«تناقض بزرگ» طرح مسکنی آخوندی با بسته خروج از رکود دولت

«تناقض بزرگ» طرح مسکنی آخوندی با بسته خروج از رکود دولت

پروین‌پور کارشناس اقتصاد مسکن و ایرج رهبر عضو انجمن انبوه‌سازان طرح وام خرید مسکن وزیر راه و شهرسازی را یک تناقض بزرگ با بسته خروج از رکود ارزیابی و اعلام کردند، سوال اینجاست که دولت تحریک تقاضا را راهکار خروج از رکود می‌داند یا خیر؟

سرانجام پس از یکسال و چند روز انتظار، شنبه‌شب گذشته وزیر راه و شهرسازی در برنامه "نگاه یک" بخشی از جزئیات طرح پرداخت تسهیلات خرید مسکن را تشریح کرد.

برنامه‌ای که به گفته آخوندی با هدف افزایش قدرت خرید قشر متوسط جامعه در بازار مسکن اجرا شده و در قالب آن به زوج‌های جوان (خانه‌ اولی‌ها) حدود 80 میلیون تومان تسهیلات پرداخت می‌شود.

وزیر مسکن و شهرسازی دولت سازندگی در همان برنامه با اعلام قیمت 2.5 تا 3 میلیون تومانی هر مترمربع خانه در تهران راهکار جالبی را برای تامین مابقی منابع مالی ارائه کرد؛ «زوج‌های جوان می‌توانند بقیه پول مورد نیاز برای خرید (70 میلیون تومان) را از پدر، مادر یا برادر خود بگیرند.»


این در حالی بود که واکنش‌ به اظهارات وزیر راه و شهرسازی بلافاصله پس از اتمام برنامه نگاه یک از شبکه‌های اجتماعی آغاز شد و دامنه آن خیلی زود در رسانه‌ها گسترده‌تر شد. آخوندی زمانی روبروی دوربین‌های برنامه تلویزیونی نشست که چند روز پیش از آن به همراه سیف رئیس کل بانک مرکزی در نامه‌ای به رئیس‌جمهوری خواستار پرداخت تسهیلات معادل 50 درصد ارزش واحد مسکونی شده بودند.


اما آیا تحریک تقاضا در شرایط کنونی اقتصاد راهکار مناسبی برای خروج اقتصاد از رکود است و این‌که وام خرید می‌تواند گرهی از مشکلات کنونی مسکن را باز کند. شماری از کارشناسان، صاحبنظران اقتصادی و فعالان بازار مسکن « افزایش وام خرید» را نه تنها راه‌حل برطرف کردن مشکلات نمی‌دانند بلکه از آن به‌عنوان یک «جوک» یاد می‌کنند.


گروه اقتصادی تسنیم با هدف بررسی برنامه تحریک تقاضا در بخش مسکن میزگردی را با حضور افشین پروین‌پور کارشناس اقتصاد مسکن و ایرج رهبر عضو هیات مدیره انجمن انبوه‌سازان برگزار کرد.


در این میزگرد ترجیع‌بند این روزهای وزیر راه و شهرسازی و مشاورانش یعنی «تمام دنیا وام خرید مسکن می‌دهند و تقاضا را تحریک می‌کنند» مورد نقد و بررسی قرار گرفت تا جائیکه ایرج رهبر اظهارات عبده‌تبریزی را برای سازندگان نامیدکننده ارزیابی کرد و گفت: « با صحبت‌هایی که از عبده‌تبریزی شنیدم خیلی ناامید شده‌ام، قبل از آن فکر می‌کردیم دولت به فکر است و به حرف‌های کسانیکه دست‌اندرکار بازار هستند توجه می‌کند.»


پروین‌پور نیز در این میزگرد با تاکید بر این‌که برنامه آخوندی با بسته خروج از رکود دولت در تضاد است سیاست پرداخت وام خرید را به جوک تشبیه کرد:« سیاست پرداخت وام خرید مسکن را می‌توان به عنوان یک جوک تعریف کرد و خندید. این همه به حساب خودشان اقتصاددان هستند و نشسته‌اند و بسته خروج از رکود را تهیه کرده‌اند این بزرگترین تناقض در بسته دولت است.»


دعوت از عبده‌تبریزی برای مناظره، هزینه کم ایجاد شغل در بخش مسکن، اظهارات متناقص مسئولان اقتصادی دولت، تضاد منافع مسئولان، اجرای برنامه مشاوران در بخش مسکن، آگاهی بانک مرکزی به تورم‌زا بودن تسهیلات خرید برای اقتصاد، اجرای الگوی مشابه مسکن مهر برای حل مشکل مسکن و غیرممکن بودن خانه‌دار شدن مردم از طریق پس‌انداز از جمله مباحثی بود که در میزگرد خبرگزاری تسنیم مطرح شد.


