۱۳۹۱-۹-۱۴، ۰۸:۰۵ عصر
شهری که از نمایانی برخوردار باشد به نظر خوش شکل, متشخص وقابل ملاحظه می رسد. چنین شهری چشم وگوش را به توجه بیشتر دعوت میکند وافراد را به جانب خود می خواند ,درک چنین محیطی توسط حواس نمی تواند صرفا به سادگی برگزار شود بلکه گسترش می یابد وعمیق می شود. چنین شهری با سیمایی که مرکب از اجزای به هم پیوسته,اشکار ومتشخص است می تواندبه آسانی درک شود ومظاهر آن نشان رشدی است که به دوام صورت پذیرفته است.
ناظری که چشم به سیمای شهری خوانا دارد وبا آن آشناست میتواند مظاهر تازه احساسی شهر را بی آنکه خللی به تصویر نخستین واصلی وی از شهر وارد آید جذب کند و هر عامل تازه با عوامل قدیمی در تماس و ارتباط خواهد بودهمچنین جهت یابی برایش اسان خواهد بود و کاملا از محیطی که در آن زندگی می کند آگاه خواهد بود و برآن احاطه دارد.
معماری یعنی عاملی که سیمای تمام زندگی آدمیان راقابل رویت وآشکارگرداند{سوزان لنگر}
تجزیه وتحلیلی که هر شخص نسبت به سیمای شهر داردبه تاثیر از مظاهر جسمی و روایت پذیر شهر است عواملی دیگر مانند معنی اجتماعی یک قسمت از شهر,نقش و وظیفه ی آن,سابقه تاریخی اش وی ا حتی نام آن نیز هست که بر نمایانی شهر تاثیر می گذارد.
عوامل موثر بر خوانایی شهر:
1.راه:راه عاملی است که معمولا با استفاده از آن,حرکت بالفعل ویا بالقوه میسر میگردد. مردم در حالی که در شهر حرکت می کنند به مشاهده ی آن می پردازند ودر امتداد راه هاست که عوامل محیطی گوناگون قرار می گیرند وبا یکدیگر همبستگی وارتباط می یابند.
2.لبه: عاملی خطی است که به دیده ناظر با راه متفاوت است:مرز بین دو قسمت,شکافی در امتداد طول وبین دوقسمت پیوسته شهر,بریدگی ای که خطوط راه اهن درشهر بوجود می آورد,حد مجموعی ازساختمانها ودیواره ها را میتوان به عنوان مثال هایی از لبه در سیمای شهر ذکر کرد.لبه ها عوامل جانبی هستند ونه محورهای توازن وتقارن ممکن است بصورت عواملی باشند که عوامل دیگر را مسدود می کند یا بر انها حدی می نهد.اما تا اندازه ای می توان در درون آنها نفوذ کرد .
3.محله: قسمت هایی از شهر هستند که دست کم میان اندازه ویا بزرگ باشند.محله باید دارای دو بعد باشد تا ناظر احساس کند وارد آن شده است.اجزای آن بهد سبب خصوصیات مشترکی که دارند کاملا شناختی هستند و همواره می توان سیمای محله را از درون آن تمییز داد واگر از خارج مریی باشنددر یافتن نقاط مختلف,از خارج نیز مورد استفده قرار می گیرند.
4.گره: نقاطی حساس در شهر هستند که ناظر می تواند بدرون آنها وارد شود وکانون هایی است که مبدا و مقصد حرکت اورا بوجود می آورند ممکن است صرفا محل تقاطع دو خیابان یا دو جاده باشد,جایی باشد که خطوط راه آهن تغییر مسیرمی دهند,نقطه ای که چند راه به یکدیگر می رسند و یا از کنار هم می گذرند, لحظاتی هستند که در انها تغییر از یک ساختمان به ساختمان دیگر صورت می گیرد یا ممکن است محل تمرکز باشند واهمیت آنها به سبب تراکم پاره ای از امور و یا خصوصیات در نقطه ای باشد:مانند گوشه ای از خیابان که به اصطلاح پاطوق بچه های محل است ویا میدانی که از چهار طرف مسدود باشد.پاره ای ازین گره ها تمرکز یافته اند وکانون ونقطه ی اصلی یک محله اند که از آ نها تاثیر محله به تمام قسمت های آن نفوذ می یابد و خود گره در واقع نمادی برای کل محله است.درین صورت می توان این نوع گره را هسته نامید.
