۱۳۸۹-۱۲-۷، ۰۸:۱۸ صبح
مبحث اول مقررات ملی ساختمان - تعاریف دوشنبه, 23 شهریور 1388 ساعت 00:01 دفتر تدوین و ترویج مقررات ملی ساختمان آیین نامه و مقررات - مقررات ملی ساختمان
فهرست مطالب به صورت است:
• کلیات : 1- هدف
• مفاھیم اصلی و راھنمای تدوین مقررات ملی ساختمان : 1- مقررات ملی ساختمان ، 2- موضوع مقررات ملی ساختمان ، 3- کاربرد مقررات ملی ساختمان ، 4- قلمرو مقررات ملی ساختمان ، 5- سازمانھای عھده دار کنترل ، 6- مأموران عھده دار کنترل ، 7- مراجع تصویب ، 8- اعتبار حرفه ای و تخصصی مقررات ملی ساختمان ، 9- حوزه شمول مقررات ملی ساختمان ، 10- تدوین مقررات ملی ساختمان ، 11- طرح کلی مقررات ملی ساختمان ایران
• شیوه نامه بخش بندی و نگارش مباحث
• نحوه استفاده از مبحث اول
• فھرست تعاریف
کلیات
کلیه واژه ھا و اصطلاحات فنی و حقوقی به کار رفته در تمامی مباحث مقررات ملی ساختمان در این مبحث گردآوری شده است. اما به دلیل چاپ تدریجی مباحث مختلف مقررات ملی ساختمان، ھر مبحث، واژه ھا و اصطلاحات خود را جداگانه تھیه نموده است، لذا به منظور حفظ ھماھنگی در کل مجموعه این مقررات، ھمه این واژه ھا در مبحث اول تحت عنوان تعاریف منتشرمیگردد.
1 –
ھدف از تدوین این مبحث، ایجاد پایه ای برای تفاھم میان دست اندرکاران صنعت ساختمان و یکسان سازی مفاھیم در حوزه شمول مقررات ملی ساختمان میباشد.ھمچنین این مبحث منبع مناسبی بر آموزش و ارجاع در کلیه بخش ھای صنعت ساختمان خواھد بود. از طرفی با توجه به اینکه ممکن است یک تعریف در بخش ھای مختلف این صنعت به گونه ھای متفاوتی ارائه گردند، با گردآوری آنھا در یک مجموعه، مرجعی مناسب جھت مقایسه نحوه کاربرد تعاریف در بخش ھای مختلف، برای دست اندرکاران و قانونگذاران فراھم می گردد، تا ھدف خود را از بیان یک واژه، از میان تعاریف مختلف برای آن واژه، بیان نمایند.
مفاھیم اصلی و راھنمای تدوین مقررات ملی ساختمان
1- مقررات ملی ساختمان
مقررات ملی ساختمان عبارت است از مجموعه:
الف- اصول و قواعد فنی که رعایت آنھا در طراحی، محاسبه، اجرا، بھره برداری و نگھداری ساختمان ھا، به منظور اطمینان از ایمنی، بھداشت، بھره دھی مناسب، آسایش و صرفه اقتصادی الزامی است.
ب-آئین نامه کنترل اجرا که حوزه شمول اصول و قواعد آن، ترتیب کنترل اجرای آنھا، حدود و اختیارات و وظائف سازمان ھای عھده دار کنترل و ترویج این اصول و قواعد در ھر مبحث را تعیین میکند.
