امتیاز موضوع:
  • 18 رأی - میانگین امتیازات: 3.11
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
برج طغرل-ری
#1
سرزمين ايران اقليمي كهن با سابقه شگرف علمي همواره در صحنه تمدن بشري درخششي خيره كننده دارد و فرزانگان و انديشمندان اين مرز و بوم مهم بسزايي در گسترش انديشه بشري و تبلوري از خلاقيت ها و نمودي از شاهكارهاي فكري اعصار را در منظر جهانيان به نمايش در آورده اند آثاري كه هر كدام در جاي خود حكايت از فرهنگي غني و پشتوانه اي علمي بس محكم و انديشه اي پوياست.

آري ايران سرزمين تمدن و شاهراه تفكر انساني، كه اين عبارت را در خور مدح خود كرده «هنر نزد ايرانيان است و بس» و يا در طنين وحي الهي از زبان پيام آور بزرگ دادار يكتا چنين حكايت شده «اگر دانش در ثريا مسكن گزيند مرداني بلند همت از ديار ايران به آن دست خواهند يافت» و اين منت خداوند و تاج زرين الهي بر بلنداي سرزمين ايران است و اين زمزمه شكوه انديشه ايراني در برابر جهانيان است. كه ايران نباشد تن من مباد.

روز تاريخ سرزمين كهن ايران را از اعمال اعصار مي پيمايد و از ادوار متعهد يادگاراني را به همراه مي آورد از سرزمين مغان و سروده هاي زردشت میگذرد، ديار شاهان و سلسله هاي مختلف را مي پيمايد و با عناي و صفاي مردمان عجين مي شود، تا به دوران سلجوقيان مي رسد.

همواره در قرون مختلف پيران طريقت علم و انديشه ياد سرداران و سلاطين زمان را با پديد آوردن آثاري جاودانه، به تاريخ مي سپارند. و فرزندان آينده را به پدران گذشته پيوند ناگسستني مي دهند. اگر طريقتگران بنيان آفرين دوران هخامنش نبودند و زيبائيهاي شهر پارسه را نمي آفريدند چه پيوندي بين ما فرزندان اين عصر با نياكانمان در آن عصر بود.

اگر شاهكارهاي هنرمندان دوران و فرزانگان عهد صفوي نبود چه حلقه اي و چه افتخاري و چه فرهنگي قابل مباحات باقي مانده بود كه حكايت از تمدن ايران زمين كند.

يكي از شاهكارهاي دوران و زيبايي هاي بر جاي مانده در زمان در حاشيه شهر تهران در منطقه ابن باويه شهر كهن ري در ميان انبوهي از سازه هاي زمان سر به فلك كشيده شكوه خود را پس از 700 اندي سال كه از قدمت آن گذشته حفظ نموده است ، برجي به بلنداي تاريخ، و شكوه و تمدن ايران زمين.



آري، اين برج، برج طغرل نام دارد يادواره سردار دلاور و بنيانگذار سلسله مقتدر و با عظمت سلجوقيان «طغرل بيك سلجوقي» مي باشد كه بنا به گفته پير كاوشگر ري باستان مرحوم دكتر حسين كريمان كه روحش شاد باد، آرامگاه وي و مادرش و بنا به حكايت مورخ دوران و فرزانه فرهيخته زمان مرحوم محمد محيط طباطبايي زواره اي كه مرقد وي در زوايه شمالي اين برج حقايقي را فرياد مي كند «نه تنها آرامگاه طغرل سلجوقي و مادرش مي باشد بلكه مرقد بسياري از فرزانگان و دانشمندان عصر سلجوقي نيز مي باشد كه اين بقعه به پاسداشت عظمت آنها بنا شده بوده است» (كيهان فرهنگي...) كه مرحوم محيط براي فراموش نشدن اين مهم وصيت بر تدفين خود در جنب اين برج با شكوه نموده است كه يادش گرامي و روانش شاد باد.

اين بنا با مساحتي بالغ بر 48 متر مربع و ارتفاعي در حدود 20 متر و با اسكلتي خشتي و آجري به صورت استوانه اي افراشته خودنمائي مي كند كه نماي داخلي آن به صورت استوانه گون و نماي بيروني آن بصورت مشلع تزئين يافته است كه از 24 كنگره با زوايه هاي حاده تشكيل شده است.

در ضلع شمالي و جنوبي برج دو سر در با معماري طرح رازي ساخته شده است و تقريباً تا ارتفاع چهارمتري برج ديوارها به صورت توپ تا قطر ديوارهاي حدود 5/1 متر تشكيل شده و ديوارهاي بالاي ارتفاع چهارمتر به صورت تو خالي طراحي شده و وسط آن پليكاني وجود دارد كه درب آن در همان ارتفاع در ضلع شمالي بنا خودنمائي مي كند كه رابطي بين قسمتهاي تحتاني و فوقاني برج مي باشد دربها و قوسهاي رازي كه فشار فوق العاده اي را تحمل مي كند و تو خالي بودن ديوارهاي فوقاني به استحكام بنا كمك كرده و جنس خشت به كار رفته در برج كه از زاج و خاك و سفيده تخم مرغ است بر استحكام آن مي افزايد.

