۱۳۸۹-۱۲-۲۴، ۱۰:۲۱ عصر
سنگ روان در خدمت معماری نوین
:
بتن كه میزان تولید آن بالغ بر 8/3 بیلیون مترمكعب در سال تخمین زده میشود، به علت دارا بودن خواص و ویژگیهای ممتاز و نیز در دسترس بودن مصالح آن، پس از آب پرمصرفترین ماده روی زمین به شمار میرود. بتن در همه جا موجود است و در یكصد سال اخیر، استفاده از آن در ساخت بناهای مسکونی و اداری، پیادهروها، راهها و جادهها و نیز انواع مختلف ساختمانهای فنی ـ عملكردی از قبیل كارخانجات، پاركینگها، متروها، فرودگاهها، پلها، سدها، سیلوها، سازههای دریایی، راكتورهای اتمی و سازههای مقاوم در برابر انفجارات و زلزله، مقبولیتی همگانی پیدا كرده است.![[تصویر: mexican-embassy.jpg]](http://www.memarha.com/images/mexican-embassy.jpg)
چنانچه از عنوان این نوشتار برمیآید، بتن یك ماده متناقض است: بتن با اینكه تداعیكننده مفهوم سختی میباشد، لیكن در ابتدای فرایند اختلاط مواد تشكیلدهندهاش، نرم و روان است؛ اگرچه بتن، بر اساس تعریفی كه از آن سراغ داریم، یك ماده پیوندی و چندرگه است كه از اختلاط سیمان، آب، ماسه و مصالح دانهای معدنی از قبیل شن یا سنگریزه بدست میآید، اما معمولاً به عنوان یك ماده یكپارچه و دارای شخصیت مستقل در نظر گرفته میشود. بتن شكل ذاتی و طبیعی بخصوصی ندارد و از اینرو باید با استفاده از قالب‌بندی به شكل معینی درآورده شود؛ یعنی شكل و بافت نهایی بتن را قالبی كه بتن به درون آن ریخته میشود، تعیین میكند.
![[تصویر: GGG-house.jpg]](http://www.memarha.com/images/GGG-house.jpg)
بتن میتواند هر رنگ، بافت و طرحی را به خود بگیرد، از این رو شاید بتوان آن را به یك آفتابپرست تشبیه نمود. رنگ بتن اغلب خاكستری است، اما از طریق انتخاب سیمان و مصالح دانهای مناسب یا با استفاده از رنگدانههای شیمیایی میتوان به آسانی آن را در رنگهای سفید، قهوهای یا حتی قرمز روشن تولید كرد. بتن بسته به قالب مورد استفاده در تولید آن، میتواند صاف و ساده یا دارای طرحهای دقیق و پیچیده باشد؛ بتن میتواند همچون شیشه صاف باشد یا همچون صخره زمخت و ناصاف. بتن ممكن است بدون پرداخت رها شود یا همچون یك تندیس بدقت روی آن كار شود. در واقع، بتن، با توجه به ویژگیهای خاص سطح آن، یك فرآورده واحد نیست، بلكه طیف گستردهای از مصالح را دربرمیگیرد كه از نظر بافت، رنگ و بیان معمارانه از قابلیتهای بیشماری برخوردار هستند
استفاده گسترده و فراگیر از بتن مسلح در معماری حدوداً به نیمه اول قرن بیستم باز میگردد. این ماده جدید به دلیل برخورداری از قابلیت استفاده در بناهای مختلف و نیز فرمپذیری قابل توجهاش، در آن زمان در مقیاس وسیع مورد استفاده قرار گرفت و با سرعت شگفتآوری تأثیرات خود را در معماری بر جای گذاشت و بین سالهای 1910 و 1920، تقریباً به علامت مشخصه معماری جدید تبدیل شد. شاید از بسیاری جهات بتوان گفت خردگرایی و بتن مسلح دو عنصری بودند كه سرانجام در دوره افتخارآمیز معماری مدرن در دهه 1920 در یكدیگر ادغام شدند؛ معماران خردگرای این دهه كه بتن را به لحاظ برآوردهكردن نیازهای اساسی چون ارزانی، یكسانسازی، نورپردازی كافی، تهویه گسترده و فضاهای داخلی انعطافپذیر و نامحدود، مادهای مناسب یافته بودند، در سطح وسیع آن را مورد استفاده قرار دادند. ![[تصویر: national-theater-okinawa.jpg]](http://www.memarha.com/images/national-theater-okinawa.jpg)
:
بتن كه میزان تولید آن بالغ بر 8/3 بیلیون مترمكعب در سال تخمین زده میشود، به علت دارا بودن خواص و ویژگیهای ممتاز و نیز در دسترس بودن مصالح آن، پس از آب پرمصرفترین ماده روی زمین به شمار میرود. بتن در همه جا موجود است و در یكصد سال اخیر، استفاده از آن در ساخت بناهای مسکونی و اداری، پیادهروها، راهها و جادهها و نیز انواع مختلف ساختمانهای فنی ـ عملكردی از قبیل كارخانجات، پاركینگها، متروها، فرودگاهها، پلها، سدها، سیلوها، سازههای دریایی، راكتورهای اتمی و سازههای مقاوم در برابر انفجارات و زلزله، مقبولیتی همگانی پیدا كرده است.
