکم بیشتر جمعیت - تشدید می شوند؟

جاذبه ی اوج گیرنده ی شهرها آبستن فرصت هایی است که توسط شبکه های مردمی ایجاد می شود ... مطالعه ی روابط میان تراکم جمعیت و مشکلات سلامتی و اجتماعی هرگز دال بررابطه ی منفی واضحی نبوده است ، اگرچه تاریخ شهرسازی در سنت آنگلو ساکسون بر مبنای این فرض است که چنین رابطه ای وجود دارد. از طرف دیگر محققین اجتماعی مانند فریدمن(
Freedman
) و بلدسر(
Baldassare
) نشان داده اند که تراکم [جمعیت] تنها متغیر اصلی در ایجاد مشکلات اجتماعی نیست ، اما هرگونه تجربه ی انسانی ازمشکلات اجتماعی را تشدید می کند .

انسان ها با محیط های شهری انطباق می یابند و اگر به آنها فرصت داده شود به سرعت سیستم های حمایت اجتماعی می سازند . با وجود این ترکیب فقر و تراکم بالا بدون نظام حمایت اجتماعی بی مشکل نیست . مناسب ترین اندازه ی جمعیت شهرها برای رسیدن به اهداف اجتماعی متفاوت هنوز مشخص نشده است . برترین شهرهای قلب اقتصاد جهانی – لندن ، پاریس ، توکیو و نیویورک – به رغم داشتن تراکم جمعیت همچنان برای ساکنین و بازدیدکنندگان شان خوشایندند.»

به نظر نویسنده ی مقاله الگوی تاتیر جمعیتی به شناختن شهرها کمکی نمی کند و باید راه های تعمیم پذیری را به کار گرفت . تاثیر جمعیتی زمانیکه به عنوان وظیفه ی اصلی سیاست شهری ( برنامه ی ضد جمعیت )به کار می رود مفهوم بسیار سستی است . در سطح جهانی الگوی تاثیر جمعیتی دلایلی دارد که آن را به را حتی نمی توان برای شهرها به کار گرفت . ابتدا باید مطمئن شویم شهرها برای حل مشکلات به وجود آمده اند و نه تحکیم آن ها . مشکلات محیطی شهر در موقعیت منطقه ای و جهانی آن واقعی هستند و خود شهرها به شکل قابل توجهی در آن سهیم اند . بنابراین توقف رشد جمعیت نه تنها مشکلی را بر طرف نمی کند که با انحراف از نیازها به سمت تغییر چگونگی زندگی مردم در شهرها مشکلات را وخیم تر نیز می کند .

- تاثیر بوم شناختی

تحلیل های پیچیده تر تاثیر شهرها به صورت روش شناسی ای که اثر بوم شناختی یک شهر را می تواند محاسبه کند توسط ریس (
Rees
) شکل گرفته است . این تاثیر بر مبنای درکی بوم شناختی قرار گرفته است . چگونه یک شهرخوراک ، آب ، انرژِی و زمین را از حوزه ی طبیعی می گیرد و برای مستحیل کردن ضایعاتش به فعالیت های اکوسیستم نیاز دارد . منبع کلی مصرف یک شهر متناسب با جمعیت در نظر گرفته شده است ، و برآورد این تناسب امکان مقایسه ی آن را با برآورد همین تناسب در سایر شهرها می دهد. این مقایسه ها برای به دست آوردن درکی از این مسئله مفیدند که یک شهر تا چه حد باید تلاش کند تا بتواند تاثیر کامل بوم شناختی خود را هم در موقعیت محلی و هم درموقعیت جهانی کاهش دهد . زیرا الگوی تاثیر بوم شناختی به عنوان عاملی نمادین برای نمایش مشکل مصرف منبع به کار می رود .

« تحلیل اثر بوم شناختی مشکل نظام های شهری و تاثیرات محیطی آن ها را که بر پایه ی مصرف منبع است برجسته می کند . این الگو یک مفهوم مهم است . اگرچه پاسخ های سطوح سیاسی را توصیه نمی کند و چنانچه زیاد مورد استفاده قرار گیرد باخطر بی اعتبار شدن مواجه می شود . سیاست بیشتر به کارکرد ایجابی شهرها می پردازد تا به توقف کارکرد سلبی آن ها . مگر اینکه سیاست هایی وجود داشته باشد که بتواند به شهرها کمک کند اثر بوم شناختی شان را کاهش دهند و بعد این آگاهی به راحتی می تواند همانند الگوی تاثیر جمعیتی وسیله ای درجهت ضد شهرگرایی شود. با وجود اینکه این الگو به نیازها توجه می کند تا مسئله ی مصرف بیش از حد منابع را حل کند ، در مسیری پیش نمی رود که به فرصت های ایجاد شده توسط رشد شهرها ضربه بزند. این امر به روند ارزیابی مثبت تری نسبت به شهر نیاز دارد. »

