نکات روزانه>>مبانی>>>برنامه ریزی شهری

سلام . خسته نباشید خدمت همه دوستان کنکوری در این جا مجموعه ای نکات مهم رو براتون میزارم که خودم تهیه کردم اگه نقصی هم بود باید ببخشین و 99درصد مطالب صحیح هستن که کلا نزدیک به 400 نکته رو براتون از کتابهای مختلف میزارم.نظر یادتون نره

اقتصاد شهری-سعید عابدین درکوش

1-حوزه نفود شهری:محدوده ای که ساکنان آن از خدمات مقیاس شهری شهر اصلی استفاده کنند

2-مجموعه شهری:محدوده ای که ساکنان آن در تماس روزانه با شهر اصلی اند

3-ایران دارای 12 حوزه نفود شهر و مجموعه شهری وجود دارد

4-در سوئد شهر به جایی میگویند که 2000نفر جمعیت داشته باشد

5-در نیجریه شهر به جایی میگویند که 20هزار نفرداشته باشد

6-در ژاپن شهر به جایی میگویند که 30هزار نفر برسد

7-جون مهیار مشخصی برای تعریف شهر در سطح بین المللی موجود نیست ,تعاریف شهر در هر کشور مبنای محاسبه جمعیت شهرنشین قرار میگیرد

8-شهرنشین به بخشی از جمعیت گفته میشود که در شهر زندگی میکند

9-احتمالا شهر رم در قرن 19,بزرگترین شهر دنیا بوده است

10-شهرهای قرون وسطی به جز قسطنطیه,معمولا شهرهای سیاسی و نظامی و یا اقتصادی و تجاری بوده اند

11-لندن اولین شهر اروپایی بوده که به جمعیت یک میلیونی دست یافت

12-هزینه مسکن در ایران امروز,بالاترین درصد از هزینه های کل یک خانوار شهری را به خود اختصاص میداده است

13-ویژگی های مسکن:1-مسکن کالایی ناهمگن است2-غیر قابل جابه جایی است3-کالایی بادوام و سرمایه ای است و نوعی دارایی برای خانواده ها است4-گران بودن آن است5-هزینه جابه جایی آن از یک واحد مسکونی به خانه ای دیگر بسیار بالا است6-جدا شدن محلات شهر بر اساس اقشار اجتماعی که نتیجه انتخاب افراد در مکان سکونت با توجه به خصوصیات اقتصادی-اجتماعی همسایگان است

14-اصل 43 قانون اساسی اشاره به بحث مسکن دارد

15-مقدار عرضه واحد مسکونی در درجه اول بستگی به نقش دولت در نظام اقتصادی و اجتماعی حاکم بر جامعه دارد

16-فیلترینگ در بحث مسکن یعنی:توزیع واحد های مسکونی بین طبقات مختلف خانوارها(این تعریف توسط اسمیت ارائه شده است)

17-یک روش ساره برای بررسی فیلترینگ,روش ماتریسی است.در ستون ماتریس,خانوارها برحسب درآمدشان از پایین به بالا طبقه بندی میشود.در حالی که واحد های مسکونی بر طبق کیفیتشان(از کمترین به بالا)در ردیف ماتریس قرار میگیرند

18-اولین تعریف فیلترینگ:از سوی راتکلیف در 1949ارائه شده است.و این گونه تعریف میکنه:واحدهای مسکونی که قبلا به وسیله خانوارهایی در یک گروه درآمدی مشخص اشغال شده بر اثر کاهش قیمت یا اجاره آنها قابل دسترس برای خانوارهای گروه درآمدی پایینتر است

19-در جوامع سوسیالیستی که بر اساس نظام برنامه ریزی اداره میشنود,دولت نقش مهمی در جهت تأمین مسکن برای مردم دارد

20-ایجاد شهرهای جدید به عنوان راه حلی برای نداشتن تمرکز,برای اولین بار در طرح آمایش سرزمین(ستیران)در اوایل دهه 50مطرح شد

21-نظریه مکان مرکزی که بر اساس تحلیل وسعت بازار پای گذاری شده است,سیستم توزیع شهرها را به صورت طبقه بندی بیان میکند

22-روش توزییع مرتبه-اندازه نپام شهری پیشنهاد میکند که حاصل ضرب رتبه شهری در اندازه شهر(جمعیت)برابر مقدار ثابتی است

23-نظریه بنیاد اقتصادی با توجه به رشد شهر درآمد و اشتغال شهر را پیش بینی میکند.محور اصلی نظریه بر اساس صادرات شهر است.

24-از نظریه بنیاد اقتصادی,شهرداریها برای پیش بینی خدمات عمومی مورد نیاز شهر از طریق بخش خصوصی برای پیش بینی تقاضای کالاها استفاده شود

25-حاشیه نشین به کسی گفته میشود که در شهر سکونت دارد,ولی به علل گوناگون نتوانسته جذب نظام اقتصادی و اجتماعی شهر شود

26-از نظر اقتصادی مهمترین عامل کاهش فقر,کاهش نرخ رشد اقتصادی کشور است

27-رشد اقتصادی ممکن است موجب کاهش فقر مطلق میشود]ولی لزوما فقر نسبی را کاهش نمی دهد

28-مقایسه نرخ رشد شهرنشینی و نرخ رشد طبیعی جمعیت در جوامع در حال توسعه,نشان دهنده نشان دهنده حرکت سریع تر مهاجران از روستا به شهر در جوامع در حال توسعه است

29-جمعیت شهرنشین جهان:در سال1990,برابر با 2260میلیون نفر برآورد شده

30-به گفته لموفور,سرنوشت بشر نه در میان ستارگان و نه در روستا,بلکه در شهرها تعیین خواهد شد

31-در سال 1335شهرهای تهران و کرج جزو استان مرکزی بودند

32-اقتصاد خرد و کلان برای حل و فصل مسائل و مشکلات شهری مورد استفاده قرار میگیرد.

