۱۳۹۰-۲-۵، ۰۲:۴۶ عصر
حمام در فرهنگ ايران زمين
کاشيهاي معرق ، هفت رنگ و کاشيهاي خشتي ، با تصوير انساني از زيباييهاي از ويژگي حمامها مي باشد. از ديگر نکات فني و هنري حمام مي توان از چگونگي شبکه آبرساني به خزينه ، گرمخانه ، سربينه ، حوضها ، حوضچه ها و فواره هاي متعدد آنها ، نحوه گرم کردن هواي داخل حمام ،چگونگي آب بندي مخازن آب و گرم کردن آب ، ارتفاع کم و باريک و طولاني بودن راهروها ، هشتي هاي مياني و سردرها ، تناسبات فضايي وروديها و خروجيها ، ارتفاع زياد رختکن ، گود بودن حمام ، بهره گيري از آب قنات ، نگهداشتن حرارت ، ضدزلزله بودن و کاهش ارتعاشات لرزشي در اثر قرارگيري در درون زمين ، که بدون آنها کارکرد حمام ممکن نمي شد نام برد.
زمان استفاده از حمامها در قديم
سابقاً در همه جاي ايران حمام عمومي وجود داشت و اهالي محل اقلاً هفته اي يک بار به منظور نظافت به حمام ميرفتند. اين تفاوت که مردان قبل از طلوع آفتاب تا ساعت هشت صبح حمام مي گرفتند
مصالح حمام
سنگ مرمر: ستون هاي حمام و کفبوش و لبه حوضها
کاشي : ازاره ها ,حوضها وسکوها
اجر : ديواره حمام و سقف
سنگ لاشه : بايه هاي حمام
تنبوشه : لوله هاي سفالي مخصوص سيستم آبرساني حمام
ساروج : خزينه ,تزيئنات سقف حمام , بوشش داخلي حوضها (ترکيب ساروج : آهک ,خاک رس ,خا**تر ,لوئي ني مرداب ,
سفيده تخم مرغ يا شير که اين دو ماده پروتوئيني باعث چسبندگی مشه
افراد شاغل در حمام
تونتاب : شخصي که وظيفه اش نگهداري از حمام , گرم نمودن آب و همچنين تميز نمودن حمام بوده است را تونتاب مي گفتند.
دلاک : فردی که با کيسه کشي و شستشوي افراد در حمام امرار معاش مي نموده است
.
مشتمالچی شخصي که در حمام به اشخاص مشت مال مي داده وجهت صدا زدن او در سربينه فرد بلندميگفه خش ”
حمامي : مالک حمام خصوصي که درحمام عمومي نقش مديريت را در حمام بعهده داشته است.
بادو : اين فرد وظيفه اش جفت کردن کفش اشخاص و گاهي اوقات جابجايي
افرادي که در سربينه حضور داشتند را بعهده داشت . اسباب مابين حمام تاخانه
علاوه بر استاد حمامي يک نفر به نام "جامه دار" يک نفر به اسم "مشت و مالچي" و يک نفر هم به عنوان "پادو" در سر بينه حضور داشتند و تا مشتري وارد مي شد، پادو کفش مشتري را زير سکو مي گذاشت و يک لنگ خشک روي سکو پهن مي کرد. مشتري که لخت مي شد، پادو يک لنگ ديگر به او مي داد. مشتري آن لنگ دوم را به کمر می شد لباسهايش را توي آن لنگ اول مي پيچيد و از سکو پايين مي آمد
وسائل استحمام در قديم الايام
کيسه Kise مشربه Mashrabe
ليف Lif تاس Tas
شانه Shan طشت Tasht
صابون Sabun لگن Lagan
سفيدآب Sefid Ab آينه Ayne
کتيراKatira جام حنا Jame Hana
سدر Sedr جام وسمه Jame Vasme
مورد Murd لنگ Long
حنا Hana چراغ بيه سوز Pisuz Cheragh
وسمهVasme
سنگ با Sange pa
گل سرشور Gele Sarshur
بقچه مسند
کاشيهاي معرق ، هفت رنگ و کاشيهاي خشتي ، با تصوير انساني از زيباييهاي از ويژگي حمامها مي باشد. از ديگر نکات فني و هنري حمام مي توان از چگونگي شبکه آبرساني به خزينه ، گرمخانه ، سربينه ، حوضها ، حوضچه ها و فواره هاي متعدد آنها ، نحوه گرم کردن هواي داخل حمام ،چگونگي آب بندي مخازن آب و گرم کردن آب ، ارتفاع کم و باريک و طولاني بودن راهروها ، هشتي هاي مياني و سردرها ، تناسبات فضايي وروديها و خروجيها ، ارتفاع زياد رختکن ، گود بودن حمام ، بهره گيري از آب قنات ، نگهداشتن حرارت ، ضدزلزله بودن و کاهش ارتعاشات لرزشي در اثر قرارگيري در درون زمين ، که بدون آنها کارکرد حمام ممکن نمي شد نام برد.
زمان استفاده از حمامها در قديم
سابقاً در همه جاي ايران حمام عمومي وجود داشت و اهالي محل اقلاً هفته اي يک بار به منظور نظافت به حمام ميرفتند. اين تفاوت که مردان قبل از طلوع آفتاب تا ساعت هشت صبح حمام مي گرفتند
مصالح حمام
سنگ مرمر: ستون هاي حمام و کفبوش و لبه حوضها
کاشي : ازاره ها ,حوضها وسکوها
اجر : ديواره حمام و سقف
سنگ لاشه : بايه هاي حمام
تنبوشه : لوله هاي سفالي مخصوص سيستم آبرساني حمام
ساروج : خزينه ,تزيئنات سقف حمام , بوشش داخلي حوضها (ترکيب ساروج : آهک ,خاک رس ,خا**تر ,لوئي ني مرداب ,
سفيده تخم مرغ يا شير که اين دو ماده پروتوئيني باعث چسبندگی مشه
افراد شاغل در حمام
تونتاب : شخصي که وظيفه اش نگهداري از حمام , گرم نمودن آب و همچنين تميز نمودن حمام بوده است را تونتاب مي گفتند.
دلاک : فردی که با کيسه کشي و شستشوي افراد در حمام امرار معاش مي نموده است
.
مشتمالچی شخصي که در حمام به اشخاص مشت مال مي داده وجهت صدا زدن او در سربينه فرد بلندميگفه خش ”
حمامي : مالک حمام خصوصي که درحمام عمومي نقش مديريت را در حمام بعهده داشته است.
بادو : اين فرد وظيفه اش جفت کردن کفش اشخاص و گاهي اوقات جابجايي
افرادي که در سربينه حضور داشتند را بعهده داشت . اسباب مابين حمام تاخانه
علاوه بر استاد حمامي يک نفر به نام "جامه دار" يک نفر به اسم "مشت و مالچي" و يک نفر هم به عنوان "پادو" در سر بينه حضور داشتند و تا مشتري وارد مي شد، پادو کفش مشتري را زير سکو مي گذاشت و يک لنگ خشک روي سکو پهن مي کرد. مشتري که لخت مي شد، پادو يک لنگ ديگر به او مي داد. مشتري آن لنگ دوم را به کمر می شد لباسهايش را توي آن لنگ اول مي پيچيد و از سکو پايين مي آمد
وسائل استحمام در قديم الايام
کيسه Kise مشربه Mashrabe
ليف Lif تاس Tas
شانه Shan طشت Tasht
صابون Sabun لگن Lagan
سفيدآب Sefid Ab آينه Ayne
کتيراKatira جام حنا Jame Hana
سدر Sedr جام وسمه Jame Vasme
مورد Murd لنگ Long
حنا Hana چراغ بيه سوز Pisuz Cheragh
وسمهVasme
سنگ با Sange pa
گل سرشور Gele Sarshur
بقچه مسند