امتیاز موضوع:
  • 23 رأی - میانگین امتیازات: 2.7
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
مکانهای باستانی و کهن ایران زمین5
#1
قلعه هزار و پانصد ساله رودخان در گیلان - زیباترین دژ نظامی و حکومتی ایران
در فاصله 20 کیلومتری جنوب غربی فومن در قسمتی از ارتفاعات پوشیده از درخت شهرستان سرسبز فومن در جنوب غربی استان گیلان، بقایای دژ مستحکم و عظیمی خودنمایی می‌کند که هیبت و صلابت آن هر بیننده‌ای را مسحور و متحیر می‌سازد. این قلعه مهم تاریخی که مدتها مرکز فرمانروایان گیلان بوده است از بزرگترین و با عظمت‌ترین دژهای نظامی گیلان و حتی ایران به شمار می‌آید. مساحت قلعه، بالغ بر 50 هزار مترمربع و در ارتفاع 600 متری در بلندترین نقطه کوه واقع شده است. برخی از صاحب نظران، بنیاد قلعه را به دوره ساسانیان نسبت داده‌اند. قلعه در زمان حکومت سلجوقیان تجدید بنا گردیده و از پایگاههای مبارزاتی اسماعیلیان محسوب می‌شده است. نام اصلی آن به گویش تالشی که از گویشهای اصیل ایرانی است "قلعه روخونه" است که به معنی قلعه ای است در مسیر رودخانه.

برای نخستین بار در سال 1830 میلادی الکساندر شودزکو «خچکو» محقق لهستانی‌الاصل هنگام تحقیق در گیلان متوجه این قلعه شد و در یادداشتهای خود موقعیت این بنا را ثبت کرده است. وی درباره قلعه رودخان می‌نویسد: «دژی است بر بالای کوهی در قسمت علیای رودخانه‌ای به همین نام، بام آن سنگی است و طرفین ورودی دارای دو برج دفاعی مستحکم است و بر روی کتیبه سر در ورودی آن حک شده است که این قلعه برای نخستین بار در سال 918 تا 921 هـ . ق. برای سلطان حسام‌الدین امیر دباج بن امیر علاءالدین اسحقی تجدید بنا شد.

با توجه به اینکه شهر فومن دوران طولانی مرکز حکومت گیلان، پس از خاندان اسحاقوند بوده است، اهمیت قلعه بیش از پیش قابل توجه است. کتیبه‌ای که متعلق به این قلعه است و هم اکنون در گنجینه رشت نگهداری می‌شود، حاکی از آن است که برای اولین بار در سال 918 هجری (13-1512 میلادی) تا 921 هجری (16-1515 میلادی) به فرمان «سلطان حسام‌الدین امیر دباج بن امیر علاءالدین اسحقی»، مرمت گردیده است. از این رو به" قلعه حسامی" نیز شهرت دارد. این قلعه از دو بخش ارگ (محل زندگی پادشاه و حرمسرای وی) و قورخانه (محل فعالیتهای نظامی و زندگی سربازان) تشکیل شده است. ارگ در قسمت غربی این بنا در دو طبقه واقع شده و جنس آن از آجر است. قراول‌خانه‌ها در قسمت شرقی به صورت دو طبقه با نورگیرها و روزنه‌های متعدد بر محیط اطراف مسلط است. چشمه‌ای در میان قلعه و گودترین محل آن وجود دارد.

بخش شرقی قلعه شامل: دوازده ورودی، زندان، در اضطراری، حمام و آبریزگاه و همچنین چند واحد مسکونی؛ و بخش غربی دارای دوازده ورودی، چشمه، حوض، آب انبار، سردخانه، حمام، آبریزگاه، شاه‌نشین و چند واحد مسکونی که با برج و بارو محصور شده است.

