۷۷ رشته تحصیلی مناسب دختران نیست
۹۳۵ هزار متقاضی ورود به دانشگاه در سال تحصیلی آینده، با بی‌سابقه‌ترین تفکیک جنسیتی در برخی رشته‌ها مواجه شده‌اند. محدودیت‌هایی که بدون اطلاع قبلی بوده و مانع حضور دختران در بعضی رشته‌های دانشگاهی می‌شود. رشته‌های ممنوع برای دختران، عموما گرایش‌های مختلف مهندسی بوده و تا سال گذشته برای دختران و پسران مجاز شمرده می‌شد. به این ترتیب دختران ایرانی حق تحصیل را در ۷۷ رشته کارشناسی در ۳۶ دانشگاه دولتی ایران را ندارند.
امکان تجدیدنظر و اصلاح در ظرفیت‌ها
یک میلیون و ۶۶ هزار و ۲۷۴ متقاضی ورود به دانشگاه در ۵ گروه آزمایشی علوم ریاضی، علوم تجربی، علوم انسانی، هنر و زبان‌های خارجی در روزهای ۸ تا ۱۰ تیرماه ۱۳۹۰ کنکور سراسری را پشت‌سر گذاشتند. از این تعداد بیش از ۹۳۵ هزار نفر در روزهای ۱۷ تا ۲۳ مرداد فرصت دارند تا رشته‌های مورد نظر خود را به سازمان سنجش آموزش کشور اعلام کنند و به انتظار جواب قبولی بنشینند. در روزهای گذشته ابتدا حضور دختران در صدر چهار گروه علوم تجربی، علوم انسانی، هنر و زبان‌های خارجی توجه‌ها را به خودجلب کرد اما تفکیک جنسیتی گسترده و بدون اطلاع قبلی اکنون در صدر اخبار دانشگاهی قرار دارد. واکنش‌ها نسبت به این موضوع در مدتی کوتاه آنقدر بالا گرفت که وزارت علوم و سازمان سنجش نیز نسبت به آن موضع گرفتند و به نظر می‌رسد تجدیدنظر در این تصمیم در دستور کار قرار گرفته باشد. معاون امور آزمون های سازمان سنجش آموزش كشور ضمن رد تفکیک جنسیتی در دانشگاه‌ها توضیح می دهد:
"ممكن است برخی دانشگاه‌ها بنا به ملاحظاتی كه دارند در آزمون یكسال در برخی رشته‌های خود فقط دانشجوی دختر یا پسر بپذیرند كه این امر به این معنی نیست كه پذیرش دانشجو در این رشته‌ها تك جنسیتی شده است چرا كه دیگر دانشگاه‌ها در این رشته ها به شیوه خود عمل می‌كنند و داوطلب می‌تواند همان رشته را در دانشگاههای دیگری انتخاب كند."
"ممكن است برخی دانشگاه‌ها بنا به ملاحظاتی كه دارند در آزمون یكسال در برخی رشته‌های خود فقط دانشجوی دختر یا پسر بپذیرند كه این امر به این معنی نیست كه پذیرش دانشجو در این رشته‌ها تك جنسیتی شده است چرا كه دیگر دانشگاه‌ها در این رشته ها به شیوه خود عمل می‌كنند و داوطلب می‌تواند همان رشته را در دانشگاههای دیگری انتخاب كند."
سیدجلال طباطبایی تلویحا با تصمیم جدید دانشگاه‌ها موافقت می‌کند: "نیاز به پذیرش دانشجو در رشته‌های مختلف توسط دانشگاه‌ها مطرح می‌شود و قاعدتا این اعلام نیاز به صورت هدفمند و براساس ضرورت‌ها و نیازهای جامعه صورت می‌گیرد بنابراین در برخی رشته‌ها و در برخی سال‌ها پذیرش دانشجوی دختر یا پسر اعمال می‌شود."
