در خواست مطلب درباره ی کیفیات فضایی شهری

با سلام و تبریک سال نو
کسی مقاله ای سراغ داره که کیفیات فضایی در شهر رو به ترتیب معرفی کرده باشه همراه با توضیح؟
کتاب چطور؟

تعريف کيفيت :

چگونگي يک چيز يا پديده مي باشد که تاثير عاطفي و عقلاني خاص بر انسان مي گذارد. کيفيت باعث تمايز پديده ها از هم مي شود و مي تواند حاصل فرم (کيفيت هاي صوري يا فرمال) ، عملکرد (کيفيت عملکردي) و يا معنايي يک چيز باشد (کيفيت معنايي).

اگر عناصر روابط ميان آنها را تشکيل دهنده ي فضا بدانيم مي توان عناصر و کيفيت بين آنها را به صورت زير دسته بندي نمود:

-کيفيت فضايي

-کيفيت ناشي از سازگاري ميان مولفه هاي کيفيت

-کيفيت سکانس ها (کيفيت موجود در هر سکانس که باعث تفکيک وارتباط آن سکانس با بقيه سکانس ها مي شود ، نحوه ارتباط بين سکانس ها)

هر چه تعلق خاطر بيشتري در انسان نسبت به يک فضا وجود داشته باشد آن فضا واجد کيفيت بالاتري است.

اين امر مستلزم آن است که فضا بيشتر انسان را مخاطب قرارداده و با او در تعاملي سهل تر قرار گيرد ، نيازهاي وي را برطرف کند ظرفي مناسب براي الگوهاي رفتاري اش باشد. به عبارتي معناي بيشتري براي بيننده و استفاده کننده داشته باشد تا ادراک، راحت تر و سريع تر انجام شود.

کيفيت در فضاي شهري:

فضاهاي شهري نيز همانطور که گفته شد همچون ديگر پديده ها واجد مولفه هاي معنايي، عملکردي و فرمي مي باشند هر چقدر اين مولفه ها همسوتر و هماهنگ تر باشد کيفيت فضا بهتر مي شود.

" وظيفه طراحي شهري نيز شناخت و هماهنگ کردن اين مولفه ها است.

بررسي ديدگاه صاحبنظران

جين جيکوبز در سال 1961 در کتاب زندگي و مرگ شهرهاي بزرگ آمريکا، 5 معيار را براي محيطي با کيفيت مطلوب بيان مي کند:

- ملحوظ داشتن فعاليت هاي مناسب پيش از توجه به نظم بصري محيط

- استفاده از کاربري مختلط چه به لحاظ تنوع استفاده و چه از نظر حضور ابنيه با قدمت هاي مختلف در يک ناحيه

- توجه به عنصر خيابان

- نفوذ پذير بودن (قابل دسترس بودن) بافت

- اختلاط اجتماعي و انعطاف پذير بودن فضاها

کوين لينج با انتشار تئوري شکل خوب شهر در سال 1981 ميلادي حصول کيفيت مناسب طراحي شهري و به تبع آن ارتقا کيفيت زندگي شهري را در گرو پنج معيار و دو فوق معيار زير اعلان مي دارد:

- سرزندگي: به مفهوم امکان بقاي زيست شناختي و جامعه شناختي انسان در محيط شهر

- معني (حس): به معني نقش انگيزي ذهني و معنادار بودن مکان هاي شهري

- سازگاري: به منظور انطباق فرم شهري با فعاليت هاي گوناگون و مدارهاي رفتاري

- دسترسي: به مفهوم سهولت نفوذ فيزيکي به بخش هاي مختلف بافت شهري

- کنترل و نظارت: به مفهوم فراهم بودن امکان انتخاب و مداخله شهروندان در امور مرتبط با مديريت و استفاده از عرصه هماني

- کارايي: کارا بودن هريک از معيارهاي فوق باتوجه به هزينه

- عدالت: پرداخته شدن هزينه معيارها از طريق سازمان يا طبقه اجتماعي که بايد براي آن هزينه کنند.

يکي از مشهورترين مجموعه کيفيت هاي طراحي شهري مجموعه ارائه شده توسط يان بنتلي و همکارانش در کتاب «محيط هاي پاسخده» است. اين 7 معيار که بايد در ايجاد محيطهاي پاسخده رعايت شوند عبارتند از:

- نفوذپذيري

- گوناگوني

- خوانايي

- انعطاف پذيري

- تناسبات بصري

- غناي حسي

- رنگ تعلق

در بسياري متون اين کيفيات در قالب اهداف طراحي شهري بيان شده است ، بطور مثال در کتاب «به کمک طراحي»[1] که بيان کننده موفقيت طراحي در سيستم برنامه ريزي است، اهداف طراحي به نوعي بيان کننده کيفيت هاي مورد توجه در طراحي شهري محيط کالبدي است. اين اهداف عبارتند از:

- هويت

- تداوم و محصوريت

- کيفيت عرصه همگاني

- سهولت حرکت

- خوانايي

- تطابق

- تنوع

در همين زمينه مطالعه اي که [2]PPS بر روي بيش از 1000 قطعه فضاي عمومي شهري در کشورهاي مختلف دنيا انجام داده است ، حاکي از آن است که 4 عامل اساسي سنجش مطلوبيت کيفي وضعيت فضاهاي عمومي شهري از اهميت بيشتري برخوردار بوده است.



- دسترسي به هم پيوستگي Access & Linking

- آسايش و تصوير ذهني Comfort & Image

- استفاده ها و فعاليت ها Uses & Activities

- اجتماعي بودن Sociability







جان پانترو متيو کرمونا در کتاب ابعاد طراحانه برنامه ريزي شهري در 1991 نيز بحث کيفيت را در موارد زير مطرح کرده اند:

- کيفيت پايداري زيست محيطي

- کيفيت منظر شهر

- کيفيت ديده ها

- کيفيت فرم شهر

- کيفيت فرم ساختمان

- کيفيت عرصه همگاني

تحليلي ديگر از کيفيات محيط کالبدي در کتاب معروف متيو کرمونا تحت عنوان "مکان هاي عمومي – فضاهاي شهري" ارائه شده است. در اين اثر کرمونا کيفيات تأثير گذار بر محيط و فضاهای عمومی شهری را به ۶ دسته تقسيم کرده است که عبارتند از:

- مولفه کالبدی The morphological dimension

- مولفه ادراکی یا معنایی The perceptual dimension

- مولفه اجتماعی The social dimension

- مولفه بصری The visual dimension

- مولفه عملکردی The functional dimension

- مولفه زمانی The temporal dimension
منبع: وبلاگ http://modaresurbandesign.blogfa.com/

لینک کتابی هم که در ادامه میذارم،کتابی ست تحت عنوان public places#urban spaces که در همان وبلاگ،بعنوان یکی از کاملترین بررسی های موجود در باب مولفه های کیفی محیط در فضاهای شهریست معرفی و ارسال شده بود.
http://www.4shared.com/file/82749908/810...paces.html

امیدوارم مفید باشه