راه های کاهش خطرات گودبرداری

راه های کاهش خطرات گودبرداری

راه های کاهش خطرات گودبرداری
موارد زیر علامت خطرناک بودن گود بوده و چنین مواردی بررسی ها و احتیاط های همه جانبه بیشتری را ایجاب می کنند:

موارد زیر علامت خطرناک بودن گود بوده و چنین مواردی بررسی ها و احتیاط های همه جانبه بیشتری را ایجاب می کنند:

الف) ضغیف یا حساس بودن ساختمان مجاور: مواردی نظیر عدم وجود اسکلت،ضعیف بودن ملات دیوارهاو علائم ضعف اجرایی ساختمان، وجود ترک و شکستگی یا نشست وشکم دادگی دیوارها، از این جمله اند. وجود دیوار مشترک بین ساختمان مورد نظر برای تخریب و ساختمان مجاور آن نیز غالبا می تواند منبع ایجاد مشکل باشد.

در پاره ای موارد ساختمان مجاور دارای ارزش تاریخی و فرهنگی بوده و هرگونه نشست میتواند باعث خسارات جبران ناپذیر به آن شود. در بعضی موارد دیوار مجاور به ساختمان مورد نظر برای تخریب تکیه داده است و با انجام تخریب ممکن است بدون هرگونه خاک برداری ساختمان مجاور ریزش کند.


ب) ضعیف بودن خاک: معمولا هرچه خاک محل ضعیف تر باشد خطر بیشتری برای ریزش گود و تخریب ساختمان های مجاور وجود دارد. خاک های دستی بارزترین نمونه خاک های ضعیف هستند. توضیح آنکه در گذشته بسیاری از نقاطی که اکنون در داخل شهر تهران هستند، خارج از شهر محسوب می شده اند و کامیون های حامل خاک ونخاله ها در همانجا بدون تراکم مهندسی تسطیح شده اند و اکنون خاک دستی را تشکیل می دهند.

امکان زیادی وجود دارد که سازنده ساختمانی که در مجاورت زمین محل احداث پروژه وجود دارد، در زمان ساخت، خاک ضعیف را جابجا نکرده و پی ساختمان را بطر روی همان خاک سست قرار داده باشد. در این صورت ساختمان مجاور تا هنگامیکه گودی در کنار آن ایجاد نشده استوار است، اما به محض اینکه با گودبرداری، ولو کم عمق، اطراف آن خالی شد، خاک ضعیف موجود در زیر پی آن ریزش کرده و باعث خرابی ساختمان مجاور خواهد شد.


ج) عمیق بودن گود: معمولا هرچه عمق گود بیشتر شود خطر بیشتری کارکنان و ساختمان های مجاور را تهدید می کند. در سال های اخیر با افزایش تراکم ساختمانی، نیاز به پارگینک و انباری و سطوح مشاع دیگر افزایش یافته و باعث افزایش طبقات زیرزمین شده است.

باید توجه شود که با افزایش عمق گود، خطر ریزش آن به مراتب افزایش می یابد و اگر در گذشته می شد که در گودهای کم عمق بدون بررسی های همه جانبه و طرح های مهندسی دقیق، تنها با عقد قراردادی با مباشر ماشین آلات خاک برداری و با حضور چند کارگر و بنا اقدام به گودبرداری نمود، اکنون با افزایش عمق گود ها و افزایش ارزش ساختمان ها و تاسیسات مجاور، گود برداری غیر فنی بسیار خطرناک بوده و خسارات جانی و مالی جبران ناپذیری را به دنبال دارد.


د) مدت باز ماندن گود: معمولا با افزایش زمان بازماندن گود حتی اگر بارندگی یا تغییرات جوی مطرح نباشد، خطر ریزش گود بیشتر میشود، اما افزایش زمان باز ماندن گود به ویژه در فصل های بارندگی و رطوبت ( زمستان و بهار )، با وقوع بارش هایی گاه سنگین و سیل آسا همراه است که با اشباع خاک و یا جاری شدن آب های سطحی خطر ریزش گود را به مراتب افزایش می دهد. بطوریکه بسیاری از ریزش های گود در گذشته به فاصله چند ساعت تا چند روز بعد از شروع بارندگی روی داده است.


و) آب های سطحی و زیر سطحی: بالا بودن سطح عمومی آب های زیر زمینی در منطقه معمولا عملیات آب کشی جهت پایین انداختن سطح آب زیر زمینی را ضروری می سازد. معمولا وجود سطح آب زیر زمینی بالا خطر ریزش گود را افزایش می دهد به ویژه بعد از چند روز از انجام عملیات گود برداری و رسیدن سطح آب زیر زمینی به تعادل. همچنین وجود جریان های آب زیرزمینی از طرقی نظیر نهر های مرطوب و قنات ها می تواند در افزایش خطر ریزش گود بسیار موثر باشد.

جریان های آب های سطحی نیز از عواملی هستند که میتوانند باعث فرسایش خاک گود و اشباع شدن آن شده و به افزایش خطر ریزش گود کمک کند. دور نگهداشتن جریان آب های سطحی موجود یا محتمل ( مثلا در اثر بارندگی ) از مهم ترین و اصلی ترین قدم های اولیه حفاظت گود است.

اقدامات قابل انجام برای کاهش خطر گود برداری ها

1) اگر سرمایه گذار و یا صاحب کار ساختمان در حال ساخت هستید:

*حتما بررسی های مکانیک خاک را از طریق شرکت های معتبر و به صورت کامل و دقیق انجام دهید.

*از مهندس محاسب خود بخواهید که طرح گود برداری و حفاظت گود را با استفاده از اطلاعات گزارش مکانیک خاک و با دقت زیاد انجام دهد. همچنین از وی بخواهید که ساختمان ها و تاسیسات مجاور گود مورد نظر را دقیقا بررسی کند و در صورت نیاز اقدامات حفاظتی برای آن ها را پیشنهاد کند.

*از مهندس ناظر و مجری خود بخواهید که حتما گزارش مکانیک خاک و نیز نقشه های اجرایی طراحی گود را کنترل کرده و در صورت وجود نقص، اشکال و ابهام در آن ها از تهیه کنندگان آن بخواهید که موارد را برطرف کنند.

*نقشه ها و طراحی های گود باید براساس گزارش بررسی های مکانیک خاک و توصیه های مشاور ژئوتکنیک تهیه شده باشد و مراحل تهیه کار، روش انجام گود برداری ( دستی، ماشینی ) و مشخصات سازه های نگه بان و دیگر اقدامات حفاظتی شیب را به خوبی نشان دهد. بهتر است که قبل از اجرای کار جلسه مشترکی با حضور مهندسین ناظر و مجری و محاسب و نماینده شرکت تهیه کننده گزارش مکانیک خاک برگزار کند و مراحل و اشکالات و خطرات را مرور کنید.

بهتر است در این جلسه پیمانکار یا مسئول فنی خاک برداری و مسئول اجرای سازه نگهبان نیز حضور داشته باشد.