مدیركل گسترش آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اما دفاع و موافقت بیشتری دارد: "دانشگاه ها براساس نتایج به دست آمده از طرح آمایش كه وضعیت گذشته، حال و چشم‌انداز آینده آموزش عالی در استان‌ها و مناطق مختلف كشور را ترسیم می‌كند و همچنین برمبنای ظرفیت‌هایی كه دراختیار دارند و نیازهای جامعه، پذیرش دانشجوی خود را مشخص و اعلام می‌كنند."
به اعتقاد سید ابوالفضل حسنی "ماهیت برخی رشته ها تناسب چندانی با جنس خانم‌ها ندارد كه رشته هایی مانند ماشین آلات كشاورزی یا معدن به دلیل سختی كار از جمله آنهاست. تجربه گذشته نشان داده است كه خانم‌ها درصورت پذیرفته شدن در این رشته ها و حتی فارغ‌التحصیل شدن به فعالیت شغلی دراین زمینه‌ها مشغول نمی‌شوند و این امر خود به بیكاری دانش‌آموختگان دانشگاهی منجر می‌شود."
اما این مدیر وزارت علوم روز دوشنبه مجبور شد مواضع خود را تعدیل کند و بگویند: "در حال حاضر با روساي دانشگاه‌هاي مذكور نامه‌نگاري شده است تا دليل اين اقدام خود را عنوان كنند. چراكه در صورتي كه دانشگاهي بخواهد در رشته‌اي اختصاصي دانشجوي پسر يا دختر پذيرش كند بايد زيرساخت‌هاي لازم براي تفكيك جنسيتي را ايجاد كند."
همچنین حسین توكلي، مشاور عالی سازمان سنجش با اعلام اینکه اطلاعيه جديدي از كد رشته‌هاي تحصيلي كنكور سراسري بر روي سايت سازمان سنجش قرار مي‌گيرد كه در آن تك جنسيتي شدن برخي رشته‌هاي دانشگاهي رفع شده است، یادآوری كرد: "داوطلبان قبل از انتخاب رشته خود به اصلاحات اطلاعيه سازمان سنجش توجه كنند."
تا پارسال مناسب بود، امسال نه!
در کنار تصحیح و توضیح‌های مسوولان، خبرگزاری مهر به سراغ دفترچه انتخاب رشته رفت تا با ظرفیت‌شماری ۳۶ دانشگاه متوجه این نکته شود که امسال ۷۷ رشته کارشناسی پذیرش دختران ندارند.
این ۳۶ دانشگاه در کنکور سال گذشته در رشته‌هایی که امسال ظرفیت پذیرش دختر ندارد، دانشجوی دختر پذیرفته بودند.
دانشگاه محقق اردبیلی با ۲۴ رشته، دانشگاه لرستان با ۱۸ رشته و دانشگاه بین المللی امام خمینی با ۱۵ رشته دارای بیشترین میزان پذیرش صرفاً مرد در این رشته‌ها هستند.
رشته مهندسی عمران، مهندسی عمران گرایش نقشه برداری و کاردانی عمران در ۱۵ دانشگاه بیشترین تعداد را در پذیرش صرفاً مرد دارد و پس از آن گروه مدیریت‌ها و همچنین مهندسی معدن در ۱۲ دانشگاه پذیرش صرفاً مرد را به خود اختصاص داده‌اند.
اما رشته‌های تک‌جنسیتی منحصر به این‌ها نمی‌شود و مواردی مانند حسابداری، علوم تربیتی و راهنمایی و مشاوره، مرمت بناهای تاریخی، شیمی محض و... را هم دربرمی‌گیرد.
از جمله دانشگاه صنعت نفت اعلام کرده است که "فعلا از نيروي انساني دختر بي‌نياز است."