تصور وجود گره در شهر از یک جانب به وجود راه ها وابسته است:چون عملا باید راهی وجود داشته باشد تا تقاطع آن با راهی دیگر گره را به وجود آورد و از جانب دیگر به وجود محله:چون گفتیم گره ها مهمترین نقطه یا کانون ویا قطب محله ها هستند.
5.نشانه: نشانه ها نیزعواملی برای تشخیص قسمت های مختلف شهر هستند با این تفاوت که ناظر نمی تواند به درون آنها راه یابد. معمولا اشیایی که ظاهری مشخص دارند:سا ختمان ها , علایم, فروشگاهها ,یا حتی یک کوچه نیز می تواند نشانه ای باشد.خصو صیات نشانه باید چنان باشد که به توان آنرا در میان عوامل بسیار باز شناخت. پاره ای از نشانه ها را که بر پاره ای عوامل کوچک بر افراشته اند می توان از دور به زوایای مختلف تمییز داد و در جهت یابی,انها را از تمامی جوانب مورد بررسی قرار داد.
ممکن است نشانه ها در داخل شهر باشند ویا به اندازه ای دور از شهر که مدام جهت خاصی رامشخص دارند.تک برجها,گنبدهای طلایی وتپه های گران پیکر مثالهایی هستند که معرف نشانه ها در سیمای شهرند.
روابط موجود بین عوامل خوانایی شهر:
هیچ یک از عوامل خوانایی شهر (راه,لبه ,گره,محله ,نشانه)به تنهایی وجود ندارندمحله ها با گره ها پیوند دارندولبه ها حد انها را مشخص می دارد و با راه ها می توان به انها وارد شدونشانه ها سیمای انها را متفاوت میکند.هر عاملی معمولا عوامل دیگررا در بر می گیرد ودر آنها نفوذ می کند. این عوامل تصویر خام خوانایی یک شهر را به وجود می اورند.این عوامل با هم ترکیب می شوندتا فرمی رضایت بخش حاصل اید. ترکیب این عوامل ممکن است تاثیر انها را بیشتر کند یا رزنانسی رابوجود بیاورد که بر قدرت هر یک بیافزایدویا ممکن است تناقضی بین انها بوجود بیاوردکه اثر هر یک را خنثی وزایل گرداند.
محله ها خاص چون از بقیه عوامل بزرگترند ممکن است درمیان خود راه ها ی مختلف ,گره ها ونشانه های گوناگون داشته باشندوبا انان مرتبط باشند.این عوامل نه تنها بافت درون محله را تشکیل میدهند تشخص انرا نیز افزون می کنند.
راهها که خود د رایجاد سیمای شهر نقش اسا سی دارند و یا عامل نظم بسیاری از شهر ها هستند روابطی نزدیک با سایرعوامل خوانایی دارند گره هایی که درمسیرتقاطع راهها بوجود می ایند باعث تقویت تا ثیر راهها می گرددبر همین منوال گره ها نیز نه تنها با نشانه ها تاثیرشان افزون می شودبلکه خود زمینه ای را بوجود می اورد که توحه را به خود می خواند و جایی مناسب برای بر پا داشتن نشانه بوجود می اورد.
همچنین هویت راهها نه تنها از فرم خود انها بوجود می اید بلکه از گره ای که د ر محل تقاطع ان با راهی دیگربوجود امده ویامحله ای که ممکن است از میان ادامه یابدویا نشانه ای کهدر کنار ان قد بر می افرازد,شکل می گیرد.
در واقع سی مای شهر زمینه ای پیوسته است که اگر یکی از عوامل ان دست بخورد بر دیگری تاثیر می گذارد .حتی شناسایی یک جسم به همان اندازه که مربوط به شکل خودش است به زمینه ای است که جسم در ان قرار گرفته است.
