شیوه نگارش طرح پژوهشی ( پروپوزال )

بسیاری از دانشجویان و پژوهشگران تازه کار درک درستی از معنا، کارکرد و اهمیت پروپوزال پژوهشی ندارند کیفیت پژوهش نسبتمستقیمی با کیفیت پروپوزال دارد . پروپوزال بد حتی اگر به تصویب هم برسد پروژه را خراب می کند . پروپوزال خوب، برعکس ، نهتنها موفقیت پروژه را نوید می دهد، بلکه کمیته پروژه را نیز در به رسمیت شناختن ش ما به عنوان پژوهشگری توانا تحت تأثیر قرارمی دهد . هدف از پروپوزال پژوهشی آن است که دیگران باور کنند که شما قصد انجام پروژه پژوهشی ارزشمندی را در سر دارید وشایسته انجام آن هستند و برنامه کاری مناسبی برای تکمیل آن دارید . اصولاً هر پروپوزال پژوهشی باید همه عناصر کلیدی مندرج درفرآیند پژوهش را داشته باشد و اطلاعاتی کافی را به خواننده بدهد تا او بتواند به ارزیابی پژوهش پیشنهادی بپردازد.

همه پروپوزال های پژوهشی صرف نظر از حوزه پژوهش و روشی که برای انجام آن بر می گزینند باید به سه پرسش زیر پاسخ دهند:

-1 آنچه که می خواهید انجام دهید چیست ؟

-2 چرا می خواهید آن را انجام دهید؟

-3 چگونه آن را انجام خواهید داد؟

پروپوزال باید حاوی اطلاعاتی باشد که خوانندگانش متقاعد شوند که شما ایده پژوهشی مهمی در سر دارید، دریافت درستی از ادبیاتموضوع و مباحث مهم مربوط به آن دارید و در نهایت آنکه روش شما روشی معتبر است.

کیفیت پروپوزال پژوهشی شما نه تنها به کیفیت پروژه پیشنهادی ، بلکه به چگونگی نگارش پروپوزال شما بستگی دارد . این خطروجود دارد که یک پر وژه پژوهشی خوب به دلیل آن که پروپوزال آن نگارش خوبی ندارد رد شود . از این رو به صلاح است که نگارششما منسجم ، روشن و برانگیزاننده باشد. هدف از این موضوع تمرکز شیوه نگارشی پروپوزال است و نه نحوه بسط ایده های پژوهشی.

عنوان :

عنوان پژوهش باید مختصر و توصیفگر با شد. برای مثال می توان عبارت پژوهشی درباره ... را به کار نبرد . عنوان ها اغلب برحسبکارکرد پژوهش بیان می شوند، زیرا چنین عنوان هایی به روشنی نشان دهنده متغیرهای مستقل و وابسته هستند . با وجود ایندرصورت امکان عنوانی روشنگر و جذاب انتخاب کنید . یک عنوان خوب نه تنها توجه خواننده را جلب می کند بلکه باعث می شود اوجهت گیری مثبتی به پروپوزال پیدا کند.

چکیده :

چکیده خلاصه کوتاهی از کل پروپوزال است که نباید بیش از حدود 300 کلمه باشد . چکیده باید شامل بیان مسئله، ضرورتپژوهش، فرضیه (در صورت وجود )، روش و یافته های اصلی پژوهش باشد. توصیف روش می تواند شامل طراحی، روال کار، نمونهگیری و ابزار مورد استفاده باشد.

مقدمه :

هدف اصلی از نگارش مقدمه ایجاد پیشینه یا بستر لازم برای مسئله پژوهشی شماست . چگونگی صورت بندی مسئله پژوهش شایدبزرگترین مشکل نگارش پروپوزال باشد . اگر مسئله پژ وهش در بستر ادبیاتی عام و پریشان شکل گرفته باشد، در آن صورت بی مایه وغیر جالب می نماید اما اگر همان مسئله در بستر حوزه پژوهشی بسیار دقیق و روزآمدی جای گرفته باشد، آنگاه اهمیتش آشکارخواهد شد.

