بررسی میدان انقلاب از دیدگاه رفتار شناسی

بررسی میدان انقلاب از دیدگاه رفتار شناسی

بررسی نقشه های الگوهای رفتاری نشان می دهد که حالات بحرانی هنگامی پدید می آید که رابطه معقول بین فرم فضا و عملکردهای معقول وجود ندارد.
- قرارگیری غلط کاربری ها (مثلاً خرده فروشی ها) که باعث تراکم بیش از حد می شود.
- عدم تناسب تراکم محیط با فضای مورد استفاده
- عدم استفاده از ابزار و تکنیک جهت متمایز کردن فضا مانند:
محل نشستن
محل ایستادن
محل عبور
- رفتار استفاده کنندگان صرف نظر از تبعیت فرهنگ به شدت تحت تأثیر وضع موجود فضا قرار می گیرد و موانع وضع موجود را به وجود می آورند.

- اتوبوس مسافرینش را در وسط میدان پیاده می کند
- اتومبیل های شخصی که در هر جایی اقدام به پیاده کردن یا سوار کردن مسافر می کنند

عوامل اقلیمی:
مثلاً با گرم تر شدن هوا عامل سایه و آفتاب تعیین کننده رفتار انسان هستند. با سرد تر شدن هوا فضاهای سرپوشیده و محصور مطلوبیت بیشتری می یابند.

مسائل خاص مربوط به عابر پیاده
- عابر پیاده محدودیت های چندانی برای خود قائل نیست.
- اهمیت ندادن به عابر پیاده سبب ایجاد رفتار های غیر مجاز می شود.
- دیده نشدن فعالیت های دیگر عابر پیاده
ایستادن وصحبت کردن
ایستادن و تماشا کردن
ایستادن در حال انتظار
نشستن و ...

ایده هایی برای طراحی میدان انقلاب با توجه به مسائل خاص رفتاری آن :
در اینجا هدف به وجود آوردن تغییرات کلی نیست زیرا چنین کاری مستلزم در دست داشتن اطلاعات وسیع تر و تصمیم گیری های جامع تری است که خارج از امکانات هدف ما می باشد. هدف اصلی جوابگویی به الگو های رفتاری پیاده ها بوده است :
- توجه به هندسه کلی فضا و زیبایی آن در چارچوب امکانات موجود طرح
- عقب نشینی احتمالی ساختمان های اطراف میدان و به وجود آوردن فضای بیشتر برای پیاده ها و فعالیت هایشان
- انتقال فعالیت های با تراکم زیاد به محل های کم تراکم تر
- حذف کامل موانع و تعمیر و مرمت کف پوش ها، جداول و نرده ها و ...
- استقرار مبلمان شهری به طوری که راه پیاده را سد ننماید
- در نظر گرفتن محل مناسب برای نشستن با توجه به حرکت پیاده و کاربری های اطراف
- در طراحی مبلمان شهری خصوصیات فرهنگی و اقلیمی در نظر گرفته شود
- در نظر گرفتن مسیر های مربوط به عابر پیاده به طوری که باعث اطمینان و آرامش خاطر عابر گردد
- پیش آمدگی فضاهای پیاده در محل های خاص به منظور تأمین محل مناسب برای انتظار پیاده ها
- تعریض خط کشی های عابر پیاده بر اساس الگو های رفتاری
- استفاده از درخت، باغچه و نرده جهت محدود کردن دسترسی پیاده ها به فضاهای غیر مجاز ( فضاهای مخصوص سواره)
- استفاده از درخت جهت کنترل عوامل اقلیمی در محل توقف پیاده ها
- استفاده از یک کفپوش خاص برای کل فضای میدان به منظور انسجام بخشیدن به کل فضا
- در نظر گرفتن رامپ با حداکثر شیب 8% جهت استفاده معلولین و سایر پیاده ها
- استفاده از موانع خاص جهت جلوگیری از ورود موتورسواران به فضاهای مخصوص عابر پیاده
- استفاده از چراغ مخصوص عابر پیاده و تابلو جهت هدایت پیاده ها
- انتقال ایستگاه های اتوبوس و مینی بوس به خارج از میدان
- انتقال کاربری های ناسازگار : فروشگاه مصالح ساختمانی

منابع و مآخذ -
لنگ، جان، آفرینش نظریه معماری:نقش علوم رفتاری در طراحی محیط، ترجمه علیرضا عینی فر، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، بهار 1381، چاپ اول
- تی هال، ادوارد، بعد پنهان، ترجمه منوچهر طبیبیان، مؤسسه انتشارات وچاپ دانشگاه تهران، پاییز 1376، چاپ اول
- آلتمن، ایروین، محیط و رفتار اجتماعی:خلوت، فضای شخصی، قلمرو و ازدحام، ترجمه علی نمازیان، مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، 1382
- بحرینی، سید حسین، تحلیل فضاهای شهری: در رابطه با الگوهای رفتاری استفاده کنندگان و ضوابطی برای طراحی، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، تابستان 1383، چاپ سوم
- سرج چرمایف و کریستفر الکساندر، عرصه های زندگی جمعی و زندگی خصوصی: به جانب یک معماری انسانی، ترجمه منوچهر مزینی، مؤسسه انتشارات وچاپ دانشگاه تهران، زمستان 1376، چاپ سوم
- رابرت گیفورد، شخصیت و محیط، معماری و فرهنگ ، شماره 2و3
- رابرت گیفورد، فضاهای شخصی ، معماری و فرهنگ ، شماره 2و3
- رابرت گیفورد ، حریم خصوصی ، معماری و فرهنگ ، شماره 2و3
- رابرت گیفورد ،ادراک و شناخت محیطی، معماری و فرهنگ ، شماره 2و3
- مطلبی ، قاسم ، روانشناسی محیطی : در خدمت معماری و طراحی شهری ، هنر های زیبا ، شماره 10 ، زمستان 1380
- پاکزاد ، جهانشاه ، فرهنگ کارشناسی و فرهنگ مردم ، معماری و شهرسازی ، دوره دوم شماره 8 ، زمستان 1380

آیدا ابولاحرار ، زهرا دری / دانشجویان کارشناسی ارشد معماری منظر دانشگاه شهید بهشتی / نشریه اینترنتی معماری منظر