معماري هاي تك

در سال 1971، دو معمار جوان ایتالیایی تبار به نام‌های ریچارد راجرز ساكن انگلستان و رنزوپیانو ساكن ایتالیا، در مسابقه طرح ساختمان مركز ژرژپمپیدو در پاریس در بین 681 شركت كننده برنده اعلام شدند. نمای این ساختمان را مجموعه‌ای از دودكش‌ها، آبگردان‌ها، لوله‌های تأسیساتی و ستون‌ها، تیرها، بادبندها، راه پله‌ها و مسیرهای رفت‌ و آمد تشكیل می‌داد. این معماران آغازگر سبكی در اروپا بودند كه به نام‌های ـ تك یا تكنولوژی بسیار پیشرفته معروف گردید. در معماری مطرح شد.
معماران این سبك تكنولوژی را دستاورد بزرگ مدرنیته و مهم‌ترین عامل توسعه و پیشرفت در قرن بیستم می‌دانند. از نظر آنها، عصاره و مشخصه هر عصر در معماری آن دوره شكل كالبدی یافته است. به عنوان نمونه، معابد یونان باستان با آن نظم و تناسبات كامل هندسی، تبلور ذهنیت كمال گرای یونانیان باستان استو بناهای عظیم روم باستان، نمایش قدرت امپراتوری و حكومت سزارها می‌باشد و بالاخره كلیساهای سر به فلك كشیده گوتیك نمایش دهده قدرت كلیسا و ذهنیت قرون وسطا است. به همین ترتیب، ساختمان‌های امروز می باید نمایش دهنده عصارة فكری و تكنیكی عصر حاضر یعنی تكنولوژی باشد. نظریات و مبانی معماری مدرن و های ـ تك در اصول، بسیار به یكدیگر نزدیك است و می‌توان گفت كه معماری‌های ـ تك فرزند خلف معماری مدرن است. ولی از نظر شكلی تفاوت‌های بین این دو مكتب معماری مشاهده می‌شود. به طور كلی می‌توان بیان كرد كه ‌آن سادگی و بی‌پیرایگی كه در معماری مدرن وجود دارد در های ـ تك ملاحظه نمی‌شود واگر معماران مدرن در طرح‌های خود ماشین را به نمایش می‌گذارند، معماران های ـ تك داخل ماشیین و اجزاء آن را نشان می‌دهند. ریچارد راجرز در مصاحبه خود با تلویزیون بی بی سی این عقیده را چنین بیان می‌كند:
«ایده‌هایی كه معماری می‌كنیم، از خیلی لحاظ ریشه در باورهای ما دارد و به این ربط پیدا می‌كند كه ما ساختمان را مثل یك كتاب بخوانیم. برای اینكه ساختمانی خوانا باشد، باید جریان ساختن آن قابل روئیت باشد. این شیوه‌ای است كه ما معماری می‌كنیم و احساس ما این است كه این كار در گذشته هم انجام می شده است این موضوع اصلاً تازگی ندارد، كلیساهای عظیم گوتیك مثالی بسیار روشن است. زمانی كه آب از درون ناودان شرشر كنان تخلیه می‌شود، خیلی هیجان انگیز است. این بسیار روشن و خیلی خوانا است. این نوع معماری مورد علاقه من است.
علم همه ما را به هیجان می‌آورد. ما معماران عقیده داریم كه قرن حاضر قرن علم است، فیلسوفان نیز همین عقیده را دارند. منظورم از علم خیلی كلی است. ما شاهد انقلابات شگفت آوری در علم بوده‌ایم و عقیده داریم كه علم و تحقیق عملی ما را با اخنگ معماری بهتر آشنا می‌كند و این مورد علاقه ما است كه می‌توان به شكلی مفاهیم علمی را با تعبیر شاعرانه‌ای طرح و تبیین كرد».
راجرز می‌گوید:«همانند كلیساهای گوتیگ، ما ساختار را نمایان می‌كنیم».
