ایران شهرساز

نسخه‌ی کامل: سبک شهرسازی آذری
شما درحال مشاهده‌ی نسخه‌ی متنی این صفحه می‌باشید. مشاهده‌ی نسخه‌ی کامل با قالب‌بندی مناسب.
سبک آذری (قرن هفتم تا قرن یازدهم هـ .ق.)
مغولان بنیانهای سازمان شهری کشور را از هم گسستند و شهرگرایی را نزدیک به یک قرن بیمعنا ساختند. کلیه شهرهای بزرگ همچون مرو، بخارا، سمرقند، نیشابور، ری و امثال آنها ویران شد و به علت ارتباط زیاد شهر و روستا، با تخریب و سقوط شهر، روستاهای تابعه نیز از میان رفت و بدینترتیب دفتر حدود چهارصد ساله نهضت علمی ، ادبی ، هنری بسته شد.
اولین حرکت برای ساماندهی دولت در زمان هولاکوخان و توسط خواجه نصیرالدین طوسی انجام گرفت و مراغه به پایتختی انتخاب شد. دومین حرکت نیز توسط رشیدالدین فضلالله و در زمان غازانخان صورت گرفت. فقدان شبکه شهری ، یکی از مهمترین خصیصههای شهرسازی ایران در عهد مغول بود. نبود دولت و ناامنیهای موجود باعث میشد هر کجا که خان مغول سکنی میگزید مردم هم به آن شهر روی آورند. به همین دلیل در سبک آذری ، تک شهرهایی چون تبریز رشد کردند. شهر شام غازانی (شنب غازان) ، ربع رشیدی و سلطانیه از جمله شهرهای جدیدی بودند که در عهد مغول ساخته شدند. ربع رشیدی شهریی بود که در کناره شرقی تبریز احداث شد و هزارخانه در آن جای رفت. این شهر دارای محلات متفاوت ، عمارات و کتابخانهای بزرگ و طرحی شطرنجی بود. علاوه بر ربع رشیدی دو شهر دیگر یعنی شنب غازان و سلطانیه نیز دارای طرح شطرنجی بودند. درخصوص کالبد شهری در این دوران منابع اندکی در دست است اما به طور کلی میتوان گفت که رشد تک شهرها، طرح شطرنجی و جدا بودن محلات از یکدیگر از ویژگیهای سبک آذری میباشند.