خصوصی‌سازی چیست؟

خصوصی‌سازی چیست؟
واژه خصوصی سازی واژه ای است كه از اواخر دهه ۱۹۷۰ و اوایل دهه ۱۹۸۰ با روی كار آمدن دولت های محافظه كار در انگلیس، آمریكا و فرانسه از رواج گسترده ای در عرصه سیاست برخوردار شد به طوری كه هم اكنون در كشور ما نیز موضوع خصوصی سازی از جمله مباحث عمده عرصه سیاست تلقی می شود.

مفهوم خصوصی سازی بر وجود دو حوزه خصوصی و عمومی دلالت دارد كه معنای آن تحول و نقل و انتقال دارایی ها ،تصدی ها و مدیریت ها بین این دو عرصه است.
واژه "خصوصی سازی" (Privatization) واژه ای است كه از اواخر دهه ۱۹۷۰ و اوایل دهه ۱۹۸۰ با روی كار آمدن دولت های محافظه كار در انگلیس، آمریكا و فرانسه از رواج گسترده ای در عرصه سیاست برخوردار شد به طوری كه هم اكنون در كشور ما نیز موضوع خصوصی سازی از جمله مباحث عمده عرصه سیاست تلقی می شود.
اگر چه گفته می شود كه تعریف واژه "خصوصی سازی" كار بسیار مشكلی است اما در هر حال دو معنای محدود و گسترده برای این واژه وجود دارد. خصوصی سازی در معنای محدود خود عبارت است از واگذاری دارایی ها و شركت های دولتی و عمومی به بخش خصوصی به طور كلی و یا شریك كردن آنها در این دارایی ها و شركت ها.
معنای خصوصی سازی در مفهوم گسترده آن بسیار وسیع تر از واگذاری دارایی ها و شركت های دولتی و عمومی به بخش خصوصی است و بر واگذاری فعالیت ها و تصدی گریهایی كه قبلاً به طور انحصاری در اختیار دولت و بخش عمومی بود دلالت می كند. به عبارت دیگر معنای واژه خصوصی سازی در طیفی قرار دارد كه هدف آن اجرای شیوه ها و سیاست هایی برای افزایش نقش نیروهای بازار آزاد در اقتصاد ملی كشورها از طریق ترتیبات مختلف می باشد.
منطقی كه فرآیند خصوصی سازی بر پایه آن استوار شده این است كه انتقال تصدیها و فعالیت ها در زمینه های تولید كالا و ارائه خدمات از بخش دولتی و عمومی به بخش خصوصی باعث افزایش كارایی عوامل تولید و تخصیص بهینه منابع كه ناشی از گسترش رقابت و ایجاد شفافیت است، می شود.
همچنین گسترش خصوصی سازی موجب گسترش مالكیت بخش خصوصی و در نتیجه مشاركت بیشتر شهروندان در اداره امور جامعه می شود و منابع بخش خصوصی برای پیشرفت جامعه را در كنار منابع محدود دولت قرار می دهد. البته نیل به این مقصود با سازوكارهایی كه كشورهای مختلف برای اجرای برنامه های خصوصی سازی خود تدوین می كنند و نیز نظارت دقیق بر اجرای صحیح آنها ارتباط نزدیكی دارد.
با توجه به این كه موضوعیت واژه خصوصی سازی به وجود دو عرصه عمومی و خصوصی وابسته است. نقل و انتقال دارایی ها یا واگذاری تصدی ها بین سازمانهای موجود در هر كدام از این دو بخش خصوصی سازی نیست. به عنوان نمونه واگذاری یك سازمان و شركت دولتی به یك نهاد عمومی مستقل خصوصی سازی تلقی نمی گردد.