و در جایی دیگر می‌نویسد:« تكنولوژی به ما كنترل بیشتری عرضه می‌كند و نه كمتر. ساختمان‌های آینده بیشتر شبیه روبات خواهند بود تا معبد. مانند آفتاب پرست، آنها خود را با محیط پیرامون تطبیق می‌دهند«. شاید بتوان زیر بنای فكری این سبك را در جمله راجرز خلاصه كرد كه می گوید در عصر مُدرن باید در ساختمان‌های مدرن زندگی كرد.
برج ایفل در نمایشگاه 1889 پاریس ساختمان ایده‌آل و آرمانی معماران های ـ تك است. برج ایفل با 330 متر ارتفاع و اسكلت فلزی نمایان، نمادی از دستاوردهای تكنولوژی در عصر مدرن است.
اصول فكری و طراحی این سبك را میتوان در ده مورد ذیل خلاصه كرد:
1. بینش پوزیتیویسم و خوشبینی به علم و پیشرفت علمی و تكنیكی؛
2. نمایش تكنولوژی به عنوان عصاره و دستاورد عصر جدید؛
3. نمایش پروسة ساخت؛
4. شفاف نمودن، لایه لایه كردن و نمایش حركت در ساختمان؛
5. نمایش ساختار و اجزاء درون بنا در نمای ساختمان؛
6. استفاده از رنگ‌های روشن وساده؛
7. سازه و ساختار به عنوان تزئینات؛
8. استفاده از اجزاء كششی سبك؛
9. جدا كردن بخش‌های سرویس دهنده از قسمت‌های سرویس شونده؛
10. طراحی بام ساختمان به عنوان نمای پنجم ساختمان.
موضوعی كه لویی كان در دهة شصت عنوان كرد (بخش‌های سرویس دهنده ـ قسمت‌های خدماتی ـ از بخش‌های سرویس شونده ـ قسمت‌های سكونتی ـ مجزا شوند) هم اكنون یكی از موارد بسیار مهم در ساختمان‌های های ـ تك است.
لذا داكت‌ها، لوله‌ها و اجزاء تأسیساتی ساختمان و به عنوان راه پله ‌ها از بدنه اصلی ساختمان جدا می‌شوند. حسن این كار ـ بنا به نظر معماران های ـ تك سهولت تعمیر و نگهداری ساختمان است. به علاوه قسمت‌های سرویس دهنده كه عمر نسبتاً كوتاهی دارند (یك الی بیست سال) از قسمت‌های سرویس شونده كه عمر طولانی تری دارند(بیست الی هفتاد سال) به صورت دو قسمت مجزا از هم عمل می‌كنند.
در اكثر ساختمان‌ها، بام ساختمان به عنوان سطح پنهان و فراموش شده ساختمان فرض می‌شود، ولی در ساختمان‌های های ـ تك ، بام سطح پنجم بنا است و كاملا طراحی می‌شود. بخش‌هایی همچون برج های خنك كننده، آبگردان‌ها، پمپ‌های حرارتی، داكت‌ها، لوله‌های تأسیساتی، خرپاها، كابل‌های سازه‌ای و همچنین جرثقیل پاك كردن شیشه‌ها و خرپشتته‌ها، همواره به عنوان بخش مهمی از ساختمان در روی بام طراحی می‌شوند. طرح این بخش‌ها با توجه به چهارنمای دیگر انجام می‌شود و در معرض دید قرار می‌گیرد.
از دیگر معماران معروف این سبك می‌توان از نورمن فاستر، مایكل هاپكینز نیكولاس گریمشاو و سانتیاگو كالا تراوا نام برد.
بر خلاف تصور عمومی، معماران های ـ تك به تاریخ علاقه‌مند هستند و خود را جدای از آن نمی‌دانند. ولی برداشت و نگرش آنها نسبت به تاریخ به كلی متفاوت از دیدگاه معماران پست مدرن از تاریخ است. ریچارد راجرز به عنوان نظریه پرداز اصلی سبك‌ های ‌ـ تك معتقد است كه « ساختمان‌های عصر رنسانس در فلورانس شباهتی به بافت مجاور خود و معماری گوتیك قرون وسطا نداشتند، بلكه این معماری جلوه‌ای از تبلور عصر جدید را نوید می‌داد».
راجرز معتقد است كه « هر بنایی باید نمایانگر زمان خود باشد». به نظر وی در عصر تكنولو ژی نمی‌توان در خانه‌های یونان باستان و یا قصرهای امپراتوری روم باستان زندگی كرد.