مشروح این میزگرد در ادامه می‌آید؛

تسنیم:وزیر راه و شهرسازی اخیراً از سیاست جدید دولت برای رونق در بخش مسکن پرده برداشت، آیا سیاست تحریک تقاضا می‌تواند بازار مسکن را از رکود خارج کند، آیا راهکار اساسی برای خروج از رکود افزایش وام خرید مسکن است؟ اگر تحریک تقاضا به عنوان یک سیاست خروج از رکود به حساب آید تبعات و آثار مثبت و منفی این سیاست برای اقتصاد کشور چیست؟

 
[font]*رهبر: دولتمردان با تاخیر متوجه رکود شدند

ایرج رهبر: شاید دولتمردان و اقتصاددانان با تأخیر متوجه مسئله رکود اقتصادی شدند. چون ابتدای امر همه توجه خود را روی تورم بالای کشور معطوف کردند و تمام تلاش‌ها روی این مسئله بود که تورم را کاهش دهند. شاید هم این اقدام بیجا نبوده و توانسته‌اند تا حدود زیادی در کنترل تورم موفق باشند. اما همیشه وقتی تلاش می‌کنیم تورم را کاهش دهیم باید در مقابلش به این موضوع توجه داشته باشیم که در نقطه مقابل کنترل تورم، رکود را نیز تقویت می‌کنیم.


دولتی‌ها این را می دانستند -که حتما هم می‌دانستند- ولی همزمان یا با تأخیر یکماهه در این رابطه اقدام می کردند شاید نتیجه بهتری در این موضوع می‌گرفتند. حالا بعد از یک سال متوجه شده‌اند که تورم را کنترل کرده‌ایم اما نتوانسته‌ایم اقتصاد را از رکود خارج کنیم. در واقع به جای آن رکود اقتصادی و رکود تورمی به وجود آورده‌ایم که این یک معضل بدتر از تورم است.


به همین دلیل اخیرا دولت بسته‌ای به مجلس تقدیم کرده که مصوبه یک فوریتی آنرا نیز گرفته‌اند. این بسته به چهار بخش تقسیم شده تا اقتصاد از رکود بیرون آید. بخشی از این بسته مسکن است که موضوع میزگرد امروز است. مسکن یکی از راهکارها یا بخش‌هایی است که به قول اقتصاددانان تا 35 درصد اقتصاد کشور را می تواند به گردش درآورد و راهکاری سریع در مقابل راهکارهای دیگر مانند صنعت و کشاورزی برای خروج از رکود اقتصادی است.


راه رسیدن به هدفی که اقتصاد را متحول کند مسکن است. برای ایجاد یک شغل در بخش مسکن 20 میلیون تومان لازم است. در نفت و پتروشیمی 300 میلیون تومان، در بخش صنعت هم 930 میلیون تومان. علاوه بر رونق اقتصادی در بخش مسکن که از همه بخش‌ها موثرتر است، هدف دیگر دولت که اشتغالزایی است از راه مسکن خیلی سریعتر و کم هزینه‌تر محقق می شود.


یکی از وظایف عمده دولت در کشور ایجاد اشتغال است. می‌توان گفت با توجه به بخش مسکن می‌توان با یک تیر چند نشان را از نگاه اقتصادی زد. نیاز کشور سالانه یک تا 1.5 میلیون واحد مسکونی است که اصل 31 قانون اساسی دولت را مکلف می‌کند که برای جامعه به فکر سرپناه باشد.


از سوی دیگر گردش مالی بخش ساختمان و اینکه با بیش از 120 رشته صنعت کشور ارتباط دارد در اقتصاد بسیار تاثیرگذار است. در بسته دولت مسکن اولویت چهارم است اما در واقع این بخش سریعترین و کم هزینه‌ترین راهکار برای خروج اقتصاد از رکود است.


فرض کنید پنج دهک پایین جامعه را نتوانیم از نظر مسکن تأمین کنیم ممکن است برای مردم باری شود که برای سرپرست خانواده یک نوع سرشکستگی محسوب می‌شود، شاید این مسئله در نظام و حکومت هم تأثیرگذار باشد.


بنابراین در طرح‌هایی که داریم باید در طرح‌های مسکن مسائل اجتماعی را ببینیم. یکی از ایراداتی که به مسکن مهر وارد می‌شود این است که چرا یک طبقه یکسانی در یک جا اسکان داده می‌شود و مسائل طبقاتی را مدنظر قرار نگرفته است چراکه ممکن است مشکلاتی به وجود آید.