40 برج دیده‌بانی، دور تا دور قلعه را احاطه کرده که اتاقهای هشت ضلعی آن، با طاقهای رومی گنبدی پوشیده شده است. دور تا دور دیوارها و برجها روزنه‌هایی دیده می‌شود که شیب آن به بیرون قلعه و برای ریختن مواد مذاب و تیراندازی تعبیه شده است. در طول تاریخ قلعه، هیچ گاه دشمن به آن نفوذ نکرده و نتوانسته آن را فتح کند که خود نشان‌دهنده مهارت و فن‌آوری معماران بنا چه از لحاظ علوم نظامی و چه از لحاظ معماری آن است.
مجموعه آرامگاههای پادشاهان ایران در نقش رستم پارس

این مکان یکی از مهمترین و زیبا ترین آثار باستانی سرزمین همیشه جاوید ایران است که آثار شگفت انگیزی را از دوران عیلامی , هخامنشی و ساسانی را در خود جای داده است . بر سینه این کوه مقبره های بسیار عظیمی بر جای مانده است که شهریاران ایران در آنجا آرامیده اند . از راست به چپ : مقبره خشیارشا , داریوش بزرگ , اردشیر اول و داریوش دوم . به دلیل مقدس بودن و بناهای عظیم الجسته پادشاهان ایران این مکان مورد توجه سلسله ساسانیان قرار گرفت و نقوش تاجگذاری خود را در آنجا برای آیندگان حک کردند . که به این ترتیب از راست به چپ است : نقش اول , تاجگذاری نرسی پسر شاپور اول شاه ساسانی است که حلقه شهریاری ایران را از آناهیتا مظهر آب دریافت میکند . نقش دوم که د رزیر آرامگاه داریوش بزرگ حک شده است مشتمل بر دو نقش است : که نشان از پیروزی بهرام دوم بر دشمن ایران است . نقش سوم که زیباترین , مجلل ترین و پرافتخارترین نقش ساسانی است نشانگر شکوه و عظمت شاپور اول است . که والرین امپراطور روم در مقابل او زانو زده و بر زمین افتاده است . این نقش نشانگر روحیه وطن پرستی و میهن دوستی پادشاهان برای دفاع از سرزمین ایران را نشان میدهد . نقش چهارم نشانگر پیروزی هرمزد دوم بر دشمن ایران است . نقوش دیگری نیز حک شده که شبیه به یکدیگر هستند . آخرین نقش , نقش تاجگذاری اردشیر بابکان بنیانگذار شاهنشاهی ساسانی را نشان میدهد که حلقه شاهي را يا همان فر ايزدي را از فره وشي (فروهر) به نمايندگي از خداوند دريافت ميدارد . حلقه در نزد آرياييها نشانه عهد وپيمان است و رد وبدل کردن حلقه در هنگام ازدواج که امروزه در تمام جهان رواج دارد بازمانده اين سنت ديرينه ايرانيان است. اين حلقه خود نشان عهدي است ميان خدا و شاه که شاه هرگز از مسير خدايي خارج نشود .
در داخل پارک شهر هرسین بقایایی از آثار دوره ساسانی وجود دارد که از جمله آن صفحه تراشیده ای است که در دامنه کوه ایجاد شده است. این صفحه به طول 52/46 متر و ارتفاع 25/12 متر است. این صفحه تراشیده به سه بخش تقسیم شده است: بخش اول آن به طول 22/31 متر است و صفه ای در جلوی آن تراشیده شده است. این صفه به نهر آبی مشرف است. قسم دوم به طول 50/10 متر و قسمت سوم به طول 25/5 متر است. در جلوی قسمت دوم و سوم نیز صفه ای به عرض 15/8 متر دیده می شود.(تصویر 1)
در قسمت جنوب شرقی این صفحه تراشیده، حوض دایره شکلی از سنگ ایجاد شده است. قطر دهانه این حوض 86/3 متر و عمق آن 66 سانتیمتر است. در وسط حوض، مخروط ناقص فواره مانندی به ارتفاع 66 متر وجود دارد که محیط تحتانی 24/2 متر است. قسمت تحتانی این مخروط ناقص، به شکل دوازده ضلعی نامنظم است.(تصویر 2)
سطح فوقانی فواره، به صورت دایره ای است که در وسط یک صفحه دوازده ضلعی قرار دارد. در قسمت شمالی حوض، پیش رفتگی مستطیل شکلی به ابعاد 40×20 سانتیمتر وجود دارد. همچنین در نزدیکی این حوض سنگی، طاقی از یک سنگ یک پارچه دیده می شود که دارای قوسی گهواره ای است. در قسمت تحتانی طاق، تخته سنگی به شکل مکعب مستطیل وجود دارد، احتمالاً طاق بر روی این تخته سنگ قرار گرفته است.(تصویر 3) در کنار این طاق نیز بخشی از یک پلکان سنگی سه پله ای وجود دارد.(تصویر 4) در جنوب این مجموعه و در اطراف میدان شهر، بقایای یک بنای سنگی از دوره ساسانی به چشم می خورد. این مکان امروزه تبدیل به پارک شده و بخش زیادی از آن به دلیل ساخت و سازهای جدید از بین رفته است. مصالح به بکار رفته در این بنا شامل لاشه سنگ و ملاط گچ است و در بعضی از قسمت ها روکار دیوار با بلوک های سنگی مکعب مستطیل چیده شده است.
معبد آناهیتا كرمانشاه ٫ شاهنشاهی اشکانیان