2- موضوع مقررات ملی ساختمان
موضوع مقررات ملی ساختمان، عملیات ساختمانی است که به یکی از صورتھای زیر انجام میشود:
احداث : یعنی برپا کردن ساختمان در روی زمین خالی؛
بھسازی : یعنی امروزی کردن ساختمان موجود، از طریق تغییر تیغه بندی و فضاھا، نماسازی، تأسیسات مکانیکی و برقی و یا تقویت عناصر باربر با حفظ استخوان بندی ( پی و عناصر باربر )؛
بازسازی : یعنی دوباره سازی بخش ھای عمده ای از ساختمان که در اثر سانحه یا فرسودگی آسیب دیده اند؛
تغییر کاربری : یعنی تغییر نوع بھره برداری از ساختمان، که مستلزم سنجش توان ھای فضائی ( معماری )، سازهای، تأسیسات مکانیکی و تأسیسات برقی و تأسیسات ترافیکی ساختمان موجود برای بھره برداری جدید و ایجاد تغییرات لازم در معماری، سازه، تأسیسات مکانیکی و تأسیسات برقی است؛
تعمیر : یعنی تعویض اجزاء فرسوده و از کار افتاده ساختمان، گاھی ھمراه با تغییرات جزئی در فضاھا، بدون بھسازی یا با اندکی بھسازی؛
تخریب : یعنی خراب کردن تمام یا بخشھائی از ساختمان موجود برای احداث، بھسازی، بازسازی، تغییر کاربری، تعمیر یا آزاد کردن زمین زیر ساختمان؛
توسعه : یعنی گسترش دادن ساختمان موجود در سطح یا افزودن طبقات به آن؛
3- کاربرد مقررات ملی ساختمان
مقررات ملی ساختمان، شامل اصول و قواعد فنی و آئین نامه کنترل و اجراء، سند مرجع برای اقدامات کنترلی سازمانھا و مأموران عھده دار کنترل ساختمان می باشد .بنابراین دستگاھھا و مأموران کنترل، فعالیتھای ساختمانی را براساس الزامات این سند بازبینی و کنترل می کنند، عوامل مسئول در فعالیتھای ساختمانی نیز برای دریافت تأییدیه سازمانھای عھده دار کنترل، فعالیتھای خود را با الزامات این سند منطبق مینمایند.
4- قلمرو مقررات ملی ساختمان
قلمرو مقررات ملی ساختمان کلیه فعالیت ھای طراحی، اجرا، آزمایش، نگھداری و بھره برداری را در بر می گیرد. در طراحی، نقشه ھا و محاسبات در اجرا، جزئیات در حال اجرا و اجرا شده، در آزمایش، عین آزمایش یا گزارش نتایج آزمای ش، در نگھداری، گزارش نگھداری، و در بھره برداری، کیفیت بھره برداری مورد بازبینی و کنترل قرار میگیرد.
5- سازمان ھای عھده دار کنترل
سازمانھای عھده دار کنترل عبارتند از : شھرداری ھا در محدوده و حریم شھرھا، استانداری ھا یا نمایندگان آنھا در غیر شھرک ھای واقع در خارج محدوده و حریم شھرھا، و سازمان ھای مسکن و شھرسازی استان ھا در شھرک ھای واقع در خارج محدوده و حریم شھرھا.
6- مأموران عھده دار کنترل
مأموران عھده دار کنترل عبارتند از کارشناسانی که از طرف سازمان ھای عھده دار کنترل مأمور این کار میشوند. مشارکت مأموران عھده دار کنترل که دارای بالاترین تجربیات اجرائی در اجرای مقررات ملی ساختمان ھستند، در جریان تدوین و بازنگری ھای مقررات، امکان پذیری عملی آن را تضمین خواھد کرد.
7- مراجع تصویب
مرجع تصویب بخشی از مقررات ملی ساختمان که اصول و قواعد فنی نام دارد وزارت مسکن و شھرسازی، و مرجع تصویب بخش دیگر که آئیننامه کنترل و اجرا نام دارد، ھیئت وزیران است.