اگر محیطی به خوانایی نظام یابد ونظامی متشخص بدست اورد ساکنین ان می توانند امید ها وامیال خود را به ان پیوند دهندبدین صورت است که محیط زندگی به معنای واقعی جایی می شود که قابل ملاحظه است ومظاهر شناختی نیکو دارد. افزودن بر نمایانی شهر بدین معنی است که بافت وسیمای شهر به اسانی قابل رویت باشند. در واقع عوامل سیمای شهر عواملی هستند که میتوانند بافتی متنوع واستوار برای شهرها بوجود بیاورند.
طرح عوامل خوانایی شهر:
طرح راهها: راهها یا شبکه ای که جهت حرکت رامعمولا یا بالقوه در مجتمع های شهری بوجود می اورند موثرترین وسیله ای هستند که براساس آن می توان مجموعه ی پیوسته شهر را به نظام آورد.راههای اصلی باید کیفیت خاص خود را داشته باشند تا آنها راازاطراف خود متمایز کند.این تمایزات ممکن است با با تمرکز پاره ای فعالیت ها در امتداد راه,کیفیتی فضایی که خصوصیات مشخص داشته باشد,جنس خاصی که مصالح مورد استفاده در کف خیابانها ونمای ساختمانها می تواند واجد باشد,نوع چراغها وعوامل موثر در روشنایی شهر ,صدایی که به حواس خوش اید ویا باغکاری درخت کاری وگل کا ری های جالب حاصل اید.
همچنین ایجاد کیفیتی در راه که مکررا" تکرار شود همچنین در نظر گرفتن کیفیت جنبشی راه(احساس انکه ناظر در مسیر ان در حرکت است)از دیگر خصوصیاتس است که در طرح راهها می تواند مورد استفاده گیرد. این خصوصیا ت باید چنان در راهها بوجود اید که به انان پیوستگی دهد اگر یک یا چند تا ازاین خصوصیات در امتداد راه موجود باشد راه چون عاملی پیوسته ووحدت یافته به دید می اید.
طرح لبه ها: لبه ها نیزمانند راهها باید درتمام طول خود واجد پیوستگی فرم باشند. سیمای لبه ها نیزاگر از مسافتی بعید قابل رویت باشدواگرواجد خصوصیات مشخص باشدو دو محله ی نزدیک را پیوند دهد قدرت وشدت می یابد.
در واقع لبه مرزی است چشمگیر بین دو قسمت از شهر:اما می توان بر شدت ان افزودو این تنها در صورتی امکان پذیر است که بگذاریم به درون ان عواملی بصری وعواملی که دیده را به تحرک وادارد نفوذ کند.بطوریکه گویی به به بافت دو محله ی جانب خود گره خورده است.دراین صورت لبه دیگریک مرز نیست بلکه پیوندی است میان دو محله.براستی اگر لبه با چندین عامل بصری وخطوط ارتباطی به شهر متصل شده باشدعاملی می شود که تمام اجزای شهر به اسانی به ان پیوند می یابند.ازجمله گره می تواند به خوانایی لبه بیافزاید.رسیدن اسان به ان وقابل استفاده بودن,راهیابی خطوط ترافیک به ان,قرار گرفتن به عنوان تفریحگاه ومرتفع بنا کردن لبهاز دیگر عواملی است که شدت خوانایی لبه را افزون می کند.
طرح نشانه ها: خصوصیت اصلی ای که می تواند سیمایی منحصر به فرد به شهر ببخشد نشانه ای موثر است. اگر فضایی بر نواحی اطراف خود مسلط وغالب باشد نشانه ای به وجود می اورد که خاصه جلب توجه می کند.اجزا وجنس نشانه ها نیز بر کیفیت بصری ان تاثیر دارد شدت خوانایی نشانه بیشتر از اینکه به اندازه اش مربوط باشد به محل قرار گیری اش وابسته است چنانکه نشانه ای ضعیف درنقاط پراهمیت بیشتر به یاد می ماند تا نشانه ای قوی در نقطه ای بی اهمیت.همچنین اگر نشانه با تمرکز چند عامل یا خصوصیات دیگر همراه باشدبر قدرت تصویری می افزایدنشانه های تنها تاثیرچندانی درسیمای شهر ندارند مگر انکه کاملا قوی وب رجسته باشند تمیز و شناسایی انها نیز نیازمند توجه مدام است.اما اگر دسته جمعی باشند هر یک بر تصویر دیگری می افزایند.