راجرز در نقد معماری پست مدرن می‌نویسد:« كسی نمی‌تواند معماری را با نماد قرار دادن درخت نخل، تخم‌مرغ، پرندگان، و نظام هندسی معیوب شده یونانی و رومی كه از مبلمان فروشی‌های چیپندیل خریداری شده، توسعه دهد. تمامی این موارد از خاستگاه و زمینه سیاسی،اجتماعی و تكنیكی خود مجزا شده‌اند».
نكته جالب توجه این كه در حال حاضر مرتفع‌ترین ساختمان و بزرگ‌ترین فودگاه جهان توسط یكی از شاخص ترین معماران این سبك یعنی نورمن فاستر طراحی شده است. برج هزارة توكیو و فرودگاه جدید هنگ‌کنگ.
امورزه درك کارهای این معماران ملاحظه می شود كه با استفاده از تكنولوژی ، سعی درا ستفاده حداكثر از عوامل طبیعی هنچون آفتاب ، باد ، آب‌های زیرزمینی و گیاهان برای تنظیم شرایط محیطی ساختمان دارند. لذا در معماری جدید آنها كه به نام اكو ـ تك (اكولوژی + تكنولوژی) خوانده می‌وشد ، تكنولوژی در مقابل طبیعت قرار ندارد ، بلكه در كنار و به موازت طبیعت برای بهره‌برداری هرچه بیشتر از امكانات محیطی و تأمین آسایش انسان جای دارد.
در كارهای اخیر معماران این سبك ، همواره در كنار عكس‌های زیبای ساختمان‌های آنها ، مقطعی از بنا وجود دارد كه در ان نحوه استفاده از عوامل اقلیمی با كمك تجهیزاتی همچونه دودكش‌های هوا ، اینه‌های منعكس‌كننده پوسته‌های هوشمند ، گلخانه‌ها ، پله‌ها‌ی شیشه‌ای و تبادل‌كننده‌های حرارتی نشان داده شده اس. شكل خود ساختمان در مقطع نیز با توجه به زاویه تابش آفتاب وسرعت و جهت باد ر فصول مختلف سال طراحی شده است.
معماران هاي تك از پوسته ساختمان به عنوان پوست دوم نام مي برند . منظور از پوست اول، پوست بدن انسان است. در كارهاي فاستر پوست دوم همچون پوست اول به صورت هوشمند طراحي شده است. همچنان كه پوست انسان در مقابل سرما، گرما،‌رطوبت و كوران هوا از خود عكس العمل نشان مي دهد،‌پوست اين ساختمانها نيز در مقابل شرايط محيطي ، عكس العمل هاي متفاوتي دارد.
ريچارد راجرز از اين بناها به عنوان موجوداتي كه خود را با شرايط مختلف محيطي وفق مي دهند ياد مي كند: « جهت بر آورده كردن احتياجات ساكنان بنا و حد اكثر استفاده بهينه از انرژي، بهترين ساختمانهاي آينده به صورت پويايي با اقليم مجاور خود ارتباط پيدا مي كنند... در معماري ميكرو الكترونها ي پنهان از چشم و بيو تكنو لوژي جايگزين سيستم هاي مكانيكي خواهند شد... ساختمانها، شهر ها و اهالي آن همانند يك سيستم ارگانيك جدا ناپذير،‌ در زير چهار چوب متحرك و متحول، قرار مي گيرند. به جاي تير ها و ستون ها و پانل ها ، يك پوسته ممتد و به هم پيوسته جايگزين خواهد شد...
در مورد سازه هاي معماري، سيستم هاي انعكاسي با استفاده از دستگاه عصبي الكترونيك ، تغييرات محيطي را حس خواهند كرد و همانند ماهيچه هاي بدن انسان با منقبض و منبسط كردن خود، بار و نيروهاي وارده را به قسمت هاي مختلف كالبد بنا منتقل مي كنند...آينده فرا رسيده و تاثير معماري بر آن آغاز شده است...».