قدمت برج و پا برجا بودن آن در طي 700 سال كه از ساخت آن مي گذرد با توجه به وقوع زلزله هاي سهمگين در ناحيه نشان از پي مستحكم و عميق اين بنا دارد.

پي سازنده اين برج در كف آن در كناره هاي ديوارها كانال هاي گذر هوا را تعبيه كرده كه اين كانال ها مانع از رطوبت ديوارها و از بين بردن خرابيهاي ناشي از آن مي شود و ديوارهاي برج طوري طراحي شده كه موجب طنين صدا در درون بنا مي شود. و اگر واعظي يا خواننده اي در وسط برج خطبه اي ايراد كند و يا تصنيفي را بسرايد صداي آن در همه برج طنين انداز مي شود و به صورت اكو وار به سمع همه مي رسد كه البته وجود سقفي مخروطي كه بر فراز ديوارهاي برج قرار داشته كه هم اكنون اثري از آن بر جاي نيست شايد به اين فناوري اكستيكي جلوه اي ديگر مي داده است.

اين برج علاوه بر آنكه یادآور فرزانگان و دلاوران عصر خود مي باشد استاد سازنده آن كاربردهاي ديگري را در جاودانه ساختن آن بكار برده و معماري پنهاني را براي پي بردن به اسراري با آن عجين كرده است.

از جمله كاربرد اين برج استفاده در شبهاي تار با استفاده از روشن كردن آتش بر باروي بلند آن براي راهنمائي مسافران جاده ابريشم كه از جانب خراسان به جانب ري مي آمدند بوده و در روز احتياجات گاهشماري مردم را مرتفع نموده است.

بنا به گفته فرزانه انديشمند استاد منوچهر آرين پژوهشگر خراساني عرصه تاريخ علم كشور در مقاله نگاه ديگري به برجها اطلاق واژه برج به اين بنا و بناهاي مشابه از آنجا كه برج به منازل عبور حركت سالانه خورشيد در دائره البروج گفته مي شود حكايت از اين مطلب دارد كه گذشتگان از اين روي سايه هاي اين ابنيه و دريچه هاي گذر نور خورشيد كه در روي آنها تعبيه شده پي به برجي كه خورشيد در آن غوطه ور مي باشد مي بردند زيرا كه در هر برجي خورشيد ارتفاع خاصي در آسمان نسبت به افق و ميل خاصي نسبت به جهات جغرافيايي مناطق دارد؛ لاجرم سايه ها و طرز تابش آن متفاوت خواهد بود كه از اين تغييرات مي توان در تعيين روزها و برج ها بهره برد و اين فناوري به كار رفته در اين ساختمانهاست كه كلمه برج را زيبنده نام آن كرده است.


برج طغرل علاوه بر اين ويژگي فوق العاده، ويژگي منحصر به فرد ديگري در خود نهفته دارد كه سرود زيباي انديشه استاد سازنده خود را جلوه گر مي كند. و آن ساعت آفتابي منحصر به فردي است كه در دل كنگره هاي آن پنهان دارد كه شايد مورد مشابه آن در تاريخ علم كمتر يافت مي شود. همان طور كه ذكر شد حول اين برج از نماي بيروني 24 كنگره با زاويه حاده جلوه گر شده كه اگر در روبروي درگاه آن بايستيد گويي شيري با دهاني باز به شما مي نگرد.

در دقت در اين بنا از آنجا كه اين كنگره ها دور تا دور اين اثر را فرا گرفته به گونه اي خاص طراحي شده كه اگر چنانچه طلوع آفتاب اتفاق بيافتد در جانب شرق بنا كم كم يكي از كنگره ها روشن مي شود و آفتاب درون آن مي تابد، اگر نيم ساعت از طلوع آفتاب بگذرد. نصف كنگره روشن مي شود اگر يك ساعت از طلوع خورشيد بگذرد يك كنگره به طور كامل روشن مي شود و اگر چنانچه دو ساعت بگذرد دو كنگره روشن مي شود، همين طور اگر سه ساعت بگذرد سه كنگره تا هنگامي كه به لحظه اي مي رسيم كه خورشيد روي نصف النهار منطقه قرار مي گيرد. يعني بيشترين ارتفاع خود را از افق دارد، در اين هنگام خورشيد درست در بالاي سر در جنوبي برج قرار مي گيرد چرا كه دربهاي برج كاملاً شمالي جنوبي بوده و روي نصف النهار واقع است در اين هنگام سايه تيغه اي كه بالاي سر سردرب ورودي است درست در بالاي تبري ضربي گونه سر در قرار گرفته و حكايت از لحظه اذان ظهر مي كند و در زمستان كه ارتفاع خورشيد پائين تر است در لحظه ظهر خورشيد از درب جنوبي درست وسط برج مي تابد.

