بادگیریزد , شگفتی مهندسی ایرانی

معماران ایرانی درگذشته از عامل باد برای تعدیل گرمای درون خانه ها,تالارها وآب انبارهااستفاده می کردند.

معماران ایرانی درگذشته از عامل باد برای تعدیل گرمای درون خانه ها,تالارها وآب انبارهااستفاده می کردند.بادگیر تشکیل شده است از برجکی تقریبا مرتفع تر از جاهای دیگر خانه,برروی بام,با دهانه های چهارگانه,که بالای آن(روبه آسمان)بسته است ولی پایین آن(به طرف داخل بنا)باز است.





همچنین داخل سازه بادگیر به وسیله تیغه ها وپره های آجری مورب به چهار قسمت تقسیم می شود.به طوری که اگر در فضای بالای بنا,ازهرسو باد بوزد,به درون دهانه وارد می گردد وبه خاطر اینکه تیغه های مورب در داخل بادگیر روبه پایین ادامه دارد,کشش بادهم به سمت پایین ادامه پیدا می کندو باد از هوای آزاد بالا به درون ساختمان می رسد و ازسوی دیگرهوا بیرون میرود.این باعث وزش باد وجابجا گشتن هوای داخل بنا می شود.جهت بادگیر را معمولادر سمتی می سازندکه مناسب ترین جریان هوای منطقه را جذب کند وپشت بادگیر را در جهت "باد قبله"می سازند که همراه با گردوخاک است.






نحوه عملکرد:
معمولا بادگیرها رابرروی قسمتی ازخانه های کویری به نام حوضخانه بنا می کردند ونحوه عملکردبه این صورت بود که باد ازمنافذ بادگیر به آن واردمی شود وپس ازبرخورد برروی آب حوض عمل تبخیرانجام می گرفت,تبخیرعملی است گرماگیرکه باعث سردشدن باد وارد شده ازدهانه بادگیرمی شود,سپس باد سرد وارد اتاق ها میشود وموجب خنک شدن هوا می شود.




کاربادگیر در دو قسمت خلاصه می شود:
1-هوای دلپذیرومطبوع رابه قسمت پایین,هدایت می کند,به طوری که وقتی هوا به چشمه های بادگیر می وزد,باد با سرعت زیاد به پایین کشیده می شود.

2-جهت بادگیر,هوای گرم وآسوده را به بیرون می فرستد.درحقیقت کار مکش را انجام می دهد.


مصالح ساختمانی بادگیرها:
مصالح ساختمانی بادگیرها رامعمولا خشت خام,آجر,گل,گچ وچوب تشکیل می دهد.چهاربخش عمده بادگیرشامل بدنه ,قفسه,تیغه ها وسقف است.


چشم اندازآینده بادگیر در معماری نوین:
با ورود معماری مدرن و به ویژه استفاده از تاسیسات مکانیکی وبه تدریج نقش اقلیم درساختمان ها کم رنگ ترشد اما از نیمه دوم قرن گذشته که اقلیم وحفظ محیط زیست پیوسته مورد توجه قرارگرفت,استفاده ازفن آوری دوستار محیط زیست, بازیافت ضایعات صنعتی واستفاده از انرژی پاک مانند انرژی خورشید ,باد وآب ,اهمیت بسیاری یافتند.

درزمینه معماری نیز ازاین زمان توجه به محیط زیست وتلاش برای طراحی ساختمان های اقلیمی ومعماری هم سازبا اقلیم آغازشد.

امروزه میتوان ازبادگیر به عنوان مکمل سیستم تهویه وبرودت ساختمان استفاده کرد.به وسیله بادگیر میتوان درمواقعی ازسال شرایط آسایش را با تهویه طبیعی تامین کرد وتنها زمانی که باد دیگر نتواند پاسخگوی نیاز ساکنان باشد باید از تاسیسات مکانیکی بهره گرفت.