تهرانی كه نمی شناسیمش...

مثل همه پایتخت های جهان، تهران، پایتخت جمهوری اسلامی ایران هم شهری است كه برای شهروندان آن "همیشه دیر است"! تهرانی ها كمتر فراغت فكر كردن به شهر محل سكونت خود را دارند، كمتر از تاریخ این سرزمین مطلع هستند و اغلب فرصتی پیش نمی آید كه با دقت به اطراف خود نگاه كنند. تهرانی ها همیشه دیرشان است و به دنبال سریع ترین راه رسیدن به مقصدند.

به گزارش خبرنگار «شهری» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، درست در پیشانی نقشه گربه شمایل كشورمان، شهر تهران واقع در ۵۱ درجه طول شرقی و ۳۵.۵ درجه عرض شمالی قرار گرفته؛ شهری كه ۲۳۳ سال است نشان «پایتخت» جمهوری اسلامی ایران را بر سینه دارد.

تهران، بین کوه های البرز و حاشیه شمالی کویر مرکزی ایران، در دشتی نسبتا هموار واقع شده است و اگرچه قسمت عمده آن را دشت تشكیل می دهد، اما مناطق طبیعی كوهستانی و كوهپایه ای نیز در نواحی شمالی آن وجود دارد.

سال ۱۲۰۰ هجری قمری یعنی ۲۳۳ سال پیش كه آقا محمدخان قاجار در تهران تاج گذاری كرد، جمعیت این شهر به بیش از ۱۵ هزار نفر نمی رسید.

تهران اگرچه پیش از اسلام و پس از آن، یكی از آبادی های حومه ی ری بوده و در حقیقت این "ری" بود كه از شهرهای بزرگ و معتبر مشرق زمین محسوب می شد؛ اما امروز ری تنها یكی از مناطق ۲۲گانه شهرداری تهران است و وسعت آن، با تهران توسعه یافته كه ۶۴۰ كیلومتر مربع مساحت دارد، قابل قیاس نیست.

۳۰۰ سال پیش از اینكه آقا محمدخان قاجار، تهران را به پایتختی برگزیند، شاه طهماسب اول صفوی كه مركز حكومت خود را شهر قزوین در نزدیكی تهران قرار داده بود، در گذر از این مسیر تصمیم گرفت كه برج و باروی تهران را بنا كند. به این ترتیب، پیشرفت و توسعه تهران از زمان شاه طهماسب اول صفوی و با بنای بارو و ۱۱۴ برج منقش به نام سوره های قرآن كریم، در اطراف این دهكده آغاز شد.

در همین زمان بود كه در چهار سوی تهران، چهار دروازه هم بنا شد و به این ترتیب، تهران اندك اندك قد كشید و با پیمودن مسیر توسعه، ری را به لحاظ اعتبار، وسعت، جمعیت و امكانات پشت سر گذاشت. البته تحول بنیادین در تهران از سال ۱۳۰۰ هجری شمسی به بعد و در دوره پهلوی و سپس سال های انقلاب اسلامی رخ داد.

البته تاریخ سكونت در تهران به هشت هزار سال پیش از میلاد مسیح درحوالی منطقه چشمه علی بازمی گردد. همچنین حفاری های صورت گرفته در نقاط شمالی تهران همچون دروس و تپه های قیطریه، حاكی از سكونت انسان های متمدن از پایان هزاره دوم قبل از میلاد در این نواحی است.

تهران به دلیل قرار گرفتن در منطقه تاریخی ری و در مسیر جاده ابریشم، محل برخورد اندیشه ها و باورهای گوناگون مذهبی بود. نتایج به دست آمده از پژوهش ها درباره عهد قدیم ری، نشان از سكونت زرتشتیان، یهودیان و مسیحیان در این منطقه دارد. اما با ظهور اسلام و فتح ری در سال ۲۲ هجری قمری، مردم منطقه اندك اندك به اسلام گرویدند و امروز، اكثر ساكنان پایتخت جمهوری اسلامی ایران، مسلمان هستند. البته برخی از محلات پایتخت میزبان پیروان ادیان دیگر همچون كلیمیان و زرتشتیان و ... است.