چنانچه از عنوان این نوشتار برمیآید، بتن یك ماده متناقض است: بتن با اینكه تداعیكننده مفهوم سختی میباشد، لیكن در ابتدای فرایند اختلاط مواد تشكیلدهندهاش، نرم و روان است؛ اگرچه بتن، بر اساس تعریفی كه از آن سراغ داریم، یك ماده پیوندی و چندرگه است كه از اختلاط سیمان، آب، ماسه و مصالح دانهای معدنی از قبیل شن یا سنگریزه بدست میآید، اما معمولاً به عنوان یك ماده یكپارچه و دارای شخصیت مستقل در نظر گرفته میشود. بتن شكل ذاتی و طبیعی بخصوصی ندارد و از اینرو باید با استفاده از قالب‌بندی به شكل معینی درآورده شود؛ یعنی شكل و بافت نهایی بتن را قالبی كه بتن به درون آن ریخته میشود، تعیین میكند.
بتن میتواند هر رنگ، بافت و طرحی را به خود بگیرد، از این رو شاید بتوان آن را به یك آفتابپرست تشبیه نمود. رنگ بتن اغلب خاكستری است، اما از طریق انتخاب سیمان و مصالح دانهای مناسب یا با استفاده از رنگدانههای شیمیایی میتوان به آسانی آن را در رنگهای سفید، قهوهای یا حتی قرمز روشن تولید كرد. بتن بسته به قالب مورد استفاده در تولید آن، میتواند صاف و ساده یا دارای طرحهای دقیق و پیچیده باشد؛ بتن میتواند همچون شیشه صاف باشد یا همچون صخره زمخت و ناصاف. بتن ممكن است بدون پرداخت رها شود یا همچون یك تندیس بدقت روی آن كار شود. در واقع، بتن، با توجه به ویژگیهای خاص سطح آن، یك فرآورده واحد نیست، بلكه طیف گستردهای از مصالح را دربرمیگیرد كه از نظر بافت، رنگ و بیان معمارانه از قابلیتهای بیشماری برخوردار هستنداستفاده گسترده و فراگیر از بتن مسلح در معماری حدوداً به نیمه اول قرن بیستم باز میگردد. این ماده جدید به دلیل برخورداری از قابلیت استفاده در بناهای مختلف و نیز فرمپذیری قابل توجهاش، در آن زمان در مقیاس وسیع مورد استفاده قرار گرفت و با سرعت شگفتآوری تأثیرات خود را در معماری بر جای گذاشت و بین سالهای 1910 و 1920، تقریباً به علامت مشخصه معماری جدید تبدیل شد. شاید از بسیاری جهات بتوان گفت خردگرایی و بتن مسلح دو عنصری بودند كه سرانجام در دوره افتخارآمیز معماری مدرن در دهه 1920 در یكدیگر ادغام شدند؛ معماران خردگرای این دهه كه بتن را به لحاظ برآوردهكردن نیازهای اساسی چون ارزانی، یكسانسازی، نورپردازی كافی، تهویه گسترده و فضاهای داخلی انعطافپذیر و نامحدود، مادهای مناسب یافته بودند، در سطح وسیع آن را مورد استفاده قرار دادند.
«اگوست پره»، مهندس معمار فرانسوی، نخستین كسی است كه بتن مسلح را به عنوان وسیلهای برای بیان مقاصد معماری شناخت و بكار برد. آپارتمانهای مسكونی كه او با استفاده از قابلیتهای هنری بتن مسلح ساخت، منزلت بتن را در عالم معماری افزایش داد. «فرانك لویدرایت» نیز یكی از معماران برجسته آمریكایی است كه در پروژههایش از قابلیتهای این ماده جدید استفاده فراوانی نموده است. ارزانی بتن و قابلیت ایجاد دهانههای عریض با استفاده از آن، باعث روی آوردن او به این ماده شد. علاوه بر این، او با بتن براحتی میتوانست به ایدههای فضایی خود جامه عمل بپوشاند. رایت بخاطر تأكید هنری و حرفهایش بر ماهیت مصالح، سطح بتن را در اغلب كارهایش عاری از پوشش باقی میگذاشت.
پتانسیل تقریباً نامحدود بتن جهت خلق فرمها و سطوح انتزاعی، برخورداری از قابلیت تطابق با شرایط و كاركردهای مختلف و نیز داشتن استحكام بالا، بتن را در حال حاضر به یكی از مصالح پرطرفدار و مورد توجه در میان بسیاری از معماران و مهندسان تبدیل كرده است.
پتانسیل تقریباً نامحدود بتن جهت خلق فرمها و سطوح انتزاعی، برخورداری از قابلیت تطابق با شرایط و كاركردهای مختلف و نیز داشتن استحكام بالا، بتن را در حال حاضر به یكی از مصالح پرطرفدار و مورد توجه در میان بسیاری از معماران و مهندسان تبدیل كرده است.
منبع:
سایت معمارها