اگر چنانچه خورشيد از لحظه ظهر زوال پذير و به جانب غرب گرايش يابد حال كنگره هاي جانب غرب شروع به روشن شدن مي كند. اگر نيم ساعت از لحظه ظهر بگذرد نيمي از كنگره از جانب غرب روشن مي شود اگر يك ساعت بگذرد يكي از كنگره ها و اگر دو ساعت از ظهر بگذرد نيمي از كنگره ها روشن مي شود و همين گونه تا خورشيد غروب كند. پس از روي كنگره هاي اين برج و روشن شدن آن توسط خورشيد مي توان مقدار گذشت زمان را از لحظه طلوع آفتاب، لحظه ظهر ، و مقدار گذشت زمان از لحظه ظهر را محاسبه و تعيين نمود.

برج طغرل شاهكار معماري و نجوم مهندسي رازيست و حكايتگر ري باستان ما در تهران كه گذر زمانه چهره پر فروغ آن را بي رمق كرده و حجاب تاريخ سيماي تابناك آن را مكدر نموده پس بر فرزندان ايران زمين است كه با نظري بر پيشينه فرهنگي خود خودباوري خود را دو چندان كرده و با افتخار از پيشينه تابناك خود كه در حدود هزار سال گذشته رصد خانه اي چون رصدخانه ابو محمد خضر خجندي را در دامنه كوه طبرك ري و در هفتصدسال پيش شاهكار گاهشماري اعصار را داشته اند آينده اي درخشان را رقم زنند كه ابقاي روزگار سوار بر مركب گذشته به سوي آينده روشن قدم گذاشته اند آينده اي همراه با فناوري و اخلاق و تمدن عالي و با دو بال علم و اخلاق نظر بر جلال ملكوتي حق انداخته و هياهوي زمان را زير لگام انديشه و نيك و كردار خوب و رفتار عالي به زير سيطره خود گيرند. اين است نويد و سروش و ارمغان و ميراث تاريخ براي ما اينان زمان. با سلام و صد درود بر روان همه پاكان و فرزانگان صالحان اقليم تمدن بشريت.

نویسنده : مهدي دانشيار
منبع : سایت بازتاب


آخرین ارسال های من :
پاسخ


موضوع‌های مشابه…
موضوع نویسنده پاسخ بازدید آخرین ارسال
  افسانه های برج قابوس nima 1 2,597 ۱۳۹۱-۲-۲۱، ۰۷:۰۳ صبح
آخرین ارسال: eltai
  برج کبوتر در اصفهان ALI XxX 0 3,797 ۱۳۹۰-۱-۱۲، ۰۴:۳۳ عصر
آخرین ارسال: ALI XxX
  بزرگ‌ترین آثار مهندسی ایران ، برج گنبد و گنبد سلطانیه ALI XxX 0 2,001 ۱۳۸۹-۱۲-۲۳، ۰۳:۳۰ عصر
آخرین ارسال: ALI XxX
  معماری پنهان برج طغرل ( برج طغرل شاهکار نجوم و هنر معمار ) ALI XxX 0 1,904 ۱۳۸۹-۱۲-۲۲، ۱۱:۴۹ عصر
آخرین ارسال: ALI XxX
  برج‌های خراقان nima 0 1,259 ۱۳۸۹-۱۲-۲۱، ۰۹:۵۴ عصر
آخرین ارسال: nima
  برج طغرل،‌ شاهکار معماري ايران reza1366 0 1,446 ۱۳۸۹-۱۲-۲۱، ۰۶:۲۴ عصر
آخرین ارسال: reza1366
Heart برج مدور nima 0 1,082 ۱۳۸۹-۱۲-۱۵، ۱۰:۵۸ عصر
آخرین ارسال: nima
  برج آزادی ALI XxX 0 887 ۱۳۸۹-۱۲-۱۵، ۰۷:۲۸ عصر
آخرین ارسال: ALI XxX
  ***‌برج قربان *** واقع در استان همدان *** Royal Falcon 0 1,804 ۱۳۸۹-۱۲-۱۳، ۰۳:۰۱ صبح
آخرین ارسال: Royal Falcon
  برج طغرل * ری * Royal Falcon 0 1,405 ۱۳۸۹-۱۲-۱۳، ۰۲:۲۴ صبح
آخرین ارسال: Royal Falcon

پرش به انجمن:


کاربرانِ درحال بازدید از این موضوع: 1 مهمان