امپراتوری اشکانی که دست متجاوزان یونانی را از ایران کوتاه کرده بودند دست به ساخت معابد پرستش اهورامزدا که آتش نماد او بود پرداخته بودند . ابنیه هایی که تراش سنگهای آن انسان را به شگفت وا میدارد . ستونها معبد آناهیتا قطری در حدود 1.5 متر و بلندای 2 تا 3 متر که به صورت یک تکه تراشیده شده است شکوه و بزرگ خواصی به این مجموعه داده است معبد آناهیتا به صورت کاخهای بزرگ پرسپولیس دارای ستونهای بلند و قطوری است . این آتشکده با پلکانی همچون پلکان مرتب و حساب شده پرسپولیس که از دو طرف انسان را به طرف کاخ هدایت میکند ساخته شده است و دقیقا همچون تخت جمشید بنا گشته است پلکانی کوتاه - مرتب - سنگهای تراشیده سیاه رنگ با زیبایی خاص هنر ایرانی . این معبد مقدس در شهر کنگاور میان راه همدان به کرمانشاه قرار دارد که در گذشته در مسیر راه هگمتانه به تیسفون نام داشته است . مجموعه کاخهای معبد که به صورت چند طبقه روی هم قرار داشته هم اکنون ویران گشته است و تنها آثار کمی از آن به جای مانده است . در بدو یورش سپاه اسلام به ایران به بهانه گسترش اسلام همه ابنیه های باستانی و با شکوه ایرانی در هم کوبیده شد و به جای آن مساجد و امامزاده های عربی ساخته شد . آناهیتا در 4.6 هکتار وسعت توسط موبدان در زمان شاهنشاهی اشکانی بنا گشت تا خداوند بزرگ اهورامزدا را پرستش کنند آتش تنها نماد قدرت اهورامزدا بود . آناهیتا یا انهیت که ساخته شده از دو واژه ان + هیت است به معنای پاک و بی آلایش است . اروپاییان همین کلمه را با تغیراتی به نام آنیتا تغیر دادند که از آیین میترایی باستانی ایران گرفته شده است . آناهیتا در پهلوی به نام "اردویسور اناهیتا" میباشد در ادبیات مزدیسنا ایرانی به نام فرشته ( ایزد ) نگهبان آب - فراوانی - زیبایی - باروری نام دارد و در نزد ایرانیان کهن بسیار مقدس و نماد پاکی و بی آلایشی اهورامزدا بوده است . بنای این معبد در طول 220 متر و عرض 210 متر بنا شده است و در محوطه آن مسیر آتشکده توسط ستونهای بلند به درون معبد هدایت شده است . این معبد مقدس هم در زمان اشکانیان و هم در زمان ساسانیان مورد احترام و ارزش خواصی بود و میتوان گفت که پس از آتشکده بزرگ آذرگشنسب معبد آناهیتا بزرگترین بنای مذهبی ایران بوده است . سنگ تراشی ستونهای این معبد زیبایی شگفت انگیزی دارد که هنوز سالم مانده است .
سنگ نگاره 4800 ساله کرمانشاهان

نقش آنوبانی نی یکی از پادشاهان سلسله لولوبی در صخره های سرپل ذهاب واقع شده و کتیبه ای با خط اکدی و نیز نقوش برجسته دیگری از پادشاهان لولوبی در این منطقه وجود دارد. لولوبی ها اقوامی کوهستانی بودند که در شمال زاگرس اقامت داشتند و تا حدود دریاچه اورومیه را تحت انقیاد خود داشتند و در هزاره دوم پیش از میلاد کشور مقتدری تشکیل داده بودند و با آشوری ها در جنگ بودند.مردم لولوبیان از شهر "زور"که مرکز سرزمینشان بود در جهت جنوب خاوری به ناحیه حلوان یا سرپل ذهاب پیش رفتند.کتیبه "آنوبانی نی"به زبان و نوشتار اکدی است.وی به عنوان پادشاهی توانا وفرمانروای قدرتمند لولوبیان می گوید که پیکره خود و "ایشتار"را بر کوه "باتیر"(پادیر)کنده است و با دعای بابلی از خدایانی به اسامی "آنو"-"آنتوم"-"وائیل"-"نیلیل"-"اددوایشتار"-"سین"-"شمش"و دیگر ایزدان می خاهد که این کتیبه را از دستبرد ویرانی نگهدارند.

