فضای شهری

شهر مجموعه اي از تركيب عوامل طبيعي، اجتماعي و محيط هاي ساخته شده توسط انسان است كه جمعيت در اين مجموعه به صور منظمي درآمده و آداب و رسومي را براي خود ابداع كرده اند.

شهرها «لايه هايي از محيط هاي خلق شده و اشكال اجتماعي هستند كه فضاي طبيعي را دگرگون مي سازند و روي آن جا مي گيرند، با گذشت زمان انباشته مي شوند و همگي در كنار هم فضاي شهري را مي سازند. بدين ترتيب شهر پديده اي اجتماعي _ مكاني است با بعدي زماني كه ذاتي، اما مدني است. شهر محصولي از زمان است، خلقتي است تاريخي، در برگيرنده تاريخ و بدين علت خود فرآيندي تاريخي است.

«شهر مكان زندگي مردمي است كه تحرك، رمز تشكل، توسعه و استمرار آن است. تحرك در فضاي اجتماعي و اجتماعي فرهنگي، تحرك در فضاي اقتصادي _ اجتماعي و همچنين تحرك در فضاي مكاني. اين تحرك ها در تمام مكان هاي شهر و سرزمين آن اثر ملموس مي گذارد و سازنده شكل جديدي از معادله اي مي شود كه هيچ گاه پايدار نمي ماند.

تمامي تعاريف پيش گفته به نكته اي واحد تكيه دارند و آن محيط ها يا لايه هاي متفاوت و درگير ساخت فضاي شهري است.

شهر در هر لحظه و زمان كيفيت زندگي خود را وامدار تعامل ميان محيط انساني با ويژگي هاي اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي خاص خود از يك سو و محيط كالبدي به مفهوم فضاي ساخته شده از سوي ديگر است. و اين در حالي است كه هر دوي اين عرصه ها با ارتباطي متقابل، فضاي طبيعي شهر را از طريق تصميمات و دخالت هايي كه در آن به اقتضاي نيازهايشان داشته، دگرگون ساخته اند.
البته محيط طبيعي نيز پيش از اين به واسطه محدوديت ها و امكاناتش به عنوان بستر عمومي شكل گيري همه تحركات در عرصه شهر، نيز ويژگي هاي فضاي كالبدي را متاثر ساخته و همچنين شرايط فيزيولوژيكي اجتماعي و فرهنگي ساكنان شهر را تحت تاثير قرار داده است. از اين طريق چيستي و معناي زندگي شهر در هر زمان و به ازاي هر اتفاق تازه، عبارت است از حاصل فرآيند اندر كنش محيط هاي درگير ساخت شهر و تا آنجا كه در عرصه اين تعامل، توازن ميان اجزا برقرار است، زندگي شهري كيفيتي مطلوب دارد