متأسفانه قانون خاصی برای چگونگی نگارش پاراگراف آغازین که هم جال ب و هم روشنگر باشد وجود ندارد . این امر تا حدود زیادی بهخلاقیت شما و عمق درکی که از جوانب مسئله دارید بستگی دارد، و اینکه تا چه حدی می توانید به نحوی روشن به مسئله پژوهشبیندیشید. با وجود این بکوشید نخست مسئله پژوهش خود را یا بر بستری از حوزه ای داغ و امرو زی جای دهید یا بر حوزه ایقدیمی تر که هنوز زنده و مورد توجه است . دوم آنکه لازم است پیشینه تاریخی مختصر اما در خوری به دست دهید . سوم آنکه ،بستری امروزین فراهم آورید چنانکه در چنین بستری ، مسئله پژوهش پیشنهادی شما جایگاهی محوری پیدا کند و در نهایت باید ،بازیگران کلیدی را شناسایی کنید و به مربوط ترین و نمایاننده ترین موارد و مطالب منتشر شده اشاره کنید . خلاصه آنکه بکوشیدمسئله پژوهش تان را تا حد امکان برجسته سازید و در عین حال اهمیتش را توضیح دهید.

مقدمه معمولاً با عبارتی کلی درباره حوزه مسئله پژوهش و تمرکز ب ر مسئله ای خاص آغاز می شود . به دنبال آن نیز توجیه یا دلیلمنطقی پرداختن به چنین مطالعه ای می آید. مقدمه معمولاً موارد زیر را در بر می گیرد:

-1 بیان مسئله پژوهش، که اغلب با عنوان هدف از پژوهش نیز نام برده می شود.

-2 فراهم آوردن بستر و آرایش صحنه برای مسئله پژوهش تان به نحوی که ضرورت و اهمیت آن را نشان دهد.

-3 ارایه دلیل منطقی مطالعه پیشنهادی و نشاندادن چرایی ارزشمندی انجام آن.

-4 شرح مختصر مباحث عمده و مسائل فرعی ای که پژوهش به آنها می پردازد.

-5 شناسایی متغیرهای مستقل و وابسته آزمایش یا مشخص کردن پدیده ای که می خواهید مطالعه کنید.

-6 بیان فرضیه یا نظریه ( اگر وجود دارد ) در پژوهش های اکتشافی یا پایدار شناختی ، نیازی به داشتن فرضیه نیست ( لطفاً

فرضیه را با گمانه های آماری بی اهمیت اشتباه نگیرید).

-7 تعیین حدود یا مرزهای پژوهش پیشنهادی برای رسیدن به تمرکز روشن.

-8 ارایه تعاریفی از مفاهیم کلیدی ( این مورد اختیاری است ).

مرور ادبیات پژوهش

گاهی مرور ادبیات پژوهش در بخش مقدمه جای می گیرد . با وجود این، بیشتر تصمیم گیران و تصویب کنندگان پروپوزال ها ترجیحمی دهند بخش جداگانه ای به این امر اختصاص یابد که در آن مروری کلی بر ادبیات پژوهش انجام ش ده باشد . مرور ادبیات پژوهشکارکردهای مهمی دارد از جمله :

-1 این اطمینان را فراهم می آورد که شما آنچه را که پیش از این گفته شده تکرار نخواهید کرد.

-2 به کسانی که شالوده پژوهش شما را بنیان نهاده اند اعتبار می بخشد.

-3 دانش شما را پیرامون مسئله پژوهش نشان می دهد.

-4 درک شما را از مباحث پژوهشی و نظری مربوط به مسئله پژوهش نشان می دهد.

-5 توانایی شما را در ارزیابی انتقادی اطلاعات ادبیات مربوط به موضوع آشکار می کند.

-6 توانایی شما را در ترکیب و سنتز ادبیات موجود نشان می دهد.

-7 دریافت های نظری جدیدی به دست می دهد یا الگوی جدیدی ارایه می کند که همان چارچوب مفهومی پژوهش تان

است.

-8 خواننده تان را متقاعد می کند که پژوهش پیشنهادی در غنی سازی ادبیات موضوع مشارکتی مهم و بنیادی خواهد داشت .

( یعنی مشکل نظری مهمی را حل یا شکاف بزرگی را در ادبیات مورد نظر پر می کند).