33-اقتصاد خرد:واحد های کوچک مانند کارخانه و خانوار را مد نظر قرار میدهد

34-اقتصاد کلان:درآمد,بیکاری,تورم,هزینه های دولتی,صادرات و واردات را در حیطه عمل خود میداند

35-دو معیار برای تقسیم بندی جمعیت وجود دارد,یکی کمی و دیگری کیفی/جمعیت کمی برحسب جمعیت متمرکز که در یک منطقه است و جنبه کیفی اختلاف در خصوصیات و مشخصات اجتماعی و اقتصادی شهر را ملاک قرار میدهد

36-فوستل دوکولانژ:مورخ فرانسوی/شهرهای قدیمی را نباید با شهرهای جدید مقایسه کرد/مدهب را باعث ایجاد شهر میداند

37-بیشترین نرخ رشد شهرنشینی مربوط به 1950تا 198 میباشد که جمعیتی حدود1.9میلیارد فر را شامل می شده

38-نویسنده کتاب شهرهای خاورمیانه:لاپیدوس

39-کرمانشاه:نمونه ای از نقش راههای تجاری در توسعه شهر است

40-مهمترین ساختمان های شهرهای اسلامی:مسجد می باشد

41-روند شهرنشینیی در ایران از سال1300تا1357 طبق نظر فذخ حسامیان دارای دو مقطع میباشد:1-بطئی:از سال 1300 شروع و پایان آناصلاحات اراضی 1340بوده و نرخ شهرنشینی در این دوران 2.65بوده 2-[u]سریع:از سال1340 شروع و نرخ رشد سالیانه شهرنشینی4.42 بوده

[/b]

42-تمام نظریه های مکان یابی و ساختار شهری براصول مکانیسم بازار مبتنی است

43-نکته بارز نظریه فون تانن:تفاوت بین اجاره مناطق مختلف فقط با صوفه جویی در هزینه حمل و نقل توضیح داده میشود

44-عدم تمرکز صنایع از مهمترین حقایق مربوط به شهرهای امروزی است

45-اولین نظریه مکان یابی خانواده:نطریه پاتریک گدس و مکنزی بود که در سال1920ارائه شد

46-نظریه برگس:ساختار شهر به صورت مناطق متحدالمرکز و دور از مراکز اصلی شهر شامل 5 گروه است1-ناحیه عمده فروشی ها(انبار ها)2-ناحیه گذر(ترکیب خانواده های کم درآمد و مزاعه نشین)3-خانواده های کم درآمد و متوسط4-خانواده های با درآمد های بالا5-حومه(خانواده های ثروتمند)

47-استرآباد:نام قدیمی گرگان بوده که در تاریخ بیهق استادآباد و یا ستار آیاد خوانده میشده و در دوران صفویه دارالمک و بعد ها دارالمؤمین و در اوستا هیروکانا نام برده شده که قدمتی 6 هزار ساله است

48-در دوران رضا شاه نام شهر کنونی گرگان از استرآباد به گرگان تغییر کرد

49-رابرت هیگ در سال1926 با توجه به توابع اجاره پیشنهادی خطی,نظریه مناطق متحدالمرکز را بیان کرده است

50-همدان(اکباتان یا هگمتانه)مرکز حکومت مادها/واحد های صنعتی آن در شمال شرق قرار دارد/عامل اصلی توسعه آن بازار شهر است

51-تهران:شهر کوچکی در حومه شهر ری با قدمتی2هزار ساله بوده/در سال1164 آقا محمد خان قاجار آن را پایتخت کرد/شکل امروزی تهران به شکل قطاعی است

52-مکتب جامعه شناسی شهری شیکاگو را رابرت پارک در مقاله ای به نام اکولوژی انسانی پایه ریزی کرده/زمینه تحقیقات آن:شهر شیکلگو در سال 1920 و تحت تأثیر مکتب جامعه شناسی آلمان به خصوص نظریات جورح زمیل بوده

53-فون تانن برای اولین بار نظریه خود را در سال1826 درباره زمین های کشاورزی منتشر کرد

54-جورج زیپف مدعی است که شکل تابع توزیع انداره شهر به صورت حالت خاصل از توزیع پارتوست(a>1



)که آن را توزیع مرتبه- اندازه می نامند

[b]55-فقر مطلق:حداقل سطح معاش

56-فقر نسبی:قضاوت خود فرد در این رابطه که آیا او از یک حداقل سطح زندگی در مقایسه با اطرافیان برخوردار است یا نه/در فقر نسبی درآمد خانوارها را با درامد متوسط جامعه مقایسه می کننند

57-مصالح به کار رفته در ساختمان های مسکونی:1-بادوام(اسکلت فلزی,بتون مسلح,آجر,آهن)2-نیمه بادوام(آجر و چوب,سنگ و چوب,بلوک سیمانی)3-کم دوام(آجر,سنگ,چوب و خشت و گل و خشت)4-بی دوام(گل,حصیر,چادر)

58-همه مصالح به کار رفته در سال 1335 در ایران از نوع بیدورام و کم دوام بوده

59-هزینه های شهرداری ها در ایران:1-پرسنلی2-اداری3-سرمایه ای(مطالعه برای ایجاد ساختمان و تأسیسات ,خرید ساختما نها و ماشین آلات و تجهیزات عمده یا سایر کالاهای مصرف شدنی, وام,مشارکت مردم و کمک به سرمایه گذاری بخش عمومی)4-انتقالی(باز پرداخت وام,کمک و اعانه به بخش عمومی و خصوصی,پرداخت انتقالی به کارکنان به صورت بلافصل)

