تعیین رتبه و میزان پیوندِ شبکه‌ایِ جهانیِ تهران با استفاده از مدل «جی. اِن. سی »

 
تعیین رتبه و میزان پیوندِ شبکه‌ایِ جهانیِ تهران با استفاده از مدل «جی. اِن. سی »
نوع مقاله: پژوهشی - بنیادی
نویسندگان
علیرضا محمدی
استادیار گروه جغرافیای دانشگاه محقق اردبیلی
چکیده
این مقاله ضمن طرح مسئلۀ جایگاه تهران در شبکۀ شهری جهانی، مدل «جی. اِن. سی» را معرفی می‌کند. سپس، پیوند شبکه‌ای کلان‌شهر تهران را با استفاده از این مدل تعیین می‌کند. در این‌ راستا، از داده‌های آماری و شاخص حضور 100 شرکت جهانی در 315 شهر استفاده شده است. هدف مقاله، معرفی مدل «جی. ان. سی» و تعیین رتبه و میزان پیوند شبکه‌ای تهران در شبکۀ شهری جهانی و شبکۀ شهری خاورمیانه و به‌ویژه کشورهای اسلامی پیرامون ایران است. مهم‌ترین یافته‌های این پژوهش عبارت‌اند از: 1. تهران از نظر پیوند شبکه‌ای با سهم 0019/0 از کل پیوند و عدد 122/0 از پیوند شبکه‌ای (عدد 1 مؤید پیوند کامل)، رتبۀ‌ 203 را در میان 315 شهر منتخب برای مطالعه در جهان دارد. این رتبه تهران را از ردۀ «شهرهای جهانی» خارج کرده است. 2. تهران با کسب رتبۀ 15 در بین 22 شهر منتخب خاورمیانه و حوزۀ کشورهای اسلامی پیرامون ایران، فاصلۀ عمیقی با شهرهای استانبول (رتبۀ 1) و دوبی (رتبۀ 2) دارد. 3. با وجود کلان‌شهر بودن و جایگاه نخست‌شهریِ تهران در شبکۀ شهری ایران، این شهر تا سال 2010 در ردۀ شهرهای جهانی قرار نگرفته است و این مسئله صحت نتایج برخی از پژوهش‌های پیشین را تأیید می‌کند. نتیجه اینکه، تهران رتبۀ ضعیفی در شبکۀ شهری جهانی داشته است. همچنین، پیوند ضعیفی با شبکۀ‌ شهرهای جهانی دارد.
کلیدواژگان
پیوند شبکه‌ای؛ خدمات پیشرفته؛ شبکۀ شهرهای جهانی؛ کلان‌شهر تهران؛ مدل «جی. ان. سی»