مختصری در باره زیر شاخه های معماری هایتک:

1- معماری اکوتک Eco Tech
رویکرد به زیست و اکولوژی یکی از گرایش های عمده معماران هایتک است. این معماران طلایه دار استفاده از عوامل اقلیمی و محیط زیست در ساختمان هستند. (سازگاری با محیط زیست) است.امروزه استفاده کردن از انرژی و صرفه جویی کردن یکی از دغدغه های مسائل جهانی است و برای همین منظور اجرای استانداردها و معیارهای دائمی صرفه جویی در انرژی، تعیین وکنترل دقیق مصرف انرژی در ساختمان، امری حیاتی به نظر می رسد. این معماری در اصل مفهوم معماری هماهنگ با طبیعت است.
از اصولی که در اکثریت کارهای ارائه شده در اکوتک به نظر می رسد، می توان موارد زیر را بیان کرد :
تهویه طبیعی با امکان جریان هوا از سقف، تهویه مطبوع از طریق پالایش شبانه و دمیدن هوا از زیرکف، کنترل نور و نظایر اینها، استفاده کردن از منابع طبیعی زیر زمینی، استفاده کردن از انرژی منابع طبیعی همچون گرما، نور خورشید، باد، انرژی گرمایی، آب باران
نورمن فاستریکی از معروفترین معماران سبک اکوتک است. طرح وی برای بازسازی راشیتاگ، پارلمان جدید آلمان در برلن در سال 1993 به عنوان برنده اول اعلام شد. فاستردرطرح خود یک شیشه ای به جای گنبد تخریب شده پارلمان، در جنگ جهانی دوم، در نظرگرفت. این گنبد از چند نظر جالب توجه بود: نخست آنکه در داخل گنبد دو رامپ مارپیچ قرار داردکه به سکوی فوقانی جهت تماشای مناظر اطراف ختم می شود و لذا مردم به صورت سمبلیک بر بالای سر نمایندگان خود صعود می کنند. در هنگام شب گنبد از طریق تالار مجلس روشن می‌شود و به صورت گنبدی نورانی می درخشد، که نشانه ای از قدرت و توانایی پروسه مکراتیک در آلمان فدرال است. از نظر اقلیمی در تابستان تهویه طبیعی تالار نمایندگان از طریق گنبد شیشه ای صورت می گیرد و در زمستان هموای گرم تهویه شده از طریق گنبد شیشه ای باز یافت و مجددا مورد استفاده قرار می گیرد و بالاخره آیینه های وسط گنبد روشنایی طبیعی و تصویر مردم ( خاستگاه قدرت ) را به تالار نمایندگان منعکس می کند.از موارد دیگر می توان، پنجره های هوشمند جهت تهویه هوا، استفاده از سوخت تجزیه شونده بیوگاز جهت تولید برق بدون آلودگی، حرارت تولید شده در یک مخزن طبیعی آب گرم در زیر ساختمان، آب سرد لایه های زیر زمینی جهت تامین سرمایش ساختمان، را نام برد.


2- معماری روبوتک Robo Tech
معماری روبوت و تکنولوژی ، استفاده از سازه های هوشمند ، دستگاههای حس گر ، این دستگاهها تغییرات محیطی را احساس کرده ومانند بدن به آن انعکاس می دهند . طراحی خلبانان اتوماتیک با شرایط ایده آل داخل هواپیما.
معمارانی که در این زمینه آثار شاخصی دارند:
رنتزو پیانو- نورمن فاستر- سانتیاگو کالاتراوا -ریچارد راجرز-برنارد لاسوس-اینگن هوون- اوردیک- کالن - نیکلاس گریشماو- ایتسوکو هاسه گاوا
نمونه آثار:
- برج RWE
معماران : اینگن هوون،اوردیک،کالن
مشتمل بر طرح جامع اسن
ساخت مرکز اداری بلند مرتبه

بیمارستان
با ورود تعدادی از سیستم های دیجیتال به داخل بیمارستان ها، کارفرمایان برای پذیرفتن سیستم های شبکه ای و استفاده از آنها مشتاق می گردند. از نقطه نظر پزشکی، این سیستم ها شامل هر دو نوع سیستم های اطلاعاتی و کلینیکی نظیر سیستم الکترونیکی ثبت مدارک پزشکی (EMR) ، سیستم های ارتباطی و بایگانی تصاویر (PACS) ، و علامتگذاری فرکانس های رادیویی (RFID) می باشند.