نژاد مردم ری و تهران که از توابع آن بوده، صرف نظر از ورود گروهی از قوم های دیگر، یکی از شاخه های ۱۶ گانه ی قوم آریایی است.

دهكده خوش آب وهوای دیروز كه به انارهایش شهره بود، راه درازی را ذره ذره پیمود تا امروز به ابرشهری بدون درختان انار، اما پایتخت ام القرای جهان اسلام، تبدیل شود. شهری كه چهره مدرن آن، این روزها كمتر فراغتی برای اندیشیدن به تاریخ آن را فراهم می كند.

تهران، شهری است با وسعت ۶۴۰ كیلومتر مربع و با احتساب حریم، دو هزار كیلومتر مربع مساحت دارد. جمعیت ثابت پایتخت كشورمان ۸.۵ میلیون نفر است كه در برخی ایام و با توجه به حجم مهاجرت ها به این شهر، جمعیت متغیر تهران به بیش از ۱۰ میلیون نفر هم می رسد.

تهران به لحاظ مساحت صد و بیست و پنجمین کلان شهر دنیاست و هجدهمین شهر پرجمعیت جهان به شمار می آید.

به گزارش ایسنا، بر اساس طرح جامع حمل ونقل و ترافیك شهر تهران، طول شبكه بزرگراهی پایتخت كشورمان ۵۵۰ كیلومتر پیش بینی شده است كه ۴۷۰ كیلومتر آن تا به امروز ساخته شده و ۶۰ كیلومتر دیگر در دست ساخت است و حداكثر تا یك سال آینده به سرانجام می رسد. شبكه ای كه در آن انواع گوناگون معابر همچون تونل ها و بزرگراه های طبقاتی وجود دارد.

همچون هر پایتخت دیگری، تهران با توجه به وجود بیش از یكهزار و پانصد دستگاه اجرایی و سازمان دولتی در آن، شهری است شلوغ و پرتردد. به این ترتیب با توجه به توسعه تمهیدات استقبال از حمل ونقل عمومی، سهم این بخش در سفرهای درون شهری تهران، روز به روز گسترش می یابد.

روزانه ۲۴ میلیون جابه جایی در تهران انجام می شود كه از این تعداد، پنج میلیون سفر با استفاده از ناوگان اتوبوسرانی، ۲.۵ میلیون سفر به وسیله مترو و شش میلیون سفر نیز توسط تاكسیرانی انجام می شود. به این ترتیب حدود ۶۰ درصد جابه جایی های شهر تهران با استفاده از ناوگان حمل ونقل عمومی صورت می گیرد.

در حالی كه سالانه ۱.۵ میلیارد جابه جایی با استفاده از ناوگان اتوبوسرانی پایتخت انجام می شود، خطوط تندرو اتوبوسرانی تهران به طول ۱۲۰ كیلومتر و در قالب شش خط، سالانه حدود ۴۴۰ میلیون جابه جایی از این تعداد را پوشش می دهد.

خیابان ولیعصر (عج) تهران، طولانی ترین خیابان خاورمیانه است كه ۱۷.۹ كیلومتر طول دارد و میزبان یكی از خطوط سامانه تندرو اتوبوسرانی است.

شهر تهران با برخورداری از ۸۰ هزار تاكسی، بزرگترین ناوگان تاكسیرانی جهان را دارد. حتی ابرشهرهایی همچون لندن با ۲۰ هزار تاكسی و پاریس با ۱۵ هزار تاكسی، فاصله بسیاری با آمار ۸۰ هزار تاكسی پایتخت كشورمان دارند.

