مرمت شهری

مرمت شهري يعني دخالت آگاهانه در فضاي شهري براي جلوگيري از فرسايش و معاصرسازي آن. معاصرسازي فرآيندي است که به خلق فضاي شهري جديد با حفظ ويژگيهاي اصلي فضايي (کالبدي و فعاليتي) منجر مي گرددد. در اين اقدام، فضاي شهري جديدي حادث مي شود که ضمن حفظ شباهتهاي اساسي با فضاي شهري قديم، تفاوت هاي ماهوي و معنايي را با فضاي قديم نيز به نمايش مي گذارد.

مرمت شهري را مي توان به سه طريق عمده به انجام رساند که هر يک از آنها در برگيرنده مجموعه اقداماتي نيز مي باشند، عبارتند از:

1- بهسازي (Rehabilitation):

بهسازي شامل سلسله اقداماتي است که به منظور بهبود کالبد، که در نتيجه فرسايش فعاليت تحقق يافته است، در کوتاه مدت صورت مي پذيرد. در واقع بهسازي زماني صورت مي گيرد که فرسودگي نسبي فضا از لحاظ عملکردي حادث شده باشد. بهسازي مي تواند اقدامات زير را در بر گيرد:

الف- بازيافت (Recupration)

ب- مراقبت، جلوگيري و ضمانت (Preservation)

ج- حمايت (Protection)

د- استحکام بخشي (Consolidation)

هـ- توانبخشي (Rehabilitation)

و- بهبود، سازماندهي و باز آباداني (Improument)

بهسازي فرآيندي است که طي آن مي توان به بهبود وضعيت فضا، مجموعه و بناي نه چندان مطلوب موجود پرداخت و با تغيير عملکرد و معاصرسازي، سازمان فضايي مطلوبي را ايجاد کرد.

2- نوسازي (Renovation[u]):[/u]

نوسازي زماني انجام مي شود که فضاي شهري، مجموعه و يا بنا از کارکردي مناسب و معاصر برخوردار بوده ولي فرسودگي نسبي کالبدي فضايي سبب کاهش بازدهي و کارايي آن شده است. نوسازي مجموعه اقداماتي را شامل مي شود که در عين حفاظت بنا، مجموعه و يا فضاي شهري کهن، سازمان فضايي مربوط را معاصر سازي نموده و امکان بازدهي بهينه آن را فراهم مي آورد. نوسازي هفت دسته از اقدامات را شامل مي شود که عبارتند از :

الف- تجديد حيات (Revitalization)

ب- انطباق، به روز کردن (Adaptation)

ج- تبديل، دگرگوني (Conversion)

د- حفاظت (Conservation)

هـ- نوشدن (Renewal)

و- احيا (Restoration)

ز- تعمير (Repair)

نوسازي فرآيندي است که طي آن مي توان شاهد ايجاد وضعيتي مناسب در کالبد و فضاي فرسوده، اثر بود. اين فرآيند شامل هفت دسته اقدامات عمده مهم مي باشد که به ترتيب شامل تجديد حيات، انطباق، تبديل، حفاظت، نوشدن، احيا و تعمير است.

3- بازسازي (Reconstruction):

بازسازي به معناي از نوساختن است. بازسازي زماني صورت مي گيرد که در بنا، مجموعه و يا فضاي شهري، فرسودگي به صورت کامل ايجاد شده باشد. فرسودگي کامل معمولاً بر اثر فرسودگي (نسبي يا کامل) فعاليت و کالبد توأمان صورت مي پذيرد. اين امر معمولاً براي ايجاد حيات جديد در سازمان فضايي فرسوده (بنا، مجموعه، بافت) به کار مي رود. امروزه آنچه از بازسازي مستفاد مي شود ايجاد فضاي شهري معاصر يا سازمان فضايي جديد و موزوني است که بتواند گفت و گوي خلاق بين گذشته و آينده را نشان دهد. فرآيند بازسازي معمولاً با اقدامات زير تعريف مي شود.

الف- تخريب (Demolitoin)

ب- پاکسازي، آواربرداري (Clearance)

ج- دوباره سازي (Rebuilding)

در فرآيند مرمت و نوسازي شهري با کاربست هر سه نوع اقدام ابقاء، احياء، تخريب ( بهسازي، نوسازي و بازسازي) سازمان فضايي گذشته در زمان حال تعريف شده و قابليت حضور در آينده را مي يابد. اين فرآيند معمولاً چهار اقدام را به صورت همزمان يا به صورت متوالي، به تنهايي، يا با يکديگر به انجام مي رساند که عبارتند از:

- الگوي مجدد (Remodeling)

- يکپارچه سازي و وحدت مجدد (Reintegration)

- بيان متفاوت و موقعيت دوباره يافتن (Restatment)

- تجديد نسل و از نو سر برآوردن (Regeneration)