مورخین تاریخ کتیبه "آنوبانی نی "را 2800 سال ق.م. ذکر کرده اند.در نقش" آنوبا نی نی " تصویری از امیری بر کوه کنده شده که اسیری در زیر پای چپ وی بر زمین قرار گرفته است ودر دست راست شیئی نظیر اهرم به دست گرفته و دست چپ را بر سینه نهاده است.تصویر ماه و ستاره ای نیز در مقابل صورت او حجاری شده که در اثر مرور زمان و فرسایش سنگ به این تصویر و خطوط اکدی آن صدماتی وارد گردیده است.در مقابل او تصویر الهه "ایشتار"خدای ماه ؛نقش گردیده است که زنجیر اسیری را به دست گرفته است.در زیر نقش هر دو تصویر اسیرانی دیده می شود.(تصویر اول)

گفته شده که احتمالا "داریوش بزرگ" جهت ایجاد تصویر کتیبه جهانی بیستون از این نقش کهن استفاده نموده است.در زیر نقش "آنوبا نی نی"یکی از پادشاهان اشکانی بر اسبی سوار شده و در مقابل او شخصی در حال تقدیم شیئی به وی می باشد .در این تصویر خطوطی به زبان پهلوی اشکانی حجاری شده است.قسمت عمده این تصویر به علت مرور زمان از بین رفته است.(تصویر دوم)

این نقش مهم ایران تا چند ماه پیش بدون حفاظت رها شده بود و حتی کوه مزبور دیوار حیاط مدرسه پسرانه ای را تشکیل می داده است !!!...
کعبه زرتشت , پارس

این ساختمان زیبا به شکل مکعب شکل بوده و روبروی کوهستان هایی قرار دارد که آرامگاه داریوش بزرگ است . در این دو قرن اخیر این مکان کعبه زرتشت نام گرفته است . زیرا یکتا پرستی پادشاهان ایران دلیلی بر ساختن کعبه زرتشت بوده است . مهارت و دقتی که در برش سنگهای حجیم سفید رنگ آن بکار رفته - نگاه توریست های گوناگون را به خود جلب میکند . این کعبه استادی و معماری شگف انگیز هخامنشیان را نشان میدهد . این کعبه در حفره ای شبیه به اسختر ساخته شده و زیر سازی آن از سنگهای عظیم بوده است . داخل این مکان اتاقی به اندازه 2.5 در 2.5 متر قرار دارد . که کاربرد آن بحثهای بسیاری را در بر داشته است گروهی آن را مکانی برای نگهدارای جسد پادشاهان دانسته اند تا کالبد آنان برای مدتی که آرامگاهشان آماده میشده در آنجا به امانت بماند . اما پلکان بلند و محل تنگ آن این فرضیه را سست میکند . بهترین تعبیر آن این است که این مکان مقبره موقت داریوش بزرگ بوده است . زیرا تا زمانی که مقبره داریوش را در دل کوهها آماده میشده زمانی درازی به طول می انجامیده است . کتیبه های مختلفی از شاپور در اطراف این مکان است . کتیبه ای از موبد بزرگ کرتیر که خدمات ارزنده ای که به دین زرتشت انجام داده است را در آنجا مفصل توضیح داده است . کرتیر از چگونگی رسیدن خود به مقام موبد بزرگ - قاضی تمام کشور و سرپرستی معبد آناهیتا سخن گفته است . قدمت اين بنا بيش از دوهزار و پانصد سال است .
گوردخمه شمس آباد
اين گور دخمه به عرض دو و عمق 75/1 متر در نوزده کيلومتري گوردخمه هاي اسحاق وند، بين روستاهاي «شمس آباد» و «سرخه ده» در کنار رودخانه گاماسياب قرار دارد. اين گوردخمه نيز همانند گوردخمه هاي اسحاق وند به صورت طاقچه است و در اطراف آن قاب هاي تراشيده شده اي به چشم مي خورد. ورودي آن به عرض 10/1 متر و ارتفاع دهانه آن هشتاد و پنج سانتيمتر است. ارتفاع کف گوردخمه تا بلندترين نقطه سقف 20/1 متر است. در گذشته اين گوردخمه را به دوره ماد ( حدود سال 700 پیش از میلاد ) نسبت مي دادند، ولي امروز آن را هخامنشي مي خوانند.گفته می شودکه گوردخمه احتمالا" مربوط به گئومات مغ می باشد.
قلعه دختر یادگار اردشیر ساسانی , پارس

