بنگاه‌های زودبازده، طرحی که بیکاران رابدهکار کرد

بنگاه‌های زودبازده، طرحی که بیکاران رابدهکار کرد
به عقیده مخالفان، توزیع گسترده تسهیلات ارزان به‌تنهایی نمی‌تواند به ایجاد فرصت‌های پایدار اشتغال منجر شود چراکه اغلب طرح‌ها توجیه اقتصادی نداشته و کسانی هم که از آن استفاده می‌کنند، سابقه اداره چنین بنگاه‌هایی را ندارند.
آذر سال ۸۴ بود که دولت مصوبه طرح بنگاه‌های زودبازده را تهیه کرد. طرحی که از ابتدا مخالفانش معتقد بودند طرح بنگاه‌های کوچک زودبازده به اشتغال مولد و دائم منجر نخواهد شد. به عقیده مخالفان، توزیع گسترده تسهیلات ارزان به‌تنهایی نمی‌تواند به ایجاد فرصت‌های پایدار اشتغال منجر شود چراکه اغلب طرح‌ها توجیه اقتصادی نداشته و کسانی هم که از آن استفاده می‌کنند، سابقه اداره چنین بنگاه‌هایی را ندارند.

به گزارش خانه ملت، بنگاه‌های اقتصادی زودبازده اعم از بنگاه‌های کوچک با سطح اشتغال بیشتر در بسیاری از کشور‌ها در دست اجرا است که سهم قابل توجهی در تولید ثروت و ایجاد درآمدهای ناخالص ملی دارند، کشورهای جنوب شرق آسیا به ویژه تایلند، اندونزی، فیلیپین و میانمار ظرف سال‌های اخیر با توسعه و گسترش همین بخش ضمن کاهش نرخ بیکاری در بهترین شرایط ممکن نشان دادند که بنگاه‌های زودبازده اقتصادی در یک نظام اقتصادی می‌توانند جایگاه قابل توجهی داشته باشند. اما متاسفانه در ایران بنگاه‌های زودبازده اقتصادی به لحاظ قابلیت‌های سریع گردش نقدینگی در شرایط بهبود بازار عموما موجب جوگیرشدن صاحبان این بنگاه‌ها شده و بدون هیچ برنامه‌ای اقدام به فعالیت می‌کنند در حالی که ثبات و پایداری یک بنگاه اقتصادی خصوصا از نوع زودبازده به سرعت تولید و سرعت گردش نقدینگی نیست. عموم صاحبان این بنگاه‌ها به تنها موضوعی که فکر نمی‌کنند ایجاد پایداری در تولید است، به همین جهت عمده سرمایه و نقدینگی خود را صرف کالایی می‌کنند که برای بازار آن هیچ‌گونه برنامه‌ای وجود ندارد و بسیار سریع شاهد فروپاشی این بنگاه‌ها خصوصا در نظام پولی انقباضی هستیم.

این بنگاه‌ها که قرار بود به نوعی بیکاری را در کوتاه مدت کاهش دهد اما نه تنها شاهد کاهش بیکاری نیستیم بلکه مشکلات نقدینگی شدیدی برای بیکاران به وجود آورد و در حقیقت از خیل عظیم بیکاران بدهکار ساخت.

اما این سوال مطرح است که آیا طرح بنگاه‌های اقتصادی زودبازده ایراد داشت یا مشکل در روش و برنامه اجرایی این طرح بود؟ این سوالی است که هنوز دولت پاسخ آن را کارشناسانه بررسی نکرده است.

جعفر قادری در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری خانه ملت، با بیان اینکه طرح بنگاه‌های زودبازده یکی از طرح‌های اقتصادی نیمه تمام و بدون سرانجام دولت بود، گفت: به علت اینکه این طرح از پشتوانه مطالعاتی و کار کارشناسی برخوردار نبود به سرانجام نرسید.

عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه طرح بنگاه‌های زودبازده قصد ایجاد رقابت میان استان‌ها با استفاده از جذب تسهیلات را داشت، یادآور شد: این طرح در تحقق اهداف خود با شکست روبه‌رو شد.

نماینده مردم شیراز در مجلس افزود: پیش از اجرای این طرح باید امکان موفقیت طرح بررسی می‌شد و با به کارگیری افراد خبره و با تجربه در اجرای آن احتمال موفقیت افزایش داده می‌شد.

حاصل طرح بنگاه‌های زودبازده؛خروج منابع مالی و ساختمان‌های نیمه کاره

عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس تصریح کرد: در شرایط کنونی که بیش از ۶ سال از اجرای این طرح بی سرانجام می‌گذرد، منابعی مالی فراوانی از بانک‌ها خارج و بسیاری از ساختمان‌های احداث شده برای این طرح نیمه تمام رها شده‌اند.

قادری ادامه داد: دولت به‌جای اجرایی کردن چنین طرح‌هایی باید از واحدهای موجود و فعال حمایت می‌کرد تا از مشکلات و موانع از راه واحدهایی که تجربه کاری بیشتری هم داشتند، برداشته می‌شد.
برخی افراد نابلد فقط به این علت که در اجرای این طرح تسهیلات ارزان قیمت اعطا می‌شود وارد عمل شدند و با شکست و بدهکاری پروژه را رها کردند

عضو کمیسیون ویژه حمایت از تولید ملی با اظهار تأسف از اینکه دقت و مطالعه در اجرای طرح بنگاه‌های زودبازده وجود نداشت، گفت: برخی افراد نابلد فقط به این علت که در اجرای این طرح تسهیلات ارزان قیمت اعطا می‌شود وارد عمل شدند و با شکست و بدهکاری پروژه را رها کردند.

قادری یادآور شد: متأسفانه مجلس هم نمی‌تواند در جهت دهی منابع بانکی و سیاست‌های پولی کشور تأثیر چندانی داشته باشد و طرح بنگاه‌های زودبازده نیز با وجود مخالفت‌های مجلس از سوی دولت اجرایی شد.

عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس در پاسخ به این سئوال که آیا دولت در قبال افراد بدهکار و زیان دیده در اجرای طرح بنگاه‌های زودبازده مسئولیتی دارد یا خیر، پاسخ داد: در شرایط کنونی بهتر است با اصلاح ساز و کارها از افزایش تعداد افراد بدهکار جلوگیری شود و اجازه اجرایی شدن چنین طرح‌هایی صادر نشود.