بیشتر پژوهشگران تازه کار در مرور ادبیات تحقیق دچار این مشکلات هستند:

-1 فقدان سامان و ساختار

-2 فقدان تمرکز ، وحدت و انسجام

-3 تکراری بودن

-4 کوتاهی در ذکر مقالات و آثار پر نفوذ

-5 ناتوانی در همراهی با پیشرفت های جدید

-6 ناتوانی در ارزیابی انتقادی مقالات و آثار ذکر شده

-7 ذکر منابع نامربوط و نامعتبر

-8 وابستگی بیش از حد به منابع دست دوم

درصورت وجود هر یک از نقایص بالا در پروپوزال، بعدها با مشکل مواجه خواهید شد.

راههای گوناگونی برای تنظیم ادبیات پژوهش وجود دارد . برای آنکه مرور ادبیات پژوهش تان نظم و انسجام یابد از تیترهای فرعیاستفاده کنید . برای مثال پس از اشاره به اهمیت حوزه پژوهش ی تان و وضعیت کنونی پیشرفت های این حوزه می توانید زیر بخشهای متعددی را به مباحث مرتبط اختصاص دهید . از جمله : الگوهای نظری، ابزار اندازه گیری تفاوت های فرهنگی و جنسیتی وغیره.

به خاطر داشتن این نکته سودمند است که شما می خواهید داستانی برای مخاطبانی نقل کنید . بکوشید این داستان را به گونه ایبرانگیزاننده و درگیر کننده نقل کنید . حوصله آنان را سر نبرید، زیرا ممکن است منجر به رد پروپوزال احتمالاً ارزشمند شما شود .( فراموش نکنید که ارزیابان پروپوزال ما نیز به هر حال انسان هستند.

روش :

بخش روش بسیار مهمی است زیرا نشان می دهد که شما چگونه به مسئله پژوهش می پردازید . این بخش نشان دهنده برنامه کاریشماست و فعالیت های ضروری برای کامل شدن پروژه را شرح می دهد . اصل راهنمای نگارش بخش روش این است که باید دربردارنده اطلاعات کافی ب اشد تا خواننده بتواند تعیین کند که آیا روش شما معتبر است یا نه . حتی برخی می گویند که پروپوزالخوب باید واجد چنان جزئیاتی باشد که پژوهشگر صلاحیت دار دیگری نیز بتواند آن پروژه را به انجام برساند .لازم است نشان دهیدکه از روش های جایگزین نیز شناختی کافی دارید و براساس این شناخت به گونه ای از روش خود دفاع کنید که گویی مناسب ترینو معتبر ترین راه پرداختن به مسئله پژوهشی است.

لطفاً توجه داشته باشید که ممکن است روش پژوهش کیفی بهترین پاسخ را به مسئله پژوهشی تان بدهد . اما از آنجا که جریان غالبپژوهشگری هنوز هم علیه پژوهش های کیفی به ویژه انواع پدیدار شناختی آن دچار پیشداوری است، لازم است که روش کیفی تانرا به خوبی توج یه کنید . علاوه بر این چون تحلیل کیفی ملاک ها و رسوم چندان تثبیت شده و پذیرفته شده ای ندارد ، بخش روشپروپوزال شما باید بسیار پرداخته تر و پخته تر از آ‹چه که در سنت پژوهش های کمی نیز است باشد.

مهم تر آنکه فرآیند گردآوری داده ها در پژوهش های کیفی در مقایسه با پژوهش های کمی تأثیر بسیار بیشتری بر نتایج پژوهشمی گذارد . به همین دلیل توصیف چگونگی جمع آوری و تحلیل داده ها توجه به دقت بیشتری می طلبد ( شیوه نگارش ب خش روشبرای پژوهش های کیفی موضوعی است در خور مقاله ای دیگر ).

