۱۳۸۹-۱۲-۲۴، ۰۷:۳۸ صبح
مشکلات عمده شهرهاي جديد به لحاظ طراحي و ساخت،اجرا و سکونت
زمان کوتاه براي شکل گيري هويت واقعي شهرها (برخي از شهرها در طول قرنها هويت يافته،به انسجام رسيده اند درحاليکه از طراحي ،اجرا و ساخت شهرهاي جديد زمان چنداني نمي گذرد.
عدم ايجاد ارتباط متعادل و معقول بين کارکرد مسکوني اين شهرها و اشتغال ،فرصتها و ظرفيتهاي شغلي .لذا مهاجرتهاي تناوبي و آونگي روزانه و حتي فصلي در پي دارد.
انتخاب مجموعه عناصر شهرسازي هم بخش اعظم موفقيت شهررا مشروط مي کند.
ايجاد مصنوعي يک مرکز شهري (C.B.D) اگرچه آسان به نظر مي رسد اما ايجاد قدرت جاذبه اي عملکردي در مقام اجرا امري بسيار مشکل مي نمايد .
کنترل دائمي قيمت اراضي و مسکن ،بسيار دشوار است زيرا فعاليت دائمي بنگاهاي مسکن ،بورس بازي زمين ،عملکرد نامتناسب سازمانها و ارگانها ... تعيين نرخ معين ارضي و مسکن را با معضلات بسياري روبه رو مي کند.
بافت و ترکيب سنتي –جنسي جمعيت نيز در کوتاه مدت چندان مطابق طرح هاي آزمايشي جمعيت پيش نخواهد رفت .
نسبت هويت با سيماي شهر][i][
اهميت «منظر شهري» به واسطه نقش آن در زيباسازي، هويت بخشي و روان‌سازي جريان زندگي در محيط شهري است.
دير زماني نيست كه «چشم‌انداز و منظر» به عنوان يك وجه پراهميت از محيط زيست انسان مورد توجه قرار گرفته است. محققان از ويژگي‌هاي تاريخي، فرهنگي و زيباشناختي به عنوان جنبه‌هاي اصلي و قابل توجه منظر ياد كرده‌اند. توجه به وجوه ياد شده در شهر، جلوه‌اي از محيط زيست انسان را در بر مي‌گيرد كه «منظر شهري» ناميده شده است.
امروزه، گسترش فضاهاي مصنوع و بهبود كيفيت آنها و هم‌چنين ميل به زندگي وابسته به طبيعت و تاريخ، جنبه‌هاي متنوعي از «چشم‌انداز و منظره» را آفريده‌اند كه هر يك موضوع و بستر حرفه‌اي خاص قرار گرفته‌اند. تحقيقات و انتشارات موجود نظريه‌هاي گوناگوني را به عنوان پشتوانه‌هاي اقدامات اجرايي در زمينه «چشم‌انداز»تبيين كرده‌اند. رشد فعاليت‌هاي مربوط به «منظر» شاخه‌هاي فرعي آن از جمله «منظر شهري» را به عنوان زمينه‌هاي مختلف اين كار معرفي كرده است
اهميت «منظر شهري» به واسطه نقش آن در زيباسازي، هويت بخشي و روان‌سازي جريان زندگي در محيط شهري است.
شهرهاي امروزي، به دلايل گوناگون و اغلب اقتصادي از يافتن هويت بصري و تاريخي مطلوب بي‌بهره مي‌مانند. در عين حال لازم است تا با توجه به زمينه‌هاي نظري و بنيادين مباحث «منظر شهري» از تبديل شدن اين مقوله به نوعي فعاليت تخيلي و بي‌مبنا جلوگيري به عمل آيد چرا كه سيماي شهر، همه چيزي است كه از شهر «حس» مي‌شود و به «ديده» مي‌آيد. تعاريف امروزي منظر، دايره شمول، آن را از محدوده «نظر» به همه آن چيزي كه از محيط دريافت مي‌شود توسعه مي‌دهد كه ويژگي‌هاي صوتي، بو و بافت از جمله اين موارد است.
منظر، جلوه‌اي از واقعيت فضاي زيست انسان است كه توسط استفاده كننده درك مي‌شود و بايد اذعان داشت به رغم در انزوا ماندن آن، مهم‌ترين وجه محيط‌زيست است كه با انسان در ارتباطي روحاني به سر مي‌برد. آنچه يك «محيط» را خوب، دلباز، دلچسب، مطبوع، با صفا، زنده و با نشاط مي‌سازد، همان است كه در بحث‌هاي «منظر و چشم‌انداز» مورد توجه قرار گرفته است.
نمودهاي هويت شهر
يك شهر چگونه صاحب هويت شناخته مي‌شود؟ دانستيم كه هويت در مقوله شهر، معماري و هنر امري تشكيلي و داراي شدت و ضعف است. آنچه آن را به اصطلاح با هويت مي‌خوانند، داراي مراتبي از اتصال به تاريخ و تحولات گذشته خود است كه عرف آن حد را با هويت مي‌شناسد. در واقع، هميشه مي‌توان نشانه‌هايي هر چند جزئي در ارتباط ميان امر واقع با گذشته او پيدا كرد. اگر چه تبيين كمي اين حد، فرآيندي پيچيده و كم‌سابقه است، لكن مي‌توان با حدي از تسامح و با تكيه بر عرف، مقولات با هويت و بي‌هويت (و در واقع با هويت قوي و ضعيف) را از يكديگر تميز داد.
ايجاد هويت به منزله تداعي خاطرات شهر سنتي ايران در منظر شهر جديد، اقدامي است كه منحصر به دخالت در سيماي محيط نمي‌شود. بلكه جنبه‌هاي ساختاري و برنامه‌ريزي شهر را نيز دستخوش دگرگوني مي‌كند كه تاثيرات آنها در مرحله بعد در منظر شهر به ديده مي‌آيند، لكن هميشه مي‌توان در شهري كه ساخته شده، اقداماتي موضعي (و البته بر مبناي برنامه‌اي حساب شده و پيش انديشيده) به عمل آورد.
بر اساس آنچه گفته شد، شهر ا براي گريز از چهره ناشناخته و گم گشته امروزي در نخستين قدم نيازمند مطالعات فني در زمينه منظر، جنبه‌هاي نظري هويت و نمودهاي تاريخي آن است. قدم ديگر تجزيه و تحليل سنت پربار گذشتگانمان در ساخت و پرداخت شهرهايشان است. بايد ضابطه‌هاي منظرين شهر ايراني را بشناسيم. زيباشناسي آن را درك كنيم. آنگاه با درك اهميت خاصي كه مقوله سيماي شهر در هويت‌بخشي، مطبوع‌سازي و روان‌بخشي فضا دارد نسبت به طراحي نواحي خاص از شهر همت گماريم. تنوع زياد موضوعات مربوط به مقوله منظر شهري و هم‌چنين كثرت مسايل و نيازهاي به‌سازي شهر امروز ايجاب مي‌كند تا بر اساس روشي نظام‌دار نسبت به انتخاب زمينه‌هاي كار و اولويت‌بندي آنها اقدام كرد.
زمان کوتاه براي شکل گيري هويت واقعي شهرها (برخي از شهرها در طول قرنها هويت يافته،به انسجام رسيده اند درحاليکه از طراحي ،اجرا و ساخت شهرهاي جديد زمان چنداني نمي گذرد.
عدم ايجاد ارتباط متعادل و معقول بين کارکرد مسکوني اين شهرها و اشتغال ،فرصتها و ظرفيتهاي شغلي .لذا مهاجرتهاي تناوبي و آونگي روزانه و حتي فصلي در پي دارد.
انتخاب مجموعه عناصر شهرسازي هم بخش اعظم موفقيت شهررا مشروط مي کند.
ايجاد مصنوعي يک مرکز شهري (C.B.D) اگرچه آسان به نظر مي رسد اما ايجاد قدرت جاذبه اي عملکردي در مقام اجرا امري بسيار مشکل مي نمايد .
کنترل دائمي قيمت اراضي و مسکن ،بسيار دشوار است زيرا فعاليت دائمي بنگاهاي مسکن ،بورس بازي زمين ،عملکرد نامتناسب سازمانها و ارگانها ... تعيين نرخ معين ارضي و مسکن را با معضلات بسياري روبه رو مي کند.
بافت و ترکيب سنتي –جنسي جمعيت نيز در کوتاه مدت چندان مطابق طرح هاي آزمايشي جمعيت پيش نخواهد رفت .
نسبت هويت با سيماي شهر][i][
اهميت «منظر شهري» به واسطه نقش آن در زيباسازي، هويت بخشي و روان‌سازي جريان زندگي در محيط شهري است.
دير زماني نيست كه «چشم‌انداز و منظر» به عنوان يك وجه پراهميت از محيط زيست انسان مورد توجه قرار گرفته است. محققان از ويژگي‌هاي تاريخي، فرهنگي و زيباشناختي به عنوان جنبه‌هاي اصلي و قابل توجه منظر ياد كرده‌اند. توجه به وجوه ياد شده در شهر، جلوه‌اي از محيط زيست انسان را در بر مي‌گيرد كه «منظر شهري» ناميده شده است.
