معماری معاصر بايد الهام گرفته از مفهوم و محتوای سازه‌های‌ اسلامی باشدگروه هنر: كارشن

گروه هنر: كارشناس معماری اسلامی، الهام از مفهوم و محتوای سازه‌های اسلامی و نه شكل و فرم ظاهری را در معماری معاصر و مدرن مهم دانست.

«محمد ساعی»، كارشناس معماری اسلامی و طراح پروژه بزرگ «دارالثقلين» اروميه در گفت‌و‌گو با خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا) منطقه شمال‌غرب كشور، با اشاره به سير تكاملی در معماری اسلامی گفت: معماری اسلامی نشأت گرفته از فرهنگ اسلامی است و از ساخت بنای مسجد مدينه آغاز شده‌ است و در معماری معاصر و مدرن، معماران بايد از مفهوم و محتوای سازه‌های اسلامی الهام بگيرند و نه شكل و فرم ظاهری آنها.وی با اشاره به اينكه معماری اسلامی دارای دو جنبه ظاهری و محتوايی است، اظهار كرد: شكل ظاهری بنا در معماری اسلامی از فرم‌های هندسی و قوس‌ها تشكيل می‌شود و محتوا و مفهومش برگرفته از فرهنگ اسلامی است.

كارشناس معماری اسلامی: در معماری اسلامی سازه و معماری يكی است و هيچ‌گاه سازه منفك از معماری آن نيست ولی در معماری مدرن سازه و معماری جداست و به اين دليل است كه معماری مدرن نمی‌تواند مفهومی را ارائه كند و تنها شكل و فرم ظاهری آن مورد توجه است

«ساعی» مردم‌واری، پرهيز از بيهود‌گی، نيارش و تأمين انرژی بنا را از آيتم‌های مهم در معماری اسلامی عنوان كرد و افزود: بنای سازه در معماری اسلامی بدون تجمل است، برعكس معماری مدرن كه شاخص و تجملاتی است در طراحی معماری مساجد و ابنيه‌ها مصالحی كه استفاده می‌شود از مصالح بومی است و عالی‌ترين مصالح آن خشت است و بعدها به كاشی‌كاری تبديل شده و آيتم نيارش، همان ايستايی است كه استخوان‌بندی و اسكلت بنا را می‌سازد و تأمين انرژی بنا در معماری اسلامی مهم است و سرمايش و گرمايش در فضای درونی بنا بايد با بهره‌گيری از طراحی‌ها تأمين شود، مثلاً در زمستان بر اساس جهت‌گيری و در تابستان بر اساس بادگيری انرژی سازه تأمين شود و در اين ديدگاه، سازه يك مجموعه و ارگانيسم زنده است و اين آيتم‌ها معماری اسلامی را شاخص كرده‌است.

اين معمار اذعان كرد: در معماری اسلامی، سازه و معماری يكی است و هيچ‌گاه سازه منفك از معماری آن نيست، ولی در معماری مدرن، سازه و معماری جداست و اين به اين دليل است كه معماری مدرن نمی‌تواند مفهومی را ارائه كند و تنها شكل و فرم ظاهری آن مورد توجه است.«ساعی» با اشاره به طراحی‌هايی انجام شده در معماری اسلامی در دوران‌های مختلف ادامه داد: معماری اسلامی از زمان احداث مسجد مدينه آغاز شده و در دوران صفويه شيوه‌های معماری «پارتی»، «راضی»، «خراسانی» و «آذری» اوج گرفت و در دوران قاجار جلوه‌های اين معماری كمرنگ شد و رو به انحطاط گذاشت. اين معمار با اشاره به فرم‌های معماری اسلامی اظهار كرد: طراحی بنا در معماری اسلامی به‌گونه‌ای است كه در ابتدای ورود به بنا، فضای خاص معنوی بر بيننده حاكم می‌شود و دليل آن تناسبات هندسی در اين سازه‌ها است و بيهود‌گی در آنها وجود ندارد و در اين سازه‌ها تنها زيبايی مطرح نيست و هر بخش از معماری و سازه، عملكرد مختلفی دارد كه زيبايی سازه را نيز به وجود می‌آورد، ولی اين احساس و حال و هوا در معماری‌های مدرن وجود ندارد.وی با اشاره به اينكه معماری می‌تواند بر افراد تأثيرگذار باشد و سازه‌ها قادرند هنجارها و ناهنجارها را به وجود آورند، گفت: در بنای يك سازه به جای آنكه از شكل ظاهری تبعيت كنيم بايد از معنا و مفهوم‌ها الهام بگيريم و در معماری اسلامی معنا و مفهوم غالب است و اين مفهوم اغلب با نور تعبير می‌شود، مثلاً در معماری بازارها به فرم معماری اسلامی شعاع‌هايی از نور كه وارد بنا می‌شوند، حركت را تعريف می‌كنند و اين نور در معماری نماد روشنايی و الهی‌بودن است. محمد ساعی: در معماری اسلامی، تمام چشم‌اندازهای بنا در نگاه اول و ابتدايی به طور كامل در معرض ديد بيننده قرار نمی‌گيرد و به مراتب خود را نشان می‌دهد و در اين نوع معماری مناره و گنبد الهامی است كه انسان را به درون دعوت می‌كند و چشم‌اندازهايی برای بنا تعريف می‌شود ولی معماری مدرن برعكس اين حالت است