8- اعتبار حرفه ای و تخصصی مقررات ملی ساختمان
مقررات ملی ساختمان باید حتی المقدور قبل از تصویب مراجع قانونی، اعتبار حرفه ای و تخصصی لازم را کسب کرده باشد .به این منظور لازم است مشارکت ھمه نھادھای حرفه ای و تخصصی ذیربط از قبیل سازمان ھای نظام مھندسی ساختمان استان ھا، جامعه مشاوران ایران، انجمن صنفی مھندسان معمار و شھرساز، انجمن صنفی شرکت ھای ساختمانی، انجمن صنفی شرکت ھای تأسیساتی و تجھیزاتی، انجمن مھندسان محاسب، انجمن تولید کنندگان مصالح و لوازم ساختمانی و تجھیزاتی سایر انجمن ھای مھندسی و مخصوصاً جامعه مأموران عھده دار کنترل، در جریان تدوین مقررات به نحو گسترده و مؤثر جلب شود.
9- حوزه شمول مقررات ملی ساختمان
حوزه شمول اجرای مقررات ملی ساختمان محدوده ھای جغرافیائی معین و انواعی از ساختمان است که در جریان تدوین مقررات براساس نظرخواھی از مجامع حرفه ای ذیربط مخصوصاً سازمان ھای نظام مھندسی ساختمان استانھا پیشنھاد شده و پس از تأیید وزارتخانه ھای وزارت کشور و وزارت مسکن و شهرسازی به تصویب ھیئت وزیران می رسد و به عنوان جزئی از آئین نامه کنترل اجرا محسوب و ضمیمه اصول و قواعد فنی میگردد.در مناطق جغرافیائی و انواع ساختمان ھائی که در حوزه شمول قرار ندارند اجرای مقررات ملی ساختمان جنبه پیشنھادی دارد.
10 - تدوین مقررات ملی ساختمان
تدوین مقررات ملی ساختمان عبارت است از مجموعه بررسی ھا و پژوھش ھا و تبادل نظرھائی که براساس طرح کلی مقررات ملی ساختمان ایران انجام شده و پس از تھیه پیش نویس اولیه مورد نظر خواھی قرار گرفته و مراحل تأیید کمیته ھای تخصصی و شورای تدوین مقررات ملی ساختمان را طی کرده و حسب مورد آماده تصویب وزیر مسکن و شھرسازی یا ھیئت وزیران میگردد.
فهرست مطالب به صورت است:
• کلیات : 1- هدف
• مفاھیم اصلی و راھنمای تدوین مقررات ملی ساختمان : 1- مقررات ملی ساختمان ، 2- موضوع مقررات ملی ساختمان ، 3- کاربرد مقررات ملی ساختمان ، 4- قلمرو مقررات ملی ساختمان ، 5- سازمانھای عھده دار کنترل ، 6- مأموران عھده دار کنترل ، 7- مراجع تصویب ، 8- اعتبار حرفه ای و تخصصی مقررات ملی ساختمان ، 9- حوزه شمول مقررات ملی ساختمان ، 10- تدوین مقررات ملی ساختمان ، 11- طرح کلی مقررات ملی ساختمان ایران
• شیوه نامه بخش بندی و نگارش مباحث
• نحوه استفاده از مبحث اول
• فھرست تعاریف
کلیات
کلیه واژه ھا و اصطلاحات فنی و حقوقی به کار رفته در تمامی مباحث مقررات ملی ساختمان در این مبحث گردآوری شده است. اما به دلیل چاپ تدریجی مباحث مختلف مقررات ملی ساختمان، ھر مبحث، واژه ھا و اصطلاحات خود را جداگانه تھیه نموده است، لذا به منظور حفظ ھماھنگی در کل مجموعه این مقررات، ھمه این واژه ھا در مبحث اول تحت عنوان تعاریف منتشرمیگردد.