اما بخش روش در پژوهش های کمی عموماً باید دارای بخش های زیر باشد:

-1 طراحی – آیا روش شما مطالعه ای پرسشنامه ای است یا تجربه ای آزمایشگاهی؟ کدام گزینه را بر می گزینید؟

-2 سوژه ها یا نمونه ها – چه کسانی در بررسی شما مشارکت می کنند؟ از چه نوع نمونه گیری استفاده می کنید؟

-3 ابزار – چه نوع ابزار اندازه گیری یا پرسشنامه را به کار می برید؟ آیا آنها را انتخاب می کنید؟ آیا آنها معتبر و قابل

اعتمادند؟

-4 روال بررسی – چه برنامه ای برای انجام بررسی تان دارید؟ چه فعالیت هایی خواهید کرد؟ چقدر طول خواهد کشید؟

نتایج :

روشن است که در مرحله پروپوزال نتیجه ای نمی توانید داشته باشد . اما لازم است که تصویری از نوع داده هایی که می خواهیدگردآورید و شیوه های آمارگیری ای که به کار خواهید برد داشته باشید تا بتوانید به مسئله پژوهش تان پ اسخ دهید یا فرضیه تان رابه محک آزمایش در آورید

برآورد زمان و هزینه

ملاک ها و معیارهای چندان دقیقی برای تعیین زمان و هزینه مورد نیاز پژوهش در پروپوزال وجود ندارد . اما یک اصل مهم در اینزمینه وجود دارد و آن این است که زمان و هزینه پیشنهادی تا حد امکان با ید با ذکر جزئیات و زیر بخش های متناسب با کلپژوهش ذکر شود. به عنوان مثال می توان کل پژوهش را به سه یا چهار مرحله تقسیم کرد.

بدین گونه :

مرحله اول : تعیین جامعه آماری و نمونه ها ،

مرحله دوم : تنظیم پرسشنامه ( یا آماده سازی لوازم آزمایش )،

مرحله سوم : پیمایش مرحله چهارم : تحلیل داده ها و نتیجه گیری . به نسبت حجم جامعه آماری و تعداد همکاران طرح می توانزمانی را به هریک از این مراحل اختصاص داد و آن را در جدولی که امکان مقایسه آسان مراحل در آن وجود دارد تنظیم کرد . برایارایه بودجه پیشنهادی نیز می توان یا براساس الگوی مرحله ای اقدام کرد یا براساس میزان کاری که مجری یا مجریان طرح برحسبنفر/ساعت انجام خواهند داد . بهتر است در هر دو حالت هزینه های جنبی از قبیل سفر، تجهیزات و غیره نیز به صورت جداگانه ذکرشود.

مذاکره

پس از پایان نگارش پروپوزال و ارایه آن به هیأت تصمیم گ یرنده بهتر است مذاکره ای حضوری نیز با آن برای توجیه و دفاع ازپروپوزال انجام شود . بسیار مهم است که خوانندگان شما متقاعد شوند که پژوهش تأثیر بالقوه مهمی بر پیشرفت های آن حوزهپژوهشی خواهد داشت . لازم است حس اشتیاق و اطمینان خود را بدون بزرگنمایی مزیت های پرو پوزال منتقل کنید . به همین دلیلنیز باید به محدودیت ها و ضعف های پژوهش پیشنهادی اشاره کنید که البته به مرور زمان برطرف خواهد شد.

خطاهای رایج در پروپوزال نویسی

-1 ناتوانی در ارایه بستری مناسب برای تنظیم مسئله پژوهشی .

-2 ضعف در تعیین شرایط محدود کننده پژوهشی .

-3 ضعف در ذکر منابع راهنما .

-4 ناتوانی در ارایه درست نحوه مشارکت نظری و تجربی دیگر پژوهشگران .

-5 ضعف در تمرکز بر مسئله پژوهش

-6 ضعف در پردازش استدلال هایی منسجم و متقاعد کننده برای پژوهش پیشنهادی .

-7 طولانی کردن موضوعات کم اهمیت و ایجاز موضوعات مهم.

-8 این شاخ و آن شاخ پریدن – سرک کشیدن به هرجا بدون جهت گیری خاص.

-9 خطاهای متعدد در نقل قول ها و ارجاعات نادرست.

-10 کوتاهی یا بلندی بیش از حد.

-11 نگارش شلخته و بی سامان .

منبع؟

تشکر مرسی

تشکر مرسی

سلام.لطفاً از ارسال اسپم در پست ها خودداری کنید. برای سپاس از ارسال کننده،از دکمه ی تشکر استفاده کنید. ممنون