60-اولین کوشش تخمین مدل تقاضای نوع وسیله نقلیه در ایران توسط ناهید کلباسی نارکی صورت گرفته است

61-ابزارهای مبارزه با مشکل مسکن:1-کنترل اجاره2-کمک های مالی3-تأمین مسکن به وسیله دولت4-به کارگیری ابزارهای گونتگون برای محدود کردن تقاضای مسکن5-اثر رفاهی به کارگیری سیاست های مختلف دولت

62-بین سالهای 55 و 65 حدود 30درصد کل مهاجرین از روستا به شهر,به تهران آمده اند

63-تقاضای مؤثر مسکن:شامل درآمد خانوارها,توزیع درآمد در جامعه,رشد درآمد,قیمت خانه و سیاست های اقتصادی و رفاهی حاکم بر جامعه

64-تقاضای بالقوه مسکن:شامل جمعیت,موقعیت ازدواج,تعداد افراد خانواده, فرهنگ خانواده و روابط اجتماعی می باشد

65-نرخ رشد سالیانه جمعیت شهرنشین اروپا,آمریکای شمالی و اقیانوسیه کمتر از متوسط نرخ رشد شهرنشینی در جهان میباشد[/b]

---

کتاب با شهر و منطقه-اسماعیل شیعه

1-کهندژ:فضای حکومتی و اداری شهر که در مرکز قرار داشته

2-شارستان:فضای پیرامون کهندژ که مردم عادی در آن زندگی میکردند

3-ربض:فضای بیرونی گرداگرد شهر که به اکثر مسلمانان عربی که به شهرها حمله میکردند در صدر اسلام در آنجا ساکن شدن

4-شالوده شهر ایرانی در چهار عامل اصلی قابل تشخیص بوده:1-فضای مسکونی(محله)2-فضای اقتصادی(بازار و بازارچه)3-فضای تأسیساتی(آب انبار,گرمابه,مسیرهای آب و ...)4-فضای مربوط به شبکه راهها

5-در شهرهای ایران,مهمترین عامل در برقراری حیات شهری,فضای اجتماعی و فرهنگی(مسجد)بوده است

6-نظریه باغ شهر:ابنزر هاوارد(مثل باغشهرهای باقیمانده در ایران نظیر اصفهان,خوی,خوانسار)

7-طرح واحد همسایگی:کلرنس پری

8-طرح واحد های خودیار:کلرنس اشتاین

9-طرح وحدت شهر و محیط طبیعی:پاتریک گدس

10-در دوران اسلامی به خصوص در قرن سوم تا پنجم هجری تمدن اسلامی در ایران پدیدار گشت و زمینه عمران و آبادی به جود آمد

11-شهر اصفهان در دوران صفویه را میتوان نتیجه ای تمدن و فنون شهرسزی دوران قبل و بعدد از آن در ایران دانست

12-5000 حمام در بغداد وجود داشته

13-مهمترین عامل در شهرسازی ایران بسط و انسجام محیط اجتماعی و فرهنگی و روابط محله ای میباشد

14-در شهرسازی سنتی ایران بازار,ستون فقرات شهرها را تشکیل میداده

15-از نظر شبکه های ارتباطی در شهرسازی سنتی ایران,راهها دارای سلسله مراتبی بوده و فقط نقش ارتباطی را بر عهده داشته اند

16-آب شرب تهران از لار,کرج . جاجرود تأمین میشود و در آینده نزدیک طالقان منبع تأمین اب تهران خواهد شد

17-سیمای شهرها و روستاهای ایران را اقتصاد مشخص میکند

18-در نقاط شهری,عامل تعیین کننده احداث ساختمان ها غالبا سوددهی زمین خواران و بساز بفروش ها و مانند آن بوده است.

19-60 درصد ساختمان های کشور در طول 15 سال اخیر ایجاد شده اند

20-محیط در زبان فارسی به معنای احاطه کننده,دربرگیرنده و دنیا است و معادل انگلیسی آنEnvironment



(به معنای محیط متغیر و ناپایداری)و در زبان فرانسویMilieu



(محیط ثابت)است

21-یکی از مهمترین عارضه های زندگی در ساختمان های بلند و مرتفع با بروز ناهنجاری عوامل طبیعی جلوه میکند.

22-76 درصد عمر انسان در خانه و 24 درصد بقیه در بیرون از خارج ازخانه سپری میشود

23-مهمترین بخش برنامه ریزی کیفی مسکن,طبقه بندی مناسب ساختمان در مورد ضروریات مختلف است

24-برای تعیین حدود پراکندگی جمعیت در شریط ویژه معمولا دو نوع تاکم خالص و ناخالص بررسی میود

25-تراکم خالص:در مباحث برنامه ریزی شهری و روستایی بسیار مهم است

26-در تعیین تراکم ساختمانی عوامل چندی دخالت دارند که مهمترین آنها تراکم جمعیتی است

27-یکی از عوامل تغییر قیمت زمین و ساختمان,میزان استفاده از رفاه عمومی و میزان دسترسی به انواع تأسیسات مورد نیاز جمعیت است

28-سرانه در برنامه ریزی شهری یعنی متوسط زمینی که از هر یک از کاربری های زمین به هر یک از ساکنان میرسد

29-متوسط نفر در واحد مسکونی در سال65 در نقاط شهری 5.7 و در نقاط روستایی6.3 نفر بوده است.