رييس روابط عمومي دانشگاه صنعت نفت با تاکید بر اینکه "مسئولان صنعت نفت شرايط سخت كار عملياتي اين صنعت را براي دختران مناسب نمي‌دانند" اعلام کرده است: "طبق نظرسنجي اخيري هم كه توسط روابط عمومي دانشگاه صنعت نفت انجام شد، همه دانشجويان دختر از پذيرش و شرايط رشته خود در اين دانشگاه رضايت نداشتند."
به گفته او دانشگاه صنعت نفت از زمان تاسيس در سال ۱۳۱۸ تا سال ۱۳۷۹ دانشجوی دختر پذیرش نمی‌کرد و پذیرش دانشجوی دختر در رشته‌های مختلف این دانشگاه به جز رشته حفاری از سال ۱۳۷۹ آغاز شده است.
از سوی دیگر خبرآنلاین خبر داده است که دانشگاه علامه طباطبایی در دفترچه انتخاب رشته امسال، رشته های علوم تربیتی،علوم سیاسی،کتابداری و اطلاع رسانی را برای زنان و رشته های مددکاری اجتماعی،حسابداری،مدیریت صنعتی،مدیریت هتلداری را برای مردان اختصاص داده است. دانشگاه چمران اهواز هم در رشته‌های مهندسی تنها به جذب دانشجوی مرد اقدام کرده و زنان دیگر حق انتخاب رشته‌های مهندسی دانشگاه شهید چمران اهواز را ندارند. بنابراین دختران خوزستانی رشته‌های ریاضی و فنی دیگر امکان تحصیل در محل سکونت خود را ندارند. در واقع دو دانشگاه اصلی ومهم منطقه یعنی دانشگاه شهید چمران و دانشگاه صنعت نفت، برای نخستین بار تحصیل در رشته های برتر نظیر مهندسی و علوم پایه را فقط برای پسران مجاز و بدین ترتیب دختران برتر رشته ریاضی استان خوزستان را از تحصیل در این رشته‌ها در دانشگاههای محل سکونت خود محروم کرده‌اند.
جالب اینکه تحصیل در این رشته‌ها فقط در این دو دانشگاه برای دختران غیرمجاز شده و در دیگر دانشگاههای کشور نظیر تهران، شیراز و تبریز ونظایر آنها این محدودیت وجود ندارد. در نهایت دختران دانش آموزان برتر استان مجبور می‌شوند در دانشگاههای معتبر خارج ار منطقه انتخاب رشته کنند؛ امری که باعث خواهد شد شانس قبولی آنها در مقایسه با رقبای بومی آن منطقه کاسته شود.
اصرار بر تفکیک جنسیتی در دولت دهم
تفکیک جنسیتی یکی از سیاست‌های جدی وزارت علوم دولت احمدی‌نژاد در کابینه اخیر اوست که بارها مورد دفاع و تایید كامران دانشجو و برخی مراجع تقلید و چهره‌های اصولگرا هم قرار گرفته است. مبنای این سیاست بیشتر بر عدم اختلاط دختران و پسران در دانشگاه بنا شده بود که در مقطعی مخالفت احمدی‌نژاد را هم به دنبال داشت. او در اقدامی غیرمعمول نامه‌ای نوشت و در آن عنوان کرد: " شنيده شده است كه در برخي دانشگاه ها، رشته ها و كلاس هاي تك جنسيتي بدون لحاظ تبعات اعمال مي‌گردد. ضروري است فوري از اين اقدامات سطحي و غير عالمانه جلوگيري شود." با این حال پس از این دستور هم وزیر علوم و هم‌نظرانش از پیگیری خواست خود منصرف نشده و حتی از راه‌اندازی یک دانشگاه دخترانه در هر استان خبر دادند و حالا تفکیک جنسیتی گسترده در پذیرش دانشگاه‌ها جدیدترین تصمیم مدیران آموزش عالی دولت احمدی‌نژاد است؛ تصمیمی که شاید باز هم مورد تجدیدنظر و عقب‌نشینی قرار بگیرد.