- ارزیابی مداوم

«هدف ارزیابی مدوام این است که به طورهمزمان به مسائل محیطی ، اقتصادی و اجتماعی رسیدگی کند و بازده سود خالص در هر بخش را با حداقل مبادله بدست آورد. ارزیابی مداوم به توسعه ی شهری این امکان را می دهد که بر اساس طیفی از معیارها سنجیده شود که به همه ی موضوعات تاثیرگذار می پردازد ، بی آن که به گونه ای ذاتی ضد مردم و ضد شهرباشد . این الگو وسیله ای برای نزدیک کردن هماهنگ موضوعات انسانی و محیطی است و برنامه ی کارعملی تری از دو الگوی قبلی دارد . این الگو بر پایه ی نیازها رشد کرد تا نگرانی میان بوم شناسان را که بخش اعظم پیشرفت را اساسا منفی می دیدند و نگرانی کسانی را که برای عدالت اجتماعی فعالیت می کردند ( به خصوص در کشورهایی با درآمد پایین و متوسط) و پیشرفت را برای تامین نیازهای انسانی حیاتی تلقی می کردند برطرف کند .» نیومن استراتژی پایدار را این چنین تعریف کرده است : « ... کاهش دادن اثر بوم شناختی ( انرژی، آب، ضایعات ) در حالیکه به طور همزمان در چارچوب محدودیت های امکانات شهری کیفیت زندگی ( سلامتی ، سکونت ، اشتغال، ارتباط و...) افزایش می یابد» . بدین ترتیب رویکرد توسعه ی پایدار یک نوع جدید توسعه است که به نسل های امروز و آینده امکان بهره مندی محیطی ، اجتماعی و اقتصادی را می دهد . این الگو در سطح ملی رهیافت واضح تری دارد .

مشکل الگوی تاثیر جمعیتی و رویکرد تاثیربوم شناختی این نیست که آن ها محیط را امری مهم در نظر نمی گیرند که مشکل آن ها در نظر نگرفتن عامل انسانی مثبت است .

« هر سیاستی که بر مبنای الگوی تاثیر جمعیت باشد هدف اصلی اش کاهش جمعیت جهان است . بیشتر مردم از چنین سیاستی آشکارا حمایت نمی کنند ، با وجود این که تصور فزونی جمعیت می تواند توسط روحیه ی بیگانه هراسی برای تحریک نژادپرستی و حتی نژاد کشی مورد سوء استفاده قرارگیرد. این ماجرا در شهرهایی که سیاست های ضد جمعیتی به راحتی در آن سازمان دهی شده واضح تر است . سیاست هایی که سرمایه گذاری را کنار می زنند و از نظر اجتماعی عقب مانده می شوند . یک چشم انداز ضد جمعیتی به جای این که به تاثیر محیطی شهرها کمک کند از طریق سیاست های شهری نامناسب به محیط آسیب می رساند.

با رویکرد تاثیر بوم شناختی ، شرایط از نظر فهم تاثیرات جهانی بهتر است اما از نظر حمایت از سیاست های مثبت شهرها ضعیف عمل می کند . سیاست هایی که به شهرها توان حل مشکلات شان را در موقعیت منطقه ای و جهانی می دهد .

رویکرد به شهرها بر مبنای ارزیابی مداوم ، تاثیر محیطی را به طور جدی در نظر می گیرد و به آن به عنوان جریان اصلی می نگرد در حالیکه به شکل همزمان از ارزش رشد اقتصادی و اجتماعی حمایت می کند . بر این اساس ابعاد مثبت شهرها به تدریج می تواند به یک رویکرد سود خالص تبدیل شود، رویکردی که در آن ارزش پایدار رشد محیطی ، پیشرفت اجتماعی و بهبود اقتصادی می توانند به عنوان میراثی در نظر گرفته شوند که اکنون شهر ها را به آینده شان متصل می کند .

منبع :



http://eau.sagepub.com




http://www.fasleno.com/archives