این مسئله به پس از بهره برداری از واحد مسکونی برمی‌گردد. قبل از بهره برداری که هم اکنون مسکن مهر را به مردم می‌خواهیم تحویل دهیم اگر تأخیری هم مشاهده شود مثلا یک یا دو سال تأخیر داشته باشد دوباره تبعات اجتماعی را به وجود می‌آورد. مردم می‌گویند چرا واحد را دیر تحویل می‌دهید و از نظام توقع دارند. چه برسد به اینکه اصلا مسکنی برای مردم ساخته نشود یا اینکه به فکر طرح و برنامه برای ایجاد سرپناه نباشید.


بنابراین توجه به این‌که مسکن از نظر کلی هم برای اقتصاد، هم برای نظام و هم برای مردم اهمیت ویژه‌ای دارد اگر به این مسئله توجه نشود یا دیر توجه شود یا اینکه برنامه ریزی ناقص باشد تبعاتی را به وجود می‌آورد که جبران آن خیلی راحت نیست.


افشین پروین پور: آقای رهبر مطالب خوبی را در رابطه با اهمیت بخش مسکن در شرایط کنونی اقتصادی کشور مطرح کردند.


ویژگی و قابلیت‌های مسکن از این جهت که می‌تواند اقتصاد کشور را از رکود خارج کند کاملا درست است. بنظرم اگر فقط بخش مسکن فعال شود به تنهایی قابلیت این را دارد که به کلی رکود را از اقتصاد کشور خارج کند، ضمن اینکه تا الآن هم همین گونه بوده است شاید بتوان گفت در سه دهه اخیر همیشه دیده‌ایم اقتصاد از نمودار نوسانات ساخت‌وساز یا رکود و رونق ساخت‌وساز متأثر بوده است.


یعنی هر وقت مسکن وارد رکود شده کل اقتصاد وارد رکود شده است و هر وقت مسکن رونق گرفته کل اقتصاد کشور نیز رونق گرفته است. متأسفانه بخش مسکن ایران البته غیر از دولت دهم همیشه هم رکودش تورمی بوده و هم رونق آن. در هر صورت همواره وقتی ساخت و ساز رونق پیدا کرده کل اقتصاد را تحت تأثیر قرار داده است.


در رابطه با استراتژی دولت یازدهم باید گفت کلیت دولت را فاقد استراتژی مشخص در حوزه اقتصاد می‌بینم. مهم‌ترین دلیل هم اظهارنظرهایی است که مسئولان اقتصادی دولت گاها ابراز می‌کنند که در بعضی جاها کاملا با هم متناقض است.


مثلا وزیر راه و شهرسازی یک چیزی می‌گوید، وزیر اقتصاد چیز دیگری می‌گوید که خلاف آن است، بانک مرکزی نیز چیز دیگری می‌گوید .به عنوان مثال در همین بسته خروج از رکود دولت به فهم خوبی رسیده البته فقط در ظاهر و حرف. مقام معظم رهبری در افطاری مسئولان به این نکته اشاره فرمودند: «که مسئولان دولتی در حرف می‌گویند اقتصاد مقاومتی ولی در عمل چیزی نمی‌بینم اینگونه نباشد که حرف بزنیم اما عمل نکنیم.»


دولتی‌ها در حرف می‌گویند می‌خواهیم اقتصاد را بدون تورم از رکود خارج کنیم بعد می‌گویند در شرایط کنونی اقتصاد هرگونه تحریک تقاضا -عین متن پیش نویس بسته خروج از رکود- باعث تورم می‌شود یعنی اگر بخواهیم بخش تقاضا را در هر کالایی تحریک کنیم چون نمی‌تواند به دلیل عدم تناسب عرضه و تقاضا سریع رفلکس نشان دهد و تورم را به دنبال دارد. البته مسکن دیگر از همه کالاها بدتر است، چرا که حداقل یک تا یک سال و نیم زمان نیاز دارد تا واحد مسکونی ساخته شود.

پس اولا تحریک تقاضا تورم‌زاست دوما می‌خواهیم بدون تورم اقتصاد را از رکود خارج کنیم بعد می‌خواهیم از بخش مسکن هم استفاده کنیم. حالا سیاست دولت در این زمینه چیست؟ می‌گویند می‌خواهیم وام خرید بدهیم. این را می‌توان به عنوان یک جوک تعریف کرد و خندید که این همه به حساب خودشان اقتصاددان هستند و نشسته‌اند و بسته خروج از رکود را تهیه کرده‌اند این بزرگترین تناقض در بسته دولت است.[/font]