«ساعی» با اشاره به پرهيز از بيهود‌گی در بناهای اسلامی به‌عنوان يك آيتم مهم اظهار كرد: امروزه از قوس جناغی در سازه‌های اسلامی فقط برای زيبايی استفاده می‌شود، در حالی‌كه قوس‌های جناغی برای ايستايی و پايداری دهنده‌ قوس‌های 4 يا 5 متری استفاده می‌شود در جايی كه در ستون عمودی قوس جناغی به كار برده مِی‌شود، بيهوده ‌است.وی با بيان اينكه معماری هنری است كه سير تكاملی را در دوران‌های مختلف پيموده و در دوران صفويه معماری مساجد متكامل‌تر از قبل است، تصريح كرد: در معماری، بنا از شكل ظاهری و مفهوم برخوردار است و برای بهره‌گيری از معماری خاص يك بنا بايد از مفهوم آن الهام بگيريم و نه شكل ظاهری بنا و آنچه در معماری مدرن و معاصر مورد توجه قرار می‌گيرد، حفظ شكل ظاهری معماری اسلامی و تقليد از غرب و مفهوم سازه‌های غربی است كه اين عوامل انحطاط معماری اسلامی و غالب شدن مفاهيم غربی را در سازه‌های امروزی موجب شده ‌است.اين معمار ادامه داد: در معماری اسلامی، تمام چشم‌اندازهای بنا در نگاه اول و ابتدايی به طور كامل در معرض ديد بيننده قرار نمی‌گيرد و به مراتب خود را نشان می‌دهد و در اين نوع معماری مناره و گنبد الهامی است كه انسان به درون دعوت می‌كند و چشم اندازهايی برای بنا تعريف می‌شود ولی معماری مدرن برعكس اين حالت است.ساعی با اشاره به طراحی كه برای فرهنگسرای قرآن و عترت اروميه ارائه كرده، گفت: چشم اندازهايی برای اين سازه تعريف شده است كه بيننده را به درون بنا دعوت می‌كند و در فرم ظاهری هيچ گونه قوسی وجود ندارد و حياط و بادگيرهای طراحی شده كه نور را به فضا وارد می‌كند و بر اين اساس بنا انرژی خود را تأمين می‌كند.وی با بيان اينكه در راستای احيای فرهنگ و معماری اسلامی بايد معماران پيشرو شوند تا حركت و سير تكاملی معماری احيا شود، گفت: مشكلی كه در اين عرصه وجود دارد مربوط به سيستم آموزشی در دانشگاه‌ها است و كشورهای غربی معتقدند كه معماری سنتی دمده شده ‌است و بايد طراحی‌های مدرن در معماری ارائه شود، در حالی كه معماری سير تكاملی دارد و در جايی به نقطه عطف رسيده و اوج می‌گيرد و سير تكاملی معماری اسلامی شناخته نشده ‌است و معماری امروز درگير تقليد از فرهنگ غربی شده‌ و اين موضوع بر دانشگاه‌ها و سيستم آموزشی نيز حاكم شده‌است.اين معمار با اشاره به اينكه فرهنگ بر معماری و معماری بر فرهنگ تأثيرگذار است، تأكيد كرد: بايد با برنامه‌ريزی مدون معماری و سير تكاملی آن را بومی كنيم و معماری برگرفته از فرهنگ و تمدن اسلامی را گسترش داده و احيا كنيم.وی با اشاره به اينكه امروزه عملكرد مناره از بين رفته و برای اينكه مسجد به عنوان نماد و نشانه‌ای در شهر باشد بايد الهام‌های ديگری طراحی شود، گفت: در معماری امروزی و مدرن، طرحی كه ارائه می‌شود بر مبنای زيبايی است و نه هندسی و در معماری اسلامی مفهوم بايد زيبا باشد و نه ظاهر بنا.ساعی اظهار كرد: در معماری اسلامی بايد فرهنگ مورد توجه قرار گيرد و طرح‌های ارائه شده بر مبنای هندسی باشد، مهندسی كه علم هندسه در آن كاربرد ندارد، معنا و مفهوم ندارد و پايداری بنا و تأمين انرژی نبايد در طراحی بناهای اسلامی ناديده گرفته شود.

طراح پروژه دارالثقلين اروميه: در معماری مدرن و معاصر الهاماتی از معماری سنتی وجود ندارد و بنای مسجد و مناره فقط الهامی است كه از آن تقليد و كپی‌برداری می‌شو

اين معمار خاطرنشان كرد: در معماری مدرن و معاصر الهاماتی از معماری سنتی وجود ندارد و بنای مسجد و مناره فقط الهامی است كه از آن تقليد و كپی‌برداری می‌شود و معماری و شهرسازی امروزی با برنامه‌ريزی پيش‌نمی‌رود و مشكل عمده در مديريت شهری است و سردرگمی‌هايی را در معماری امروزی موجب شده‌ است.