30-یکی از مهمترین هدفهای برنامه ریزی مسکن که دارای اولویت ویژه ای است:ترویج ضوابط شهرسازی و گرایش جامعه به سوی نظام برنامه ریزی میباشد

31-تجدید بنای ساختمانها در ایران که از اواخر قاجاریه و اوایل پهلوی با شروع تأثیر پذیری بیشتر از سبک های معماری و شهرسازی غرب آغاز شد و در ادروار بعد شدت بیشتری گرفت

32-ایجاد نهر کرج بین شهر کرج و تهران به عنوان یکی از عمده ترین اقدامات اساسی در بهبود شرایط منطقه ای در دوران حاجی میرزا آغاسی به حساب می آید

33-در اوایل سال 1324 در جهت کاهش دشوایهای دولت دو اقدام صورت گرفت:1-بهبود و اصلاح وضع کارخانه جات دولتی(برای این امر بانک صنعت و معدن ایران ایجاد گردید)2-تننظیم یک برنامه اقتصادی برای کشور(برای انجام این امر هم هیأتی به نام کمیته تنظیم برنامه شکل گرفت)

34-

سال

کل جمعیت

روستایی

شهری

تعداد شهر

متوسط رشد سالیانه

1300

9.707.000

72

28

-

-

10

11.185.000

71.3

28.7

-

-

20

12.833.000

70.6

29.4

-

-

30

16.237.000

69.6

30.4

-

-

35

18.954.704

68.6

31.4

199

-

45

25.078.923

61

39

272

2.8

55

33.708.744

53

47

373

3

65

49.445.010

45.1

54.3

496

3.91

75

60.055.488

38.7

61.3

612

1.47

85

70.495.782

30.4

69.6

1012

1.44

90

75.149.669

28.66

71.34

-

1.29

35-

36-یکی از مسائلی که در سالهای بعد اجرای برنامه های عمرانی قبل انقلاب رخ داد هجوم جمعیت به سوی بزرگترین مرکز گروهی شهر یعنی تهران بوده است

37-در پایان برنامه پنجم سال 1355تهران حدود یک سوم جمعیت شهری ایران را دارا بوده

38-در سال 1335 شهرهای بیش از100هزار نفر,9شهر بوده

39-در سال1355شهرهای بیش از100هزار نفر,23 شهر بوده

40-در سالهی بعد از 35 اولین سیل مهاجرت از نقاط شهری دور افتاده و نواحی روستایی را بهسوی شهرها سرازیر شد و در سال 1341 اصلاحات اراضی اتفاق افتاد

41-افزایش قیمت نفت در خلال برنامه پنجم به وقوع پیوست

42-ایران در دوران داریوش20 الی 28 ایالت واحد بوده

43-اصلاحات اراضی به صورت مؤثر در برنامه عمرانی سوم به مرحله اجرا درآمد

44-از قرن 7 تا 11 هجری و به هنگام حمله مغولان و تیمور,اور سیاسی و اقتصادی ایران افول کرد

45-تقسیمات سیاسی صفویان تا اندازه ای متأثر از عهد ساسانیان بوده و کشور را به 7 قسمت تقسیم کردند

46- در دوره صفویان حاکمان شهر ها(خان ها)نامیده می شدند که به جای شهریگ در دوره ساسانی است

47-غالب سکونتگاه های مهم در بین النهرین در دوران باستان به صورت دولت شهرهای مشتقل بودند

48-جامعه ماد از عشیره پدر شاهی(ویس)تشکیل میشود که در دهکده ها به سر میبردند

49-در دوران ماد پیشه وران را کورتش مینامیدند

50-شهرهای مادها دارای حصار,خندق,دیوار و متأثر از شهرهای عهد آشوریان بوده و نمونه بارز آن دهکده سلیک کاشان بوده

51- استهانما در زمان هخامنشیان نام ایستگاه های پستی بوده

52-شهر اکباتان(همدان کنونی)به دستور دیااکو(دیوکس)بنا شد و پایتخت مادها گردید

53-خشتر پاوان یا ساتراپی در عهد هخامنشیان به معنی ایالاتی بوده که حق ضرب سکه داشته

54-ایران در عهد هخامنشیان دارای 30 ایالت بوده

55-شهرهای دوران هخامنشی دارای نقش کشاورزی و نظامی بوده

56-قصد پیدایش بازارهای شهری در ایران از دوره هخامنشی آغاز شده است

57-نقش شهرهای سلوکیان دامداری,کشاورزی و نظامی بوده

58-از جمله شاخص های مهم دوران سلوکیان:یکپارچگی بازار های مختلف,رواج پول,کاربرد روشهای کشاورزی و توزیع زمین بین کشاورزان بوده است

59-بسیاری از شهرهای سلوکیان دارای دو نام بودند مثل:تیسفون(سلوکیه) دورا(اورپوس)

60-تعداد ایالت های اشکانیان به 14 تا 15 واحد میرسیده که همه آنها دارای والی نشین بوده اند

61-در عهد اشکانیان نظام اداری شهرها را حزب و شورا اداره میکرد

62-شهر اشکانی شامل 4 قسمت بوده:1-مرکز جغرافیایی شهر(کاخ و ساختمان های سلطنتی)2-محل استقرار سربازخانه ها3-انبارها4-خزائن

63-کهندژ در دوران اشکانی:محل سکونت صاحب منصبان,مأموران دولتی و روحانیون بوده

64-بازرا در دوران اشکانیان در قسمت شارستان قرار داشته

65-گریشمن معتف=قد است که اشکانیان بانیان بزرگ شهرها بودند

66-پایتخت اشکانیان دو نوع بوده:تابستانی(اکباتان) زمستانی(تیسفون)

67-اقتصاد ساسانیان بر پایه کشاورزی بوده و در این دوره زمین داری رواج پیدا کرده

68-مشخصه های دوران ساسانی:تولید ابریشم توسط دولت,توسعه روابط پولی و اعتباری و بانکی و رواج تجارت دریایی بوده

69-ریخت شهر ساسانی از تمایز بین گروههای اجتماعی و درآمدی,دخالت دستگاه اداری در زندگی شهری و امور اصناف متأثر است