شبكه مترو تهران نیز، با پنج خط زیر بار، ۱۴۰ كیلومتر طول و ۸۲ ایستگاه، جزو متروهای شاخص جهان است. مترو پایتخت به لحاظ هویت بصری، تمیزی و ارزان بودن تردد جزو برترین متروهای جهان و به لحاظ سرعت توسعه، جزو ۱۵ مترو برتر جهان قرار دارد.

متروی تهران در سال گذشته مجموعا ۵۸۴ میلیون مسافر را جابه جا كرد و انتظار می رود امسال این میزان به ۷۳۰ میلیون سفر افزایش یابد.

به گزارش ایسنا، توسعه خطوط ویژه دوچرخه در تهران، از دیگر اقداماتی است كه پایتخت كشورمان را از دیگر شهرها متمایز كرده است. شهر تهران ۱۷۲ كیلومتر خط ویژه دوچرخه دارد كه بیش از پنج هزار دوچرخه ایستگاه های متعلق به شهرداری در آن تردد می كند و این خطوط تا رسیدن به ۶۰۰ كیلومتر روبه توسعه است.

به گزارش ایسنا، ابتكار پیاده راه شدن برخی خیابان های مملو از عابر شهر تهران به ویژه در مركز شهر با استقبال شهروندان مواجه شده است. محدوده بازار بزرگ تهران به عنوان قلب تپنده اقتصاد پایتخت در هسته مركزی شهر، یكی از بخش هایی است كه تردد خودرو در آن ممنوع و به پیاده راه ویژه عابران تبدیل شده است.

البته عابران می توانند از درشكه و تراموا به جای خودرو، برای جابه جایی در طول پیاده راه بازار استفاده كنند تا به این ترتیب در یكی از قدیمی ترین محلات پایتخت، امروزشان را به دیروز پیوند بزنند.

به گزارش ایسنا، شهر تهران میزبان دانشگاهی به همین نام هم هست كه جزو بزرگترین دانشگاه های ایران است و به عنوان نماد آموزش عالی كشور از آن یاد می شود. دانشگاه تهران در جدیدترین رده بندی برترین دانشگاه های جهان (ARWU)كه هر ساله از طرف دانشگاه شانگ های منتشر می شود، جزو ۴۰۰ دانشگاه برتر جهان قرار گرفته است.

فرودگاه بین المللی امام خمینی (ره) تهران هم با ظرفیت سالانه ۶.۵ میلیون نفر در حال حاضر میزبان میلیون ها مسافر داخلی و خارجی است.

به گزارش ایسنا، شاید تهران مدرن در آغاز با برج آزادی شناخته شده باشد، اما این روزها با سر بر آوردن برج میلاد به عنوان ششمین برج بلند مخابراتی جهان، برای بسیاری از مردم اقصی نقاط جهان، شمایل این برج یادآور تهران، پایتخت ام القرای جهان اسلام است.

با وجود اینكه معماری برج آزادی كه قدمتی ۴۲ ساله دارد، تلفیقی از طاق های معماری دوره هخامنشیان و ساسانیان با معماری پس از اسلام است، اما در طول چهار سالی كه از بهره برداری برج میلاد می گذرد، شهروندان در تمامی جهان، اندك اندك به نماد جدید پایتخت عادت كرده اند.

ششمین برج بلند مخابراتی جهان با ۴۳۵ متر ارتفاع، به پاس گرامیداشت یكصدمین سالروز میلاد امام خمینی (ره)، بنیان گذار انقلاب اسلامی ایران، در سال ۷۸ «میلاد» نام گرفت.

درهای برج میلاد همواره به روی گردشگران خارجی باز است و هیچ محدودیتی برای حضور آنها وجود ندارد.

