تعاملی دیگر در اثبات هویت واقعی و محتوای تاریخی نقش برجسته های تاق بزرگ بستان

تعاملی دیگر در اثبات هویت واقعی و محتوای تاریخی نقش برجسته های تاق بزرگ بستان
دکتر سید رسول موسوی حاجی
نشریه هنرهای زیبا
واژه های کلیدی: تاق بستان، نقش برجسته های ساسانی، پیروز اول، اردشیر سوم، خسروپرویز

با تشکر و اجازه saeiideh عزیز

چکیده:

در حاشیه شمال شرقی شهرستان کرمانشاه (مرکز استان کرمانشاه) محلی است که به تاق بستان شهرت دارد. در این محل تاق بزرگی وجود دارد که بر سطوح جانبی و جداره مقابل آن نقوش بسیار جالب توجهی از دوره ساسانی حجاری شده اند. متاسفانه علیرغم مطالعاتی که تاکنون بر روی این نقوش انجام گرفته است هویت واقعی و محتوای تاریخی آنها همچنان در پرده ای ابهام قرار دارند. ارنست هرتسفلد که یک باستان شناس آلمانی است عقیده دارد مجموع نقش برجسته های تاق بزرگ بستان متعلق به خسرو پرویز (628 - 591 م.) است که او را در صحنه های مختلف: شکار شاهی، تاج ستانی از اهورا مزدا و سوار بر اسب معروف خود شبدیز نشان می دهد. ک. اردمان - سکه شناس آلمانی - معتقد است که شاه در نقش برجسته های مذکور ، پیروز اول (484 - 457 م.) است نه خسروپرویز. ک. تانابه ژاپنی با رد هر دو نظریه مذکور مجموع نقش برجسته های تاق بزرگ بستان را به اردشیر سوم (630 - 628م.) نسبت می دهد. در این پژوهش سعی بر آن است تا به مدد قراین تاریخی و شواهد متعدد باستان شناسی، هنری و سکه شناسی هویت واقعی این نقوش روشن گردیده و محتوای تاریخی آنها نیز از هرگونه ابهام و تاریکی زدوده شود.