مقاله ررسي نقوش و شيوه تزيين توپي گچي ته آجري در بناهاي دوره سلجوقي و ايلخاني

عنوان نشریه:   هنرهاي زيبا :   تابستان 1385 , دوره  - , شماره  26 ; از صفحه 85 تا صفحه 92 .
 
عنوان مقاله:  بررسي نقوش و شيوه تزيين توپي گچي ته آجري در بناهاي دوره سلجوقي و ايلخاني
 
نویسندگان:  دادور ابوالقاسم, مصباح اردكاني نصرت الملوك
 
*
 
چکیده:

در بناهاي دوره سلجوقي و ايلخاني دو نوع تزيين اساسي ديده مي شود: تزيين آجري و تزيين گچبري، توپي گچي ته آجري زينتي است که با استفاده از گچ و آجر به وجود مي آيد؛ اما نه در رده تزيينات گچي قرار مي گيرد و نه در زمره تزيينات آجري. آرايه اي است قائم به ذات، با پشتوانه بصري قوي که با سادگي ابتدايي و هماهنگي چشم نواز ساختمان را از بند تزيينات پيچيده و رمز آلود جدا ساخته، نوعي رهايي و آزادي در ترکيب تزيينات بنا به وجود مي آورد. علت اصلي ايجاد توپي هاي گچي علاوه بر مباحث زيبا شناختي اعتماد معماران و اساتيد زمان صفويه با پاتين روي آجرها که ماده سخت نگهدارنده بدنه آجري و عدم تراش اين پاتين و کاربرد بند کشي هاي گچي به خاطر پوشاندن عيوب آجرها و جلوگيري از همان تراش در از بين بردن پاتين آجر بوده است.
 
كليد واژه: توپي گچي ته آجري، بند كشي، گچ، آجر، سلجوقي، ايلخاني