70-شهرنشینی در دوره اسلامی از دگرگونی سنتهای عصر ساسانی در ایران پدید آمد و تحت تأثیر تغییر در اوضاع سیاسی,اداری,اجتماعی و اقتصادی این دوره متحول گردید

71-نقش مذهبی شهر در دوره اسلامی بر اهداف نظامی و اقتصادی حکومت های مستقر اولیت یافت

72-دوران اسلامی به افول شارستان و رشد ربض(ناحیه بیرونی-محل سکونت علمه مردم)انجامید

73-از ویژگی های شهرسازی دوران اسلامی در ایران:تغییر عملکرد کهندژ با محل ارک قدیم و قطب شدن مرکز فرهنگی با مسجد یا بنای مذهبی دیگر,توسعه شهر در ربض و کاهش امنیت شارستان,پیدایش و توسعه بازار ها و شروع به تقسیم شدن شهر به محلات جدید و پیدایش مراکز مذهبی و تجاری

74-قم,کاشان,مراغه از شهرهای جدید در دوران اسلامی در ایران در کنار مزار بزرگان به وجود آمدند

75-شهرهای دوران اسلامی دو پایه اساسی داشته:1مسجد جامع(مرکز اجتاعات سیاسی و عبادی)و عمارات اصلی دولتی در کنار آن2-بازار

76-در شهرهای دوران اسلامی مهمترین فضاهایی که بر حیات شهر حکم بوده است:1-فضای مذهبی2-حکومتی(کهندژ)3-صنعتی(بازار)4-محلات(ویژه عموم جامعه و گروه های مذهبی و نژادی)

77-در دوران اسلامی شهر به جایی گفته میشده که از نظر حقوقی با روستا متمایز باشد.داشتن مسجد جامع,اجرای حدود اسلامی و منبر از مشخصه های شهر است.

78-دیوان جند یا عرضی(برای رسیدگی به کارهای لشکری)

79-دیوان مظالم که برای رسیدگی به مسائل حقوقی و قانونی و شرعی بود که به سه دیوان قضا,حسبت(رئیس آن الحسبه یا محتسب نامیده میشده) و دیوان شرط

80-دیوان انشاء که به تنظیم رسائل دولتی و ارسال احکام و فرامین پرداخت و رئیس آن را کاتب السر(منشی مخصوص)می نامیدند

81-تقسیمات منطقه ای در دوران شکوفایی تمدن اسلامی شامل ولایت(استان) کوره یا استان(شهرستان) رستاق (بخش) طسوج (دهستان امروزی) قریه(ده) را شامل می شده

82-در قرون سوم تا هشتم هجری سه نوع شهر در ایران قابل تشخیص است که شامل مصر,قصبه,و مدینه بوده

83-مصر:شهری که سلطان یا امیری بزرگ در ان مستقر باشد و دیوان ها در آن متمرکز و ناحیه هایی به آن وابسته باشد

84-قصبه:پایتخت و مرکز ایالتی و مدینه(مترادف شهرستان در زبان پهلوی بوده)جایگاهی برای اجرای عدالت مقر دولت یا نمایندگان است

85-مدینه:نقش اداری و نقش مذهبی داشته است

86-مقدسی جغرافی دان مشهور در قرن 3 هجری میگه 17 شهر به صورت مصر,77 پایتخت ایالت دارای کهندژ به نام قصبه وجود داشته

87-شهرهای بزرگ را در قرن 3 تا6 هجری را ام القری یا مادر شهر(متروپولیس)می نامیدند مثل مکه,بصره,اصفهان, مرو, سمرقند

88-شهر ری در دوران اسلامی به عنوان بزرگترین مادر شهر تحت عنوان(امهات البلدان)نام برده اند

89-مهمترین عامل در شهرهای قرون 3 تا 7 هجری به توسعه بازرگانی و تولیدات صنعتی مربوط می شده

90-حمدالله مستوفی از نواحی مادر شهرها به نام (تومان) نام می برد که معادل استان بوده و به یک منطقه مستقل جغرافیایی گفته می شده

91-در دوران سامانیان,امور مملکتی را درگاه(دربار) و دیوان(رئیس آن حاجب سالار)اداره میکرده

92-سامانیان فرمانروایان ایالات را امیر میخواندند

93-فرمانروای بخارا(پایتخت سامانیان)را صاحب شرطه می گفتند

94-در عهد صفویه,بخش بازار پرجنب و جوش ترین قسمت شهر بوده است که از راسته بازار(بازار اصلی)تیم(شبیه کاروانسرا با حدود 200 حجره یا مغازه) تیمچه(واحد های کوچک تیم هر یک با حدو 30 حجره) و سرا منشعب می شد

95-بازار طلاجات و اجناس گران قیمت را قیصریه میخواندند

96-زوال قدرتهای محلی از قرن پنجم هجری به بعد منجر به پیدایش واژه کلانتر به جای رئیس و مقام کلانتر موروثی بود.در شهرهای بزرگ چند کلانتر وجود داشت

97-داروغه:واژه ای مغولی/به معنای رئیس امور انتظامی/معاون داروغه را احداس می نامیدند/داروغه زیر نظری دیوان بیگی کار میگرد/دیوان بیگی,رئیس دیوان عدالت بود/

98-رئیس مذهبی محله را امام می نامیدند

99-پلیس محله و شبگرد در دوران صفویه,عسس نام داشت

100-در دور قاجاریه اقتصاد کشور از بازار جهان تأثیر می پذیرفت

101-در اواخر عهد قاجار تا سال 1316 ایران دارای 27 استان بوده و به رئیس استان ها .الی میگفته اند و هر ایالت به چند بلوک تقسیم میشده که رئیس آن را نایب الحکومه می نامیدند

102-از عناصر اصلی ویژه شهرهای قاجار:گسترش تکایا و حسینه هاست

103-دوران قاجار سرآغاز تأثیر پذیری کشور از غرب و تحول در ساختار شهری و منظقه ای است که در دوره پهلوی گسترش یافت

---

کتاب تاریخ شکل شهر-ترجمه راضیه رضازاده(فصل های 2 و 3کتاب)

فصل2

1-پروفسور آنتی کرایزر-کتابش شهر سازی یونانی میگه سیمای شهر تجلی واقعی شیوه زندگی و بینش ساکنان آن است

2-عامل جغرافیایی در طول تاریخ کمتر تأثیری بر بینش و شیوه زندگی مردم داشته

3-پستی و بلندی و عوارض زمین,نظام حکومتی یونان را به صورت ددولت شهر های مستقل با حوضه های نفوذی مشخص درآورده.