طرح گره ها: گره ها باید نقاطی در شهر باشند که دیده را به خود معطوف دارند.از نخستین شرایط ایجاد چنین کیفیتی ایجادهویت وشخصیت برای تمام اجزای گره است از دیواره ,سطح ,کف,چراغ ,درخت کاری وپست وبلند زمین در ان گرفته تا منظره ی عمومی و دورنمای گره .نکته اساسی در این عامل شهری این است که متشخص باشد. جایی باشد که خاطره ی ان فراموش نشود نه اینکه با عواملی دیگر وضعیتی اشفته بوجود اورد.
اگر گره حد ومرزی داشته باشد مشخص تر است ودامنه ی ان در هر جانب پراکنده نمی شود.قابل توجه تراست اگر در ان یک یا دو عامل موجود باشند که خود کانون توجه باشند اما اگر فرم فضایی قابل توجه ای داشته باشد عدم توجه به ان تقریبا غیر ممکن است.
طرح محله ها: محله ای از شهر به ساده ترین تعریف خود جایی است که در ان پاره ای خصوصیات مشابه موجود باشد واین خصوصیات در سراسر محله ادامه می یابد و هر جا که محله پایان می یابدقطع می شوند.
تشابه خصوصیات ممکن است در فضای قسمت های مختلف محله موجود باشند:مانند خیابان های شیب دار وکم عرض و یا در نوع ساختمان ها ویا در پست وبلند زمین,یا ممکن است در یکی از عوامل ساختمان هخا به منصه ی بروز برسدیا ممکن استدر پیوستگی رنگ ,جنس ,مصالح ,سطوح کف,مقیاس نماها ,اجزای بنا,درخت کاری ویا منظره ی عمومی ودور نمای شهر به منصه ی بروز برسد.
هرچه وجوه تشابهات بیشتر باشد محله وحدت بیشتری می یابد .نکته دیگر در خوانایی سیمای محله این است که حدودش معلوم باشد .واگر بتوان کل پیکر محله را رویت کرد برای مثال با دور نمای گشودهیا تقعر وتحدب زمینی که در ان واقع است واجد استقلال وتشخص میگردد.همچنین بافت درون محله نیز باید روشن باشد .محله ای که بافتی روشن دارد به احتمال زیاد دارای سیمایی زنده واشکار خواهد بود.
بر گرفته شده از کتاب سیمای شهر نوشته کوین لینچ
ناظری که چشم به سیمای شهری خوانا دارد وبا آن آشناست میتواند مظاهر تازه احساسی شهر را بی آنکه خللی به تصویر نخستین واصلی وی از شهر وارد آید جذب کند و هر عامل تازه با عوامل قدیمی در تماس و ارتباط خواهد بودهمچنین جهت یابی برایش اسان خواهد بود و کاملا از محیطی که در آن زندگی می کند آگاه خواهد بود و برآن احاطه دارد.
معماری یعنی عاملی که سیمای تمام زندگی آدمیان راقابل رویت وآشکارگرداند{سوزان لنگر}
تجزیه وتحلیلی که هر شخص نسبت به سیمای شهر داردبه تاثیر از مظاهر جسمی و روایت پذیر شهر است عواملی دیگر مانند معنی اجتماعی یک قسمت از شهر,نقش و وظیفه ی آن,سابقه تاریخی اش وی ا حتی نام آن نیز هست که بر نمایانی شهر تاثیر می گذارد.
عوامل موثر بر خوانایی شهر:
1.راه:راه عاملی است که معمولا با استفاده از آن,حرکت بالفعل ویا بالقوه میسر میگردد. مردم در حالی که در شهر حرکت می کنند به مشاهده ی آن می پردازند ودر امتداد راه هاست که عوامل محیطی گوناگون قرار می گیرند وبا یکدیگر همبستگی وارتباط می یابند.
2.لبه: عاملی خطی است که به دیده ناظر با راه متفاوت است:مرز بین دو قسمت,شکافی در امتداد طول وبین دوقسمت پیوسته شهر,بریدگی ای که خطوط راه اهن درشهر بوجود می آورد,حد مجموعی ازساختمانها ودیواره ها را میتوان به عنوان مثال هایی از لبه در سیمای شهر ذکر کرد.لبه ها عوامل جانبی هستند ونه محورهای توازن وتقارن ممکن است بصورت عواملی باشند که عوامل دیگر را مسدود می کند یا بر انها حدی می نهد.اما تا اندازه ای می توان در درون آنها نفوذ کرد .