در این میان سیتم هایی همچون احضار پرستار، هشدار آتش و دور سنجی و نظارت بر بیمار(مونیتورینگ اعضای حیاتی بدن) در شبکه های جداگانه ای قرار می گیرند. سیستم های ارتباطی نظیر کنفرانس ویدیویی از راه دور و پیج افراد نیز در سیستم هایی مجزا و سیستم های امنیتی نظیر مراقبت از کودکان به عنوان آیتم های جداگانه ای مطرح می باشند.

از نقظه نظر ساختمانی، مهندسی و سیستم مدیریت ساختمان (BMS) مجموعا ازسیستم های تهویه مکانیکی، کنترل کیفیت هوا و رطوبت داخلی به صورت تجهیزات مرکزی تشکیل می گردند. BMS نظارت بر سیستم های روشنایی و استفاده از انرژی را نیز در فضاهای درمانی به منظور کاهش مصرف مازاد آنها بر عهده می گیرد.

هنوز در هیچ بیمارستان یا فضای درمانی تمامی این سیستم ها گردهم نیامده اند؛ اما در ۵ سال آینده، کشور قطر شاهد اتمام عملیات اجرایی بیمارستانی با استفاده از برترین فن آوری دیجیتال خواهد بود. این کشور کوچک خاورمیانه، دو تن از معماران آمریکایی Ellerbe Becket و Pelli Clarke Pelli را برای طراحی مرکز تحقیقاتی و درمانی پیشرفته (بدلیل استفاده تکنولوژی برتر در این مجموعه) sidra “سیدرا”، گردهم آورده است.
سیدرا بخشی از شهر آموزشی بلندپروازانه در دوحه، پایتخت قطر، است که در صورت تکمیل، تجسمی واقعی از یک مدل پیشرفته در طراحی بیمارستانها خواهد بود. مجموعه ای که معماران و کارفرمایان، فن آوری را در مدلهای متفاوتی در آن به نمایش خواهند گذاشت: در حوزه مراقبت از بیماران، تشریک مساعی و آموزش بین المللی در شاخه های پزشکی، کنترل و اداره ساختمان و در طراحی ساختمان مجموعه. حتی احتمالا تکنولوژی، در جهت معرفی و تشریح بیمارستان و فضاهای آن برای بیماران نیز بکار خواهد رفت.




اما آنچه تمامی این کاربردهای غیر مشابه را در کانال دیجیتالی واحدی سهیم خواهد نمود، تکنولوژی اطلاعات یا IT است که کلیه مراحل اجرایی بیمارستان را در یک رشته کابل نوری هدایت می نماید.
Joe Leger مدیر گروه مشاور تکنولوژی که عمدتاً در زمینه فن آوری مراکز درمانی، فعالیت می نمایند، اظهار می دارد: “پیشتر هر سیستم دیجیتالی، زیرساخت کابلی جداگانه ای برای خود داشت، در حالیکه امروزه این ملزومات، بزرگتر از یک جعبه نیست. زمانی که ما خواهان اتاقی بزرگ برای ITمی باشیم، طراحان امتنا می کنند، درحالیکه ما موجب حفظ فضا می شویم، چراکه قبلاً هر سیستم اطلاعاتی، اتاق مجزای خود را طلب می کرد.”




لگر در طراحی پروژه ۴۰۰ تخت خوابی و ۷/۱ میلیون فوت مربعی سیدرا، با معماران “بکت و پلی” همکاری می نمابد؛ بیمارستانی که بطور دائم با مرکز درمانی Weill Cornell در شهر نیویورک در ارتباط خواهد بود.

در مراکزی نظیر سیدرا، فن آوری دیجیتال چیزی فراتر از سیستم های اتاق عمل (OR)، که در ۵ سال گدشته انفجاری در استفاده از مانیتورها، تجهیزات رادیولوژی، تجهیزات ویدئو کنفرانس و … را شاهد بوده اند، می باشد.
در تقابل با چنین توسعه ای، با وجود ظهور مشاورین IT بعنوان یکی از بازیگران اصلی صحنه فضاهای درمانی، هنوز استفاده از این مشاورین در مراحل پایانی کار و البته دیر صورت می گیرد و از این رو صنعت پزشکی، فضاهای درمانی و معماران آن با مسائل زیربنایی نظیر هزاران کابل و فضاهای مورد نیاز، دست به گریبان می باشند