امروزه، گسترش فضاهاي مصنوع و بهبود كيفيت آنها و هم‌چنين ميل به زندگي وابسته به طبيعت و تاريخ، جنبه‌هاي متنوعي از «چشم‌انداز و منظره» را آفريده‌اند كه هر يك موضوع و بستر حرفه‌اي خاص قرار گرفته‌اند. تحقيقات و انتشارات موجود نظريه‌هاي گوناگوني را به عنوان پشتوانه‌هاي اقدامات اجرايي در زمينه «چشم‌انداز»تبيين كرده‌اند. رشد فعاليت‌هاي مربوط به «منظر» شاخه‌هاي فرعي آن از جمله «منظر شهري» را به عنوان زمينه‌هاي مختلف اين كار معرفي كرده است
اهميت «منظر شهري» به واسطه نقش آن در زيباسازي، هويت بخشي و روان‌سازي جريان زندگي در محيط شهري است.
شهرهاي امروزي، به دلايل گوناگون و اغلب اقتصادي از يافتن هويت بصري و تاريخي مطلوب بي‌بهره مي‌مانند. در عين حال لازم است تا با توجه به زمينه‌هاي نظري و بنيادين مباحث «منظر شهري» از تبديل شدن اين مقوله به نوعي فعاليت تخيلي و بي‌مبنا جلوگيري به عمل آيد چرا كه سيماي شهر، همه چيزي است كه از شهر «حس» مي‌شود و به «ديده» مي‌آيد. تعاريف امروزي منظر، دايره شمول، آن را از محدوده «نظر» به همه آن چيزي كه از محيط دريافت مي‌شود توسعه مي‌دهد كه ويژگي‌هاي صوتي، بو و بافت از جمله اين موارد است.
منظر، جلوه‌اي از واقعيت فضاي زيست انسان است كه توسط استفاده كننده درك مي‌شود و بايد اذعان داشت به رغم در انزوا ماندن آن، مهم‌ترين وجه محيط‌زيست است كه با انسان در ارتباطي روحاني به سر مي‌برد. آنچه يك «محيط» را خوب، دلباز، دلچسب، مطبوع، با صفا، زنده و با نشاط مي‌سازد، همان است كه در بحث‌هاي «منظر و چشم‌انداز» مورد توجه قرار گرفته است.
نمودهاي هويت شهر
يك شهر چگونه صاحب هويت شناخته مي‌شود؟ دانستيم كه هويت در مقوله شهر، معماري و هنر امري تشكيلي و داراي شدت و ضعف است. آنچه آن را به اصطلاح با هويت مي‌خوانند، داراي مراتبي از اتصال به تاريخ و تحولات گذشته خود است كه عرف آن حد را با هويت مي‌شناسد. در واقع، هميشه مي‌توان نشانه‌هايي هر چند جزئي در ارتباط ميان امر واقع با گذشته او پيدا كرد. اگر چه تبيين كمي اين حد، فرآيندي پيچيده و كم‌سابقه است، لكن مي‌توان با حدي از تسامح و با تكيه بر عرف، مقولات با هويت و بي‌هويت (و در واقع با هويت قوي و ضعيف) را از يكديگر تميز داد.
ايجاد هويت به منزله تداعي خاطرات شهر سنتي ايران در منظر شهر جديد، اقدامي است كه منحصر به دخالت در سيماي محيط نمي‌شود. بلكه جنبه‌هاي ساختاري و برنامه‌ريزي شهر را نيز دستخوش دگرگوني مي‌كند كه تاثيرات آنها در مرحله بعد در منظر شهر به ديده مي‌آيند، لكن هميشه مي‌توان در شهري كه ساخته شده، اقداماتي موضعي (و البته بر مبناي برنامه‌اي حساب شده و پيش انديشيده) به عمل آورد.
بر اساس آنچه گفته شد، شهر ا براي گريز از چهره ناشناخته و گم گشته امروزي در نخستين قدم نيازمند مطالعات فني در زمينه منظر، جنبه‌هاي نظري هويت و نمودهاي تاريخي آن است. قدم ديگر تجزيه و تحليل سنت پربار گذشتگانمان در ساخت و پرداخت شهرهايشان است. بايد ضابطه‌هاي منظرين شهر ايراني را بشناسيم. زيباشناسي آن را درك كنيم. آنگاه با درك اهميت خاصي كه مقوله سيماي شهر در هويت‌بخشي، مطبوع‌سازي و روان‌بخشي فضا دارد نسبت به طراحي نواحي خاص از شهر همت گماريم. تنوع زياد موضوعات مربوط به مقوله منظر شهري و هم‌چنين كثرت مسايل و نيازهاي به‌سازي شهر امروز ايجاب مي‌كند تا بر اساس روشي نظام‌دار نسبت به انتخاب زمينه‌هاي كار و اولويت‌بندي آنها اقدام كرد.