در 88 کیلومتری شهر شیراز و 10 کیلومتر مانده به شهر فیروز آباد قرار دارد . چون اردشیر ساسانی به برکت پروزی بر اردوان پادشاه اشکانی شهر گور را ساخت - همزمان آتشکده بزرگ کاریان یا به قولی کاخ اردشیر در فیروز آباد نیز پایان پذیرفت . شهر گورآباد مرکز ایالت اردشیر بود . از آنجایی که بیم آن میرفت که دشمنان ایران پس از گذراندن از دره ها ناگهانی به شهر گور حمله ور شوند - لذا اردشیر فرمان داد پایگاهی بر فراز قله های آنجا بنا کنند تا از چندین کیلومتری اطراف شهر دیده شود و تحت کنترل قرار گیرد و در صورت حمله به شهر این پایگاه مقاومتی از خود نشان دهد تا ارتش ایران آماده نبرد با نیروهای متخاصم شود . فرمانده این پایگاه که مسیر عبور آن به صورتی غیر قابل نفوذ ساخته شده است با علائم آتش خبر حمله را به شهر مخابره مینموده . این قلعه بر فراز کوههای منطقه ساخته شده و هم اکنون دارای اسانسوری است به بالای کوه برای بازدید کنندگان از این مکان .

آخرین ارسال های من :
پاسخ


پیام‌های داخل این موضوع
مکانهای باستانی و کهن ایران زمین5 - توسط reza1366 - ۱۳۸۹-۱۲-۱۱، ۰۳:۴۱ عصر

موضوع‌های مشابه…
موضوع نویسنده پاسخ بازدید آخرین ارسال
  مکانهای تاریخی همدان nima 1 2,820 ۱۳۹۰-۱۲-۴، ۰۶:۰۱ عصر
آخرین ارسال: elahememariyan
  آشنایی با باغ های مشهور ایران و عکس های آنها alireza 0 5,192 ۱۳۹۰-۳-۷، ۰۹:۴۰ عصر
آخرین ارسال: alireza
  «کاروان سنگی» نگین کاروانسراهای ایران nima 0 1,816 ۱۳۹۰-۲-۱۰، ۰۴:۰۹ عصر
آخرین ارسال: nima
  ویژگیهای معماری مساجد ایران ALI XxX 0 1,758 ۱۳۸۹-۱۲-۲۳، ۰۳:۳۵ عصر
آخرین ارسال: ALI XxX
  بزرگ‌ترین آثار مهندسی ایران ، برج گنبد و گنبد سلطانیه ALI XxX 0 2,001 ۱۳۸۹-۱۲-۲۳، ۰۳:۳۰ عصر
آخرین ارسال: ALI XxX
  مذهب، منبع هنر معماری مساجد ایران ALI XxX 0 1,824 ۱۳۸۹-۱۲-۲۳، ۰۳:۱۸ عصر
آخرین ارسال: ALI XxX
  پاسارگاد آثار باستانی برجای‌مانده از دوران هخامنشی nima 0 1,313 ۱۳۸۹-۱۲-۲۰، ۰۹:۱۶ عصر
آخرین ارسال: nima
  طولانی‌ترین بازار ایران reza1366 1 1,590 ۱۳۸۹-۱۲-۱۸، ۰۳:۳۹ عصر
آخرین ارسال: lofra
  زواره شهری کوچک از آبادی های کهن ایران nima 0 1,375 ۱۳۸۹-۱۲-۱۶، ۰۸:۴۶ عصر
آخرین ارسال: nima
  بلندترین بنای خشتی ایران nima 0 1,455 ۱۳۸۹-۱۲-۱۶، ۱۲:۰۶ صبح
آخرین ارسال: nima

پرش به انجمن:


کاربرانِ درحال بازدید از این موضوع: 1 مهمان