4-دولت شهر های یونانی مشتمل بر یک مرکز شهری بوده, و مناطق کشاورزی و مراکز روستایی کشاورزی آن را احاطه کرده بودن

5-اصطلاح دولت شهر و پلیس به معنای پدیده شهری-روستایی بودن و به آن اطلاق میشده

6-ویچرلی اعتقاد دارد که اقتصاد دولت شهر های یونانی بر کشاورزی استوار است

7-آتن و سیراکیوس و آکراگاس تنها شهر هایی بودن که جمعیت آنها بالای 20هزار نفر بوده اند.

8-سطح زندگی یونانی ها در مقایسه با رومیها و دیگر ملل پایین بوده

9-لاتیفوندیای رومی:مزارع بزرگی که بردگان بر روی آن کار میکردند

10-مهمترین هنر آتنی ها:نمایش های تراژدی بوده

11-آتن در سال 404 ق .م سقوط کرد و این سرآغار دورانی نوین بود

12-اسکندر برای تحکیم و حفظ قدرت در امپراتوری خود ه ایجاد نوشهر های یونانی دست زد که نمونه بازر آن اسکندریه مصر بود

13-لغت هلنی له تمدن یونان قبل از حمل مقدونیان اطلاق میگردد

14-عناصر اصلی شهر یونانی عبارتند از:آکروپلیس-حصار شهر-آگورا-محلات مسکونی-یک یا چند محل تفریحی و فرهنگی-یک منطقه مذهبی-اسکله و بندرو احتمالا یک منطقه صنعتی

15-آکروپلیس:یک تپه عمومی که به تپه دفاعی اولیه شهر اطلاق می شده

16-از خدمات پونانیان استفاده از شبکه شزرنجی توسط شهرسازان یونینی در قرن 5 ق.م به عنوان اساس شیوه ای سیستماتیک برای سازماندهی شهرها می باشد

17-میادین پس از 500 ق.م به صورتی آگاهانه در یونان به وجود آمدند

18-شهرسازی به معنای فعالیت آگاهانه,جمعی و منسجم و ورای ساختن چند خانه منفرد در هند و مصر در سه هزاره قبل از میلاد وجود داشته است

19-استفاده از یک فضای خالی شهر و تبدیل آن به یک پدیده سه بعدی رو میدان مینامیم

20-تعادل جمعیتی میان شهر و ده دردولا شهر ها و سیاسیت محدود جمعیت از طریق ایجاد نوشهر ها,دو دلیل انعطاف پذیری بیشتر حصارئشهرهای یونانی به نسبت محدودیت های فرم شهری در اعصار بعدی می باشد

21-در شهر های طراحی شده در یونان,آگورا تا حد امکان در مرکز فیزیکی شهر واقع شده بود و در شهر های بندری آگورا در کنار بندر قرار می گرفت

22-در یونان که سخت درگیر مسائل فکری و دهنی بودند,زندگی خصوصی پس از فعالیت های اجتماعی در درجه دوم اهمیت قرار داشت

23-اقتصاد دلت شهر های یونانی تا حدود زیادی بر نیروی مار بردگان استوار بوده است

24-مهمترین شهر های از پیشطراحی شده یونان,میلتوس و پرینه بودن که هر دو در سواحل آیونیا در آسای صغیر قرار داشتند

25-شهر میلتوس نقش اساسی در پایه گذاری تدریجی اقتدار تجاری و نظامی یونان بین قرن 6 تا 10 ق.م داشته است

26-نقشه جامع بازسازی شده شهر میلتوس بعد از حمله ایرا و ویرانی کامل,توسط یک معمار به نام هیپوداموس تهیه شد

27-پدر شهرسازی:هیپوداموس

28-آکروپلیس آتن که در محل دهکده نئولتیک اولیه شهر بنا شده بود,بهترین دژطبیعی دنیای باستان به حساب می آمده,که در چهار مایلی دریای اژه و در دشت آتیکا قرار داشته

29-تاریخ پایه گذاری آتن که مورد اتفاق است,سال 1580 ق.م میباشد و در این زمان است که معبد آتنا در محوطه آکروپلیس ساخته شده

30-هیپوداموس جمعیت 10 هزار نفری مطلوب خود را به سه گروه تقسیم کرده:1-صنعتگران2-کشاورزان3-نظامیان

31-هیپوداموس زمین را به سه بخش:1-مقدس2-عمومی3-خصوصی تقسیم کرده بود

32-نظریه افلاطون در مورد جمعیت شهر ها بر اساس تئوری ریاضی بوده

33-ارسطو معتقد بوده که جمعیت شهر ها باید خود کفا باشند تا بتوانند زندگی مناسبی طبق شیوه یک اجتماع سیاسی داشته باشند و استدلال او این بود که برای تصمیم گیری در مورد مسائل عدل و عدالت و به منظور تقسیم مسئولیت ها بر طبق شایستگی و لیاقت اشخاص لازم است که شهروندان با خصوصیت شخصی یکدیگر آشنا باشند

