وحدت در مدیریت شهری جهت باززنده سازی مناطق شهری

یکی از نمودهای یکپارچگی در مدیریت شهری، شهرک های رشد کسب و کار (BID) می باشد که در واقع، نوعی نهاد است که از طرف بخش عمومی حمایت می شود با این حال توسط بخش خصوصی هدایت شده و خدمات تکمیلی را برای بهبود فضاهای شهری از پیش تعریف شده ارائه می دهد. BID اشاره به محدوده­هایی است که در بخشی از شهر (عمدتاً در نواحی مرکزی) ایجاد شده و تجار و کسبه در این مناطق برای بهبود و توسعه کسب و کارشان و نیز ارزیابی بهتر خدمات و کالاهایشان با یکدیگر همکاری می کنند. خدماتی که BIDها ارائه می­دهند مکمل خدمات شهرداری هاست.

نوشتار حاضر در مورد کشور آلمان و نقش و اهمیت BID در آن می­باشد. در برهه ای از زمان که منطقه شرقی آلمان و منطقه روهر در این کشور با از دست دادن جمعیت شهری و نزول شهری مواجه بوده و بودجه شهرداری­ها نیز روز به روز بواسطه بحران اقتصادی در حال کاهش بود، استراتژی استفاده از BID برای مدیریت مناطق مرکزی شهری و باززنده سازی آن استراتژی مطلوب و منطقی بوده است که دولت آلمان بخوبی از آن بهره گرفته است.

در آلمان شهر هامبورگ اولین شهری بود که با بهره­گیری از ایده BID قانون تقویت بازارچه­های خرده فروشی را تدوین و از سال 2005 اجرا کرد. طبق این قانون یک BID به یک نهاد مدیریتی موقت نیاز دارد که برای 5 سال آن را مدیریت کند. برای ایجاد هر BID به مشارکت حداقل دوسوم کسبه و تجار نیاز است. در این محدوده­ها مالیات­های ویژه ای نیز اعمال می شود که برای مدیریت BID مورد استفاده قرار می­گیرد.

در این کشور نحوه ایجاد BID در قوانین 16 ایالت از ایالت­های این کشور ارائه شده است. همچنین در قوانین شهرداری­های این کشور نیز قوانین مربوط به BID مطرح شده است. BID هایی که در سطح مناطق شهری تشکیل می­شوند مستقیما با شهرداری قرارداد می­بندند. ساختار آن­ها به گونه­ای است که کمیته راهبردی داشته و این کمیته راهبردی مدیری را انتخاب می کند که به امور BID رسیدگی می­کنند.

برخلاف شهرهای آمریکایی، شهرداری ها در آلمان بودجه زیادی از دولت می­ گیرند. BIDها تلاش می­کنند خلاء موجود در زمینه نارسایی خدمات رسانی شهرداری ها را پر کنند. آنها بر شش حوزه اثر می گذارند:

1- حمل و نقل و پارکینگ

2- خرده فروشی ها

3- طراحی شهر/معماری

4- فضاهای عمومی

5- بازاریابی مکان و ارتباطات

6- خدمات اجتماعی.

این در واقع شکلی از مدیریت واحد است که حاصل همکاری بخش عمومی و بخش خصوصی است. یعنی حاصل همکاری شهرداری و نهادهای خصوصی که بدین شکل نمود پیدا می­کند تا بتوان در حوزه بافتهای فرسوده، مداخله مؤثر داشت. با توجه به نمونه­ای که در کشور آلمان مورد بررسی قرار گرفت می توان پی برد که وجود شهرکهای رشد کسب و کار یا همان BIDها می­تواند موجب افزایش کارایی در باززنده­سازی بافتهای فرسوده­ای شوند که تا قبل از آن بدلایل مختلفی به فراموشی سپرده می­شد که مهمترین و ریشه­ای ترین آنها نبود یک مدیریت واحد و منسجم برای بروز عملکرد لازم می­باشد.
ساختار و نحوه ارتباط BID در شکل زیر نشان داده شده است.

نوسندگان:

مهندس یدالله صادقی( دانشجوی دکتری برنامه ریزی شهری دانشگاه تربیت مدرس )

مهندس محمد اکبری (کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری دانشگاه تربیت مدرس )