1 –
ھدف از تدوین این مبحث، ایجاد پایه ای برای تفاھم میان دست اندرکاران صنعت ساختمان و یکسان سازی مفاھیم در حوزه شمول مقررات ملی ساختمان میباشد.ھمچنین این مبحث منبع مناسبی بر آموزش و ارجاع در کلیه بخش ھای صنعت ساختمان خواھد بود. از طرفی با توجه به اینکه ممکن است یک تعریف در بخش ھای مختلف این صنعت به گونه ھای متفاوتی ارائه گردند، با گردآوری آنھا در یک مجموعه، مرجعی مناسب جھت مقایسه نحوه کاربرد تعاریف در بخش ھای مختلف، برای دست اندرکاران و قانونگذاران فراھم می گردد، تا ھدف خود را از بیان یک واژه، از میان تعاریف مختلف برای آن واژه، بیان نمایند.
مفاھیم اصلی و راھنمای تدوین مقررات ملی ساختمان
1- مقررات ملی ساختمان
مقررات ملی ساختمان عبارت است از مجموعه:
الف- اصول و قواعد فنی که رعایت آنھا در طراحی، محاسبه، اجرا، بھره برداری و نگھداری ساختمان ھا، به منظور اطمینان از ایمنی، بھداشت، بھره دھی مناسب، آسایش و صرفه اقتصادی الزامی است.
ب-آئین نامه کنترل اجرا که حوزه شمول اصول و قواعد آن، ترتیب کنترل اجرای آنھا، حدود و اختیارات و وظائف سازمان ھای عھده دار کنترل و ترویج این اصول و قواعد در ھر مبحث را تعیین میکند.
2- موضوع مقررات ملی ساختمان
موضوع مقررات ملی ساختمان، عملیات ساختمانی است که به یکی از صورتھای زیر انجام میشود:
احداث : یعنی برپا کردن ساختمان در روی زمین خالی؛
بھسازی : یعنی امروزی کردن ساختمان موجود، از طریق تغییر تیغه بندی و فضاھا، نماسازی، تأسیسات مکانیکی و برقی و یا تقویت عناصر باربر با حفظ استخوان بندی ( پی و عناصر باربر )؛
بازسازی : یعنی دوباره سازی بخش ھای عمده ای از ساختمان که در اثر سانحه یا فرسودگی آسیب دیده اند؛
تغییر کاربری : یعنی تغییر نوع بھره برداری از ساختمان، که مستلزم سنجش توان ھای فضائی ( معماری )، سازهای، تأسیسات مکانیکی و تأسیسات برقی و تأسیسات ترافیکی ساختمان موجود برای بھره برداری جدید و ایجاد تغییرات لازم در معماری، سازه، تأسیسات مکانیکی و تأسیسات برقی است؛
تعمیر : یعنی تعویض اجزاء فرسوده و از کار افتاده ساختمان، گاھی ھمراه با تغییرات جزئی در فضاھا، بدون بھسازی یا با اندکی بھسازی؛
تخریب : یعنی خراب کردن تمام یا بخشھائی از ساختمان موجود برای احداث، بھسازی، بازسازی، تغییر کاربری، تعمیر یا آزاد کردن زمین زیر ساختمان؛
توسعه : یعنی گسترش دادن ساختمان موجود در سطح یا افزودن طبقات به آن؛
3- کاربرد مقررات ملی ساختمان
مقررات ملی ساختمان، شامل اصول و قواعد فنی و آئین نامه کنترل و اجراء، سند مرجع برای اقدامات کنترلی سازمانھا و مأموران عھده دار کنترل ساختمان می باشد .بنابراین دستگاھھا و مأموران کنترل، فعالیتھای ساختمانی را براساس الزامات این سند بازبینی و کنترل می کنند، عوامل مسئول در فعالیتھای ساختمانی نیز برای دریافت تأییدیه سازمانھای عھده دار کنترل، فعالیتھای خود را با الزامات این سند منطبق مینمایند.