فصل3

34-بر اساس افسانه های باستان شهر رم در 753 ق.م پایه گذاری شده است

35-تاریخ رم به سه دوره تقشیم می شود:1-پادشاهی: 510-753 ق.م/ 2-جمهوری: 27-509 ق.م/ امپراتوری 27 ق.م تا 330 میلادی

36-کنستانتین شهر قسطنطنیه را در سال 330 میلادی در محل بیزانه گذاری کرد

37-کتاب شهر در طول تاریخ نوشته لوئیز مامفورد, که او یکی از ضد رومیان سرسخت است

38-پیشرفت اصلی رمیان علاوه بر دستاورد های هنری خصوصا در معماری و مجسمه سازی,در پایه گذاری و اداره آن امپراتوری عظیم بوده

39-رومیان برای اعمال حاکمیت و حفظ آن هزاران اردوگاه نظامی محصور به نام کسترا را بنا نهادند که ب اساس طرح شطرنجی که حصار دفاعی مربع شکل پیرامون آن از پیش تعیین شده بود بنا شده بودند

40-آمفی تئاتر در رم,یک عنصر وسیع کالبدی بود ه مستلزم زمینی شیب دار برای استقرار جایگاه های خود بودن,معمولا در خارج از شهر قرار میگرفت

41-سه گروه اصلی شهرهای امپراتوری رم:1-کلینا:اسکان های نو بنیاد و یا شهرهای بومی که با روم متحد شده و از موقعیت و مزایای کاملا رومی بهره مند بودن 2-میونیسیپا:مراکز قبیله ای مهمی که موقعیتی رسمی بدان تفویض میشد و ساکنین آن نیمه شهروند رومی به حساب می آمدن.3-سیویتاتس:مراکز تجاری و اداری قبایل محلی که به شکل رومی درآمده بودن

42-اردگاه های رومی بیش از آن که جنبه دفاعی داشته باشند,برای حمله ایجاد شده بودن.اردوگاه ها,پایگاه های تجهیزات و ستاد لشکر ها و ارتش هایی بودن که تا حدود زیادی حیات آنها مستلزم حرکت آنها بود.

43-دسترسی یکی از ضوابط مکان یابی اردوگاه های رومی ها بود.رومیها این اردوگاه ها را د رمحل تلاقی جاده ها و گذر رودخانه ها انتخاب میکردند.

44-پس از جنگهای داخلی ایتالیا و سقوط جمهوری در قرن اول ق.م آگوستوس کشور را بنیاد نهاد و شهر روم و گلین را که خشتی بودن را به شهری مرمرین تبدیل ساخت

45-آگوستوس کار سازماندهی مجدد رم را به 14 منطقه را در سال 7 ق.م به پایان رسانید که 5 منطقه در قسمت قدیمی شهر بودن و 4 منطقه در خارج از شهر واقع بود

46-ویسی:محلاتی که توسط خیابان های پیرامون آنها از یکدیگر تفکیک می شده اند

47-2 نوع مسکن کلی رومی ها:1-ذومیوس:که به اسکان تک خانواری ممتازانه اختصاص داشت2-واینسولا(بلوکهای ساختمانی)که به تعدادی آپارتمان یا سناکولا تقسیم میشد

48-بر اساس کتاب زندگی روزانه در رم باستان نوشته کارکوپینو جمعیت رم در اوایل قرن دوم میلادی 1,200,000 نفر تخمین زده شده است

49-سکنه شهر رم به طور کامل آپارتمان نشین بوده اند و در ساختمان هایی که ارتفاع آنها در قرن سوم ق.م به سه طبقه میرسیده زندگی میکرده اند

50-ژولیوس سزار به منظور کاهش خطر دائمی فرو ریختن ساختمن ها ناگزیر محدودی ارتفاعی 70 فوت را وضع نمود

51-رم از نظر ساخت کالبدی,شهری غیر طبقاتی بود.

52-اقتصاد رم بر پایه واردات کلان استوار بود

53-در رم بنا به نوشته لانچانلی 290انبار عمومی وجود داشت که بنا بر احتیات آنها را یا به نام کالا یا مالان آن نامگذاری میکردند

54-بزرگترین مرکز تفریحی روم سیرک ماکسیموس بود و حداقل255 هزار نفر را در خود جای میداده است

55-شهر تیمگاد یک نمونه خوب از شهرهای نظامی رومی در شمال آفریقا بوده است و این شهر بخشی از انبار غله روم محسوب میشده است.و احتمالا منظم ترین نمونه شهرسازی امپراتوری بوده

56-مامفورد شهر تیمگاد را نمونه ای از هتر شهرسازی رومی در اوج شکوه آن میداند

57-شهر اگوستا ترور و روم در زمانی که حصاری توسط دیوکلتین دور شهر ساخته شد,بزرگترین شهر غرب اروپا بوده

58-شهر لندینیوم(لندن)به نوان یک پایگاه نظامی و مرکز تجاری تأسیس شده بود و به گفته ریچموند در قرن 4 لندن به عنوان محل نگهداری خزانه دولتی و اقامتگاه حاکمی بود که به کشور تقسیم شده و به چهار ایالت حکومت مینمود

59-اهمیت مکانی شهر لندینیوم به واسطه واقع شدن آن در پایین ترین نقطه قابل عبور رودخانه تامیز بود

60-مهمترین نکته در مورد شهر سیلچستر ب خلاف شهر تیمگاد,در تفاوت میان بافت رسمی خیابان و حالت غیر رسمی مجتمع ساختمان های کم تراکم آن است

61-نسبت زیاد فضاهای باز داخل شهر سبب شده تا از سیلچستر به عنوان باغشهر رومی-بریتانیایی یاد شود

