طولانی‌ترین بازار ایران

  ir149.jpg (اندازه: 54.44 KB / تعداد دفعات دریافت: 25)
مجموعه تاریخی و مسقف بازار زنجان با بیش از دوکیلومتر طول در قلب بافت قدیمی ‌این شهر که روزگاری مشرف به دروازه قلتوق، دروازه جنوبی شهر بود، طویل‌ترین بازار ایران است.
براساس اسناد و متون تاریخی، ساخت این بازار درسال 1205ه. ق در دوران حکومت آغامحمدخان قاجار آغاز و در سال 1213ه. ق مقارن حکومت فتحعلی شاه قاجار پایان پذیرفته و در دوره‌های بعد نیز بناهایی از جمله چندین سرا، مسجد و گرمابه در این مجموعه ساخته شده است.
این بازار از غرب و شرق گسترده و بدین لحاظ به بازار پائین و بازار بالا تقسیم و نامگذاری شده است که مجموعه بازار بالا مشتمل بر بازار قیصریه، بزازها، امامزاده و عبدالعلی بیک است. این مجموعه از نظر تولید و عرضه کالا و خدمات جنبی وابسته، بسیار غنی و مهم‌ترین مرکز اقتصادی و تجاری شهر محسوب می‌شده است.
بازار زنجان از نظر تولید و نوع فعالیت به هشت راسته از جمله راسته زرگرها، کفاش‌ها، بزازها، سراج‌ها، مسگرها، جگرپزان،کلاه دوزان، قماش فروشان و غیره که در گذر زمان با تغییراتی نیز روبه‌رو شده است، تقسیم می‌شود.

  ir150.jpg (اندازه: 43.16 KB / تعداد دفعات دریافت: 22)
از کاروانسراهای جالب این مجموعه که نقش مؤثری در عرضه کالاها ایفا کرده، سرا یا کاروانسرای حاج علی قلی و سرای حاج کربلایی علی را می‌توان نام برد. گستردگی جغرافیایی بازار از یکسو و تنوع راسته‌ها، تعدد سراها و کاروانسراهای درون شهری در راسته‌های فرعی که هر یک به نامی‌ و به فعالیتی خاص اختصاص یافته از سوی دیگر، همچنین وجود مساجد زیاد گویای پویایی این مجموعه فرهنگی، اقتصادی، تاریخی و هنری درطول زمان و به فراخور اوضاع و شرایط حاکم است. تکنیک‌های معماری و سبک‌ها و شیوه‌های تزئینی دوران قاجار در راسته‌ها، حجره‌ها، چهار سوق‌ها، مساجد، سراها و کاروانسراهای درون شهری و گرمابه‌های این بازار به زیباترین شکل و شیوه اجرا شده است.
از جمله کاربرد انواع طاق و قوس‌های هلالی،جناغی و ضربی، گهواره‌ای خاصه در راسته‌های اصلی و فرعی مزین به آجرچینی‌هایی با طرح‌های مختلف هندسی و به کارگیری تکنیک آجر و کاشی و کاشیکاری به رنگ‌ها و طرح‌های قاجاری درسطوح خارجی و داخلی بناها، طاق‌نماها، طاق و قوس‌ها همچنین ستون نماهای گلدانی در مساجد و سراها قابل توجه است که اوج این سبک‌های معماری و شیوه‌ها و نوآوری‌های تزئینی در اجزا و ارکان مساجد بخصوص مسجد جامع به ظهور رسیده است و این مجموعه را در طول تاریخ، تبدیل به یکی از یادمان‌های ارزشمند و زیبای هنری و معماری دوران قاجار ساخته است.
اگر چه تشخیص نحوه تشکیل بازار زنجان به درستی و با دقت زیاد میسر نیست اما بیان مورخان و همچنین چگونگی قرارگیری اجزای گوناگون آن در کنار یکدیگر تا حدود زیادی روشنگر شکل‌گیری و رشد و توسعه این بازار است.

دستتون درد نکنه