به آن گروه از آریایی ها که مهاجرت نکردند و در «ناف جهان» که به زبان اوستایی «ائیرینه

به آن گروه از آریایی ها که مهاجرت نکردند و در «ناف جهان» که به زبان اوستایی «ائیرینه وئیجنگه»(airyana-va?jangh) خوانده می شد، ساکن بماندند و با نام ایرج مشهوراند و ایرج (eraj) که به زبان پهلوی (erech) خوانده می شود، مخفف همان واژه ی اوستایی است که به پهلوی و پارسی دری (ویج) تلفظ می شود که همان مرکز جهان معنی می دهد.

واژه ی ایران که در پارسی میانه به شکل «اران»(er?n) بوده، و برگرفته از شکل های قدیمی «آریانا» یعنی سرزمین آریایی هاست.

واژه ی «آریا» در زبان های اوستایی، پارسی باستان و سنسکریت به ترتیب به شکل های «اَیریه»(airya)،«اَریه»(?riya)،« آریه»(arya) به کار رفته است. و نیز در زبان سنسکریت «اریه»(ariya) به معنی سَروَر و مهتر و «آریکه»(aryaka) به معنی مَردِ شایسته ی بزرگداشت و حرمت است و آریایی به زبان اوستایی «ائیرین»(airyana) و به زبان پهلوی و پارسی دری «ایر» خوانده می شود و ایرج به زبان آریایی «airya» است.
ایر در واژه به معنی «آزاده» و جمع آن «ایران» به معنی «آزادگان» است.

در شاهنامه دربارهی پسر سوم فریدون می خوانیم :

مر او را که بُد هوش و فرهنگ و رای مر او را چه خوانند ؟ ایران خدای

ایران در این جا به معنی جمع «ایر» یعنی آزادگان و «ایران خدای» به معنی پادشاه آزادگان است.


ائریه - ائیرین - آریاورته - آورته - آریا ویج - ایرانویج - ایران ویژ - اریانه - اران - پرس
ایران - Persia - IRAN