62-در سال 313 میلادی مسیحیت تقریبا به عنوان مدهب رسمی پذیرفته شد

63-در سال 410 میلادی رم به دست آلاریک و گت ها سقوط نمود

---

کتاب تحلیلی از ویژگی های برنامه ریزی شهری در ایران-ناصر مشهدیزاده دهاقانی

1-ایجاد شهر های مهم در زمان حکومت هخامنشیان:جنبه اداری و سیاسی داشته

2-پاسارگاد:پایتخت کوروش,به معنای اردوگاه پارسیان بودهکه یونانیان به ین نام آنها را میخواندند

3-بانیان شهرهای جدید در ایران:سلوکیان بودند که به شکل هیپودام آنها را میساختند

4-انواع کاروانسراها با توجه به عملکرد آنها:1-کاروانسراهای مابین شهرها2-کاروانسراهای بیرون حصار شهر3-کاروانسراهای شهری:از زمان صفویه به بعد شدت گرفت و رونق بیشتری یافت

5-در ابتدای قرون اسلامی مسجد یگانه عامل تمایز شهر از روستا بود

6-اوج شهرسازی پس از ورود اسلام به ایران در زمان صفویه بود:نمونه بارز,طرح جامع شهرسازی برای اصفهان بود(پایتخت)پیاده گردید

7-با روی کار آمدن رضاخان:فعالیت های شدیدی در رابطه با تغییرات فیزیکی شهرها صورت گرفت,این فعالیت ها از سال 1310 تا1320 ادامه داشت و رکود آن همزمان با شروع جنگ دوم جهانی بود

شهرهای جدید معاصر ایران

8- شهر اندیمشک:در کنار خط راه آهن

9- شهر خرمشهر:در کنار اروند رود بندر امام

10- شهر بندر ترکمن:در انتهای راه آهن سراسری جنوبی-شمالی

11- شهر زاهدان:در زمان جنگ جهانی اول در کنار خط راه آهن(توسط انگلیسی ها از پاکستان به محل فعلی ربط داده میشد)ساخته شد

12- شهر زرندنو:هدف:جای دادن گروهی از شاغلین معدن زغال سنگ منطقه و کارخانه زغال شویی ایجاد شد,این شهر مشهور به شهر زغال سنگ است که در سال1365 توسط شرکت ملی پولاد ایران در استان کرمان طراحی شد

13- شهر مرودشت:در نزدیکی شیراز,به صورت یک شهر اقماری ایجاد شده است

14- شهر سلماس:در سال 1310 بعد از ویرانی بر اثر زلزله ایجاد شد.در ابتدا به صورت شطرنجی ساخته شده بود

15- شهر شوشتر نو:در کنار شهر قدیمی و در آن طرف رودخانه به نام شهر نیکشهر ایجاد شد.

16-شهر قوچان:بعد از زلزله و خرابی ایجاد شد,نقشه شطرنجی داشته

17-شهر شاهین شهر:نقش سکونتگاهی و خوابگاهی داشته,دراطراف اصفهان

18-شهر پولادشهر:هدف:اسکان شاغلین صنایع پولاد اصفهان,توسط شهرسازان روسی ایجاد گردید

19-شهر یاسوج:نقش اداری و سیاسی دارد

20-شهر آبادان و مسجد سلیمان:در استان خوزستان,آبادان نقش شهر نفتی و صنعتی,مسجد سلیمان =:اولین شهر معدنی ایران بود که در سال 1287 ایجاد گردید

21-شهر مس سرچشمه:هدف»اسکان شاغلین صنایع مس سرچشمه در کنار رفسنجان ساخته شده

22-شهر پیرانشهر:با هدف نظامی ساخته شده

23-شهر نوشهر:جنبه اقصادی و نظامی

24- شهر اسلامشهر:به صورت خودرو(بر اثر جابه جایی شدید جمعیتی گسترش یافته)ایجاد شده

25- شهر الوند:در سال 1362 در کنار شهرقدیم الوند ایجاد شد

26- شهر شاهین شهر:شهر خوابگاهی/ شهر اسلامشهر:شهر خوابگاهی/ شهر آبادان:شهر نفتی/شهر پولادشهر:شهر صنعتی

27-شهر یاسوج:اداری-سیاسی/ شهر بهارستان-مجلسی-فولاد شهر:در کنار اصفهان/ شهر هشتگرد-پرند-آب انجیرک-زاویه-اشتهارد:در اطراف تهران

28- شهرگلبهار:در حومه شهر مشهد/شهر صدرا:شیراز/شهر سهند:اطراف تبریز

29-در زمان شاه عباس اول:اقتصاد ایران اوج شکوفایی را میگذراند

30-در زمان رضاخان بیشترین اعتبار و بودجه کشور به وزارت جن و امور نظامی و کمترین توجه به بخش کشاورزی و صنایع شد

31-80تا85درصد ایراد در سال1310 رو کشاورزان روستایی تشکیل میدادند

32-برنامه عمرانی اول(1327-1334) بخش امور اجتماعی,مهمترین بخش را تشکیل میداد

33- برنامه عمرانی اول توسط کارشناسان آمریکایی تهیه شده بود

34- برنامه عمرانی اول به دلیل آغاز نهضت ملی شدن نفت و درپی آن تحریم نفت ایران توسط آمریکا و خودداری سازمان ها از دادن وام به ایران در زمان وزارتی محمد مصدق,تنها به مدت 2 سال اجرا شد.

[b]35-برنامه عمرانی دوم(1334-1341) با صدور مجدد نفت ایران و عقد قرارداد کنسرسیوم با دولت پس از استقرار حکومت کودتا پیاده شد.بیشترین سهم از این برنامه قسمت ارتباطات بوده,کمترین توجه به بخش جنگ بوده

[align=JUSTIFY][color=black]36- در برنامه عمرانی دوم سیاست درهای باز اقتصادی پیاده شد و سیستمبانکی گسترش وسیعی یافت و سرمایه های خار