4- قلمرو مقررات ملی ساختمان
قلمرو مقررات ملی ساختمان کلیه فعالیت ھای طراحی، اجرا، آزمایش، نگھداری و بھره برداری را در بر می گیرد. در طراحی، نقشه ھا و محاسبات در اجرا، جزئیات در حال اجرا و اجرا شده، در آزمایش، عین آزمایش یا گزارش نتایج آزمای ش، در نگھداری، گزارش نگھداری، و در بھره برداری، کیفیت بھره برداری مورد بازبینی و کنترل قرار میگیرد.
5- سازمان ھای عھده دار کنترل
سازمانھای عھده دار کنترل عبارتند از : شھرداری ھا در محدوده و حریم شھرھا، استانداری ھا یا نمایندگان آنھا در غیر شھرک ھای واقع در خارج محدوده و حریم شھرھا، و سازمان ھای مسکن و شھرسازی استان ھا در شھرک ھای واقع در خارج محدوده و حریم شھرھا.
6- مأموران عھده دار کنترل
مأموران عھده دار کنترل عبارتند از کارشناسانی که از طرف سازمان ھای عھده دار کنترل مأمور این کار میشوند. مشارکت مأموران عھده دار کنترل که دارای بالاترین تجربیات اجرائی در اجرای مقررات ملی ساختمان ھستند، در جریان تدوین و بازنگری ھای مقررات، امکان پذیری عملی آن را تضمین خواھد کرد.
7- مراجع تصویب
مرجع تصویب بخشی از مقررات ملی ساختمان که اصول و قواعد فنی نام دارد وزارت مسکن و شھرسازی، و مرجع تصویب بخش دیگر که آئیننامه کنترل و اجرا نام دارد، ھیئت وزیران است.
8- اعتبار حرفه ای و تخصصی مقررات ملی ساختمان
مقررات ملی ساختمان باید حتی المقدور قبل از تصویب مراجع قانونی، اعتبار حرفه ای و تخصصی لازم را کسب کرده باشد .به این منظور لازم است مشارکت ھمه نھادھای حرفه ای و تخصصی ذیربط از قبیل سازمان ھای نظام مھندسی ساختمان استان ھا، جامعه مشاوران ایران، انجمن صنفی مھندسان معمار و شھرساز، انجمن صنفی شرکت ھای ساختمانی، انجمن صنفی شرکت ھای تأسیساتی و تجھیزاتی، انجمن مھندسان محاسب، انجمن تولید کنندگان مصالح و لوازم ساختمانی و تجھیزاتی سایر انجمن ھای مھندسی و مخصوصاً جامعه مأموران عھده دار کنترل، در جریان تدوین مقررات به نحو گسترده و مؤثر جلب شود.
9- حوزه شمول مقررات ملی ساختمان
حوزه شمول اجرای مقررات ملی ساختمان محدوده ھای جغرافیائی معین و انواعی از ساختمان است که در جریان تدوین مقررات براساس نظرخواھی از مجامع حرفه ای ذیربط مخصوصاً سازمان ھای نظام مھندسی ساختمان استانھا پیشنھاد شده و پس از تأیید وزارتخانه ھای وزارت کشور و وزارت مسکن و شهرسازی به تصویب ھیئت وزیران می رسد و به عنوان جزئی از آئین نامه کنترل اجرا محسوب و ضمیمه اصول و قواعد فنی میگردد.در مناطق جغرافیائی و انواع ساختمان ھائی که در حوزه شمول قرار ندارند اجرای مقررات ملی ساختمان جنبه پیشنھادی دارد.
10 - تدوین مقررات ملی ساختمان
تدوین مقررات ملی ساختمان عبارت است از مجموعه بررسی ھا و پژوھش ھا و تبادل نظرھائی که براساس طرح کلی مقررات ملی ساختمان ایران انجام شده و پس از تھیه پیش نویس اولیه مورد نظر خواھی قرار گرفته و مراحل تأیید کمیته ھای تخصصی و شورای تدوین مقررات ملی ساختمان را طی کرده و حسب مورد آماده تصویب وزیر مسکن و شھرسازی یا ھیئت وزیران میگردد.