3.محله: قسمت هایی از شهر هستند که دست کم میان اندازه ویا بزرگ باشند.محله باید دارای دو بعد باشد تا ناظر احساس کند وارد آن شده است.اجزای آن بهد سبب خصوصیات مشترکی که دارند کاملا شناختی هستند و همواره می توان سیمای محله را از درون آن تمییز داد واگر از خارج مریی باشنددر یافتن نقاط مختلف,از خارج نیز مورد استفده قرار می گیرند.
4.گره: نقاطی حساس در شهر هستند که ناظر می تواند بدرون آنها وارد شود وکانون هایی است که مبدا و مقصد حرکت اورا بوجود می آورند ممکن است صرفا محل تقاطع دو خیابان یا دو جاده باشد,جایی باشد که خطوط راه آهن تغییر مسیرمی دهند,نقطه ای که چند راه به یکدیگر می رسند و یا از کنار هم می گذرند, لحظاتی هستند که در انها تغییر از یک ساختمان به ساختمان دیگر صورت می گیرد یا ممکن است محل تمرکز باشند واهمیت آنها به سبب تراکم پاره ای از امور و یا خصوصیات در نقطه ای باشد:مانند گوشه ای از خیابان که به اصطلاح پاطوق بچه های محل است ویا میدانی که از چهار طرف مسدود باشد.پاره ای ازین گره ها تمرکز یافته اند وکانون ونقطه ی اصلی یک محله اند که از آ نها تاثیر محله به تمام قسمت های آن نفوذ می یابد و خود گره در واقع نمادی برای کل محله است.درین صورت می توان این نوع گره را هسته نامید.
تصور وجود گره در شهر از یک جانب به وجود راه ها وابسته است:چون عملا باید راهی وجود داشته باشد تا تقاطع آن با راهی دیگر گره را به وجود آورد و از جانب دیگر به وجود محله:چون گفتیم گره ها مهمترین نقطه یا کانون ویا قطب محله ها هستند.
5.نشانه: نشانه ها نیزعواملی برای تشخیص قسمت های مختلف شهر هستند با این تفاوت که ناظر نمی تواند به درون آنها راه یابد. معمولا اشیایی که ظاهری مشخص دارند:سا ختمان ها , علایم, فروشگاهها ,یا حتی یک کوچه نیز می تواند نشانه ای باشد.خصو صیات نشانه باید چنان باشد که به توان آنرا در میان عوامل بسیار باز شناخت. پاره ای از نشانه ها را که بر پاره ای عوامل کوچک بر افراشته اند می توان از دور به زوایای مختلف تمییز داد و در جهت یابی,انها را از تمامی جوانب مورد بررسی قرار داد.
ممکن است نشانه ها در داخل شهر باشند ویا به اندازه ای دور از شهر که مدام جهت خاصی رامشخص دارند.تک برجها,گنبدهای طلایی وتپه های گران پیکر مثالهایی هستند که معرف نشانه ها در سیمای شهرند.
روابط موجود بین عوامل خوانایی شهر:
هیچ یک از عوامل خوانایی شهر (راه,لبه ,گره,محله ,نشانه)به تنهایی وجود ندارندمحله ها با گره ها پیوند دارندولبه ها حد انها را مشخص می دارد و با راه ها می توان به انها وارد شدونشانه ها سیمای انها را متفاوت میکند.هر عاملی معمولا عوامل دیگررا در بر می گیرد ودر آنها نفوذ می کند. این عوامل تصویر خام خوانایی یک شهر را به وجود می اورند.این عوامل با هم ترکیب می شوندتا فرمی رضایت بخش حاصل اید. ترکیب این عوامل ممکن است تاثیر انها را بیشتر کند یا رزنانسی رابوجود بیاورد که بر قدرت هر یک بیافزایدویا ممکن است تناقضی بین انها بوجود بیاوردکه اثر هر یک را خنثی وزایل گرداند.
محله ها خاص چون از بقیه عوامل بزرگترند ممکن است درمیان خود راه ها ی مختلف ,گره ها ونشانه های گوناگون داشته باشندوبا انان مرتبط باشند.این عوامل نه تنها بافت درون محله را تشکیل میدهند تشخص انرا نیز افزون می کنند.
راهها که خود د رایجاد سیمای شهر نقش اسا سی دارند و یا عامل نظم بسیاری از شهر ها هستند روابطی نزدیک با سایرعوامل خوانایی دارند گره هایی که درمسیرتقاطع راهها بوجود می ایند باعث تقویت تا ثیر راهها می گرددبر همین منوال گره ها نیز نه تنها با نشانه ها تاثیرشان افزون می شودبلکه خود زمینه ای را بوجود می اورد که توحه را به خود می خواند و جایی مناسب برای بر پا داشتن نشانه بوجود می اورد.
همچنین هویت راهها نه تنها از فرم خود انها بوجود می اید بلکه از گره ای که د ر محل تقاطع ان با راهی دیگربوجود امده ویامحله ای که ممکن است از میان ادامه یابدویا نشانه ای کهدر کنار ان قد بر می افرازد,شکل می گیرد.
در واقع سی مای شهر زمینه ای پیوسته است که اگر یکی از عوامل ان دست بخورد بر دیگری تاثیر می گذارد .حتی شناسایی یک جسم به همان اندازه که مربوط به شکل خودش است به زمینه ای است که جسم در ان قرار گرفته است.
اگر محیطی به خوانایی نظام یابد ونظامی متشخص بدست اورد ساکنین ان می توانند امید ها وامیال خود را به ان پیوند دهندبدین صورت است که محیط زندگی به معنای واقعی جایی می شود که قابل ملاحظه است ومظاهر شناختی نیکو دارد. افزودن بر نمایانی شهر بدین معنی است که بافت وسیمای شهر به اسانی قابل رویت باشند. در واقع عوامل سیمای شهر عواملی هستند که میتوانند بافتی متنوع واستوار برای شهرها بوجود بیاورند.
طرح عوامل خوانایی شهر:
طرح راهها: راهها یا شبکه ای که جهت حرکت رامعمولا یا بالقوه در مجتمع های شهری بوجود می اورند موثرترین وسیله ای هستند که براساس آن می توان مجموعه ی پیوسته شهر را به نظام آورد.راههای اصلی باید کیفیت خاص خود را داشته باشند تا آنها راازاطراف خود متمایز کند.این تمایزات ممکن است با با تمرکز پاره ای فعالیت ها در امتداد راه,کیفیتی فضایی که خصوصیات مشخص داشته باشد,جنس خاصی که مصالح مورد استفاده در کف خیابانها ونمای ساختمانها می تواند واجد باشد,نوع چراغها وعوامل موثر در روشنایی شهر ,صدایی که به حواس خوش اید ویا باغکاری درخت کاری وگل کا ری های جالب حاصل اید.
همچنین ایجاد کیفیتی در راه که مکررا" تکرار شود همچنین در نظر گرفتن کیفیت جنبشی راه(احساس انکه ناظر در مسیر ان در حرکت است)از دیگر خصوصیاتس است که در طرح راهها می تواند مورد استفاده گیرد. این خصوصیا ت باید چنان در راهها بوجود اید که به انان پیوستگی دهد اگر یک یا چند تا ازاین خصوصیات در امتداد راه موجود باشد راه چون عاملی پیوسته ووحدت یافته به دید می اید.
طرح لبه ها: لبه ها نیزمانند راهها باید درتمام طول خود واجد پیوستگی فرم باشند. سیمای لبه ها نیزاگر از مسافتی بعید قابل رویت باشدواگرواجد خصوصیات مشخص باشدو دو محله ی نزدیک را پیوند دهد قدرت وشدت می یابد.
در واقع لبه مرزی است چشمگیر بین دو قسمت از شهر:اما می توان بر شدت ان افزودو این تنها در صورتی امکان پذیر است که بگذاریم به درون ان عواملی بصری وعواملی که دیده را به تحرک وادارد نفوذ کند.بطوریکه گویی به به بافت دو محله ی جانب خود گره خورده است.دراین صورت لبه دیگریک مرز نیست بلکه پیوندی است میان دو محله.براستی اگر لبه با چندین عامل بصری وخطوط ارتباطی به شهر متصل شده باشدعاملی می شود که تمام اجزای شهر به اسانی به ان پیوند می یابند.ازجمله گره می تواند به خوانایی لبه بیافزاید.رسیدن اسان به ان وقابل استفاده بودن,راهیابی خطوط ترافیک به ان,قرار گرفتن به عنوان تفریحگاه ومرتفع بنا کردن لبهاز دیگر عواملی است که شدت خوانایی لبه را افزون می کند.
طرح نشانه ها: خصوصیت اصلی ای که می تواند سیمایی منحصر به فرد به شهر ببخشد نشانه ای موثر است. اگر فضایی بر نواحی اطراف خود مسلط وغالب باشد نشانه ای به وجود می اورد که خاصه جلب توجه می کند.اجزا وجنس نشانه ها نیز بر کیفیت بصری ان تاثیر دارد شدت خوانایی نشانه بیشتر از اینکه به اندازه اش مربوط باشد به محل قرار گیری اش وابسته است چنانکه نشانه ای ضعیف درنقاط پراهمیت بیشتر به یاد می ماند تا نشانه ای قوی در نقطه ای بی اهمیت.همچنین اگر نشانه با تمرکز چند عامل یا خصوصیات دیگر همراه باشدبر قدرت تصویری می افزایدنشانه های تنها تاثیرچندانی درسیمای شهر ندارند مگر انکه کاملا قوی وب رجسته باشند تمیز و شناسایی انها نیز نیازمند توجه مدام است.اما اگر دسته جمعی باشند هر یک بر تصویر دیگری می افزایند.
طرح گره ها: گره ها باید نقاطی در شهر باشند که دیده را به خود معطوف دارند.از نخستین شرایط ایجاد چنین کیفیتی ایجادهویت وشخصیت برای تمام اجزای گره است از دیواره ,سطح ,کف,چراغ ,درخت کاری وپست وبلند زمین در ان گرفته تا منظره ی عمومی و دورنمای گره .نکته اساسی در این عامل شهری این است که متشخص باشد. جایی باشد که خاطره ی ان فراموش نشود نه اینکه با عواملی دیگر وضعیتی اشفته بوجود اورد.
اگر گره حد ومرزی داشته باشد مشخص تر است ودامنه ی ان در هر جانب پراکنده نمی شود.قابل توجه تراست اگر در ان یک یا دو عامل موجود باشند که خود کانون توجه باشند اما اگر فرم فضایی قابل توجه ای داشته باشد عدم توجه به ان تقریبا غیر ممکن است.
طرح محله ها: محله ای از شهر به ساده ترین تعریف خود جایی است که در ان پاره ای خصوصیات مشابه موجود باشد واین خصوصیات در سراسر محله ادامه می یابد و هر جا که محله پایان می یابدقطع می شوند.
تشابه خصوصیات ممکن است در فضای قسمت های مختلف محله موجود باشند:مانند خیابان های شیب دار وکم عرض و یا در نوع ساختمان ها ویا در پست وبلند زمین,یا ممکن است در یکی از عوامل ساختمان هخا به منصه ی بروز برسدیا ممکن استدر پیوستگی رنگ ,جنس ,مصالح ,سطوح کف,مقیاس نماها ,اجزای بنا,درخت کاری ویا منظره ی عمومی ودور نمای شهر به منصه ی بروز برسد.
هرچه وجوه تشابهات بیشتر باشد محله وحدت بیشتری می یابد .نکته دیگر در خوانایی سیمای محله این است که حدودش معلوم باشد .واگر بتوان کل پیکر محله را رویت کرد برای مثال با دور نمای گشودهیا تقعر وتحدب زمینی که در ان واقع است واجد استقلال وتشخص میگردد.همچنین بافت درون محله نیز باید روشن باشد .محله ای که بافتی روشن دارد به احتمال زیاد دارای سیمایی زنده واشکار خواهد بود.
بر گرفته شده از کتاب سیمای شهر نوشته کوین لینچ
برهوتشان را آباد می کنیم...باشد تا شهر درونمان آرام گیرد!!