سازه راس برج میلاد ۱۲ طبقه و مجموعا ۱۲هزار متر مربع مساحت دارد. این سازه، بزرگترین سازه راس در میان برج های مخابراتی جهان است كه می تواند همزمان ۱۵۰۰ نفر را میزبانی كند. سرزمین ۶۳ هکتاری برج میلاد نیز، از دیگر ویژگی های تمایز این برج با سایر برج های بلند مخابراتی در جهان است. به گونه ای که کمتر برجی در جهان، از سرزمینی با این وسعت برخوردار است. برج میلاد تهران در فاز بعدی، میزبان یك هتل بین المللی پنج ستاره و یک مرکز تجارت بین الملل خواهد بود.

به گزارش ایسنا، هیجان مدرن تماشای تهران از فراز برج میلاد، در كنار بازدید از ۴۰ موزه شاخص شهر تهران تنها بخشی از جاذبه های گردشگری پایتخت است. اما بیش از هر چیز كاخ ها و عمارت های شهر تهران قدمت آن را به رخ بازدید كنندگان می كشد.

اما هیچ یك از اماكن تاریخی تهران با «كاخ گلستان» كه قدمتی بیش از ۲۰۰ سال دارد، برابری نمی كند. این كاخ مجموعه ای از بناهای گوناگون است كه قدیمی ترین بنای سلطنتی در شهر تهران محسوب می شود و طی ۱۳۵ سال حاكمیت سلسله قاجار، مركز سیاسی و اداری ایران بوده است. علاوه بر این، بازدید از كاخ های مرمر، صاحبقرانیه، نیاوران و سعدآباد و عمارت هایی همچون دارالفنون، ساختمان مجلس شورای ملی و مدرسه مروی هم بخشی از تاریخ پایتخت را بازگو می كند.

كوهستان های شمیران در شمال شهر هم در كنار بیش از ۱۷۰۰ بوستان پایتخت، فضای تفرجگاهی مطلوبی برای تهرانی ها فراهم كرده است و كمتر گردشگری، از لذت پرسه در خنكای دربند و كلكچال و توچال می گذرد. تهران مدرن، هنوز هم در گوشه و كنار درختانی دارد و سایه سارهایی، تا شهروندان پرمشغله ساعتی در آن بیاسایند.

علاوه بر مزار حضرت عبدالعظیم حسنی در شهر ری و ده ها امامزاده دیگر شهر تهران، مقبره بنیانگذار انقلاب اسلامی، امام خمینی (ره) هم میعادگاه تمامی آزادی خواهان جهان است.

به گزارش ایسنا، شهردار تهران در سال ۱۳۸۷ هجری شمسی برابر ۲۰۰۸ میلادی، از طرف سایت شهرداری های جهانه به عنوان هشتمین شهردار برتر جهان معرفی شد.

همچنین در سال ۲۰۱۰ میلادی، موسسه سیاست های حمل ونقل و توسعه موسوم به ITDP شهرداری تهران را به عنوان یكی از شهرداری های برگزیده برای دریافت جایزه حمل ونقل پایدار شهری اعلام كرد و متعاقب آن، تهران برای اولین بار در یكی از شاخص های توسعه شهری موفق به كسب رتبه بین المللی شد.

شهر تهران در این سال در حوزه حمل ونقل به عنوان سومین شهر برتر دنیا از سوی موسسه مذكور معرفی شد.

همچنین در سال ۲۰۱۱ و در دهمین اجلاس متروپلیس (اتحادیه كلانشهرها و پایتخت های جهان) تهران به عنوان شهر برتر دنیا در زمینه ارتقای كیفیت زندگی شهروندان مورد تقدیر قرار گرفت.

این جایزه به دلیل تلاش برای ارتقای كیفیت زندگی شهرونددان به ویژه در زمینه توسعه حمل ونقل عمومی و بهره گیری از روش هایی نظیر ایجاد سامانه اتوبوسرانی تندرو و توسعه مسیرهای دوچرخه سواری به تهران تعلق گرفت.

یادداشت : خبرگزارى ايسنا (www.isna.ir)