۱۳۹۰-۱-۱۸، ۰۲:۲۹ عصر
بررسیهای انجام شده در مورد چگونگی رشد هندسی پایتختهای جهان نشان میدهدكه تهران كمترین تعداد ساختمانهای بلندمرتبه را داشته و در دسته بندی شهرها از نظر ارتفاع، كوتاهترین پایتخت جهان محسوب میشود.
هرچند سیاست كلی مدیران اجرایی در حوزه شهرسازی و معماری توسعه عمودی شهر بوده و در سالهای اخیر بلندمرتبهسازی با جدیت پیگیری میشود اما صحبتهای مسئولان و كارشناسان شهرسازی گویای آن است كه 98درصد ساختمانهای تهران كوتاه بوده و تنها 2درصد از آنها بلندتر از 9 طبقه هستند.
موضوعی كه نگرانی كارشناسان را عمیقتر كرده و موجب بروز مشكلاتی در ابعاد و زوایای مختلف اجتماعی، اقتصادی و امنیتی میشود. زیرا كارشناسان شهرسازی بر این باورند كه رشد افقی از مهمترین موانع توسعه پایدار شهری بوده و از بعد امنیتی، زمینه را برای اغتشاشات و ناامنیهای اجتماعی آماده میكند.
هر چند كارشناسان داخلی برآوردی از میزان خسارات در شهرهای دارای ساختمانهای بلندمرتبه و كوتاه نداشته و به تحلیلهای علمی اكتفا میكنند اما برنامهریزان شهری در جوامع توسعه یافته كه دارای درصد بالایی از ساختمانهای بلندمرتبه هستند آمار و ارقامی دادهاند كه گویای آن است شهرهایی كه رشد افقی داشته و در ارتفاع توسعه پیدا نكردهاند در زمان بروز حوادث غیرمترقبه و ناامنیها 5 برابر بیشتر از شهرهای دیگر كه در ارتفاع توسعه یافتهاند آسیب میبینند.
البته این تمام ماجرا نبوده و توسعه كلانشهرها در سطح كه تهران بارزترین نمونه آن به حساب میآید شبكه حملونقل طولانی تری را میطلبد كه امروزه یكی از مهمترین چالشهای تهران نیز همین مسئله است و پایتخت از قبل رشد افقی، آسیبهایی جدی در این زمینه میبیند. بهگونهای كه كارشناسان چنین استدلال میآورند كه اگر تهران به این صورت در سطح رشد نمیكرد شاید معضل حملونقل و ترافیك آن پیچیده نمیشد. با این همه كوتاه بودن تهران ابعاد مختلفی دارد كه بهنظر میرسد شهر را در آینده نزدیك با مشكلات اساسی مواجه سازد.
متوسط طبقات در تهران 6/1درصد است.
بر خلاف تصور عامه كه تهران را شهری با ساختمانهای بلند مرتبه میدانند تهران شهری با ساختمانهای كوتاه بوده و متوسط طبقات در آن به 6/1درصد متوسط پایتختهای جهان بهلحاظ بلندمرتبهسازی میرسد كه از دیدگاه كارشناسان شهرسازی رقم قابل توجهی نبوده و نشان میدهد كه پایتخت در سطح شكل گرفته است.
بیتالله ستاریان، عضو نظام مهندسی و هیأت علمی دانشگاه تهران با تاكید بر این نكته كه رشد افقی هزینههایی را برای نگهداری شهر به مدیران شهری تحمیل میكند، میگوید: باتوجه به وضعیت ساختمانها در پایتختهای دنیا میتوان تهران را كوتاهترین پایتخت جهان دانست كه بیشترین درصد رشد آن در سطح بوده و زمانی كه یك شهر در سطح رشد میكند هزینههای سربار خدمات رسانی هم افزایش مییابد، چرا كه در رشد افقی شهر با توجه به پراكندگی تراكم نیاز به امكانات خدماتی زیادی وجود دارد و مسئولان مجبورند مبالغ بیشتری را نسبت به زمانی كه شهر در ارتفاع توسعه مییابد برای ارائه خدمات هزینه كنند و این مسئله باعث میشود خدمات بهصورت كافی در سطح شهر توزیع نشود و اساسا ضعفهایی در این رابطه وجود دارد كه گاها به بروز نارضایتیهایی میانجامد.
او میافزاید: تهران در حالی در سطح توسعه پیدا كرده كه محدودیتهای بسیاری در مورد زمین وجود دارد و با توجه به این مسئله ضروری كه شهر در ارتفاع رشد كند. هر چند در بسیاری نقاط تهران كه روی گسل واقع شدهاند امكان بلندمرتبهسازی وجود ندارد و اصول فنی و ایمنی ایجاب میكند كه شهر در سطح توسعه یابد اما با توجه به محدودیت زمین و منابع ضرورت دارد بلندمرتبهسازی صورت بگیرد، تا هم ارائه خدمات راحتتر شود و هم از بروز برخی مشكلات امنیتی جلوگیری به عمل بیاید؛ موضوعی كه در بررسیهای كارشناسی صورت پیچیده تری بهخود میگیرد.
تأمین امنیت در شهرهای كوتاه دشوار است
ستاریان با برخی كارشناسان شهرسازی و معماری در این نكته كه تهران و كلانشهرهایی كه رشد افقی دارند از نظر شهرسازی امنیت لازم را نداشته و احتمال بروز پارهای از مشكلات امنیتی در آنها وجود دارد متفق القول بوده و بر این باور است كه رشد افقی زمینه مساعدتری را برای بروز مسائل امنیتی و سیاسی فراهم میآورد و از اینرو اغلب سیاستگذاران و برنامهریزان شهری به سمت و سوی بلندمرتبهسازی رفته و شهر را در ارتفاع توسعه میدهند و به موازات ارائه خدمات عادلانه، كنترل بیشتری برمحیط شهری دارند.
او در این رابطه مثالی میآورد و میگوید: در یك واحد مسكونی كه 50 واحد دارد و زمین كمتری نیز اشغال شده امكان خدمات رسانی در ابعاد وسیع وجود دارد و اساسا از نظر امنیتی نیز شرایط مطلوب تری فراهم است درحالیكه در محدودهای كه واحدها در سطح شكل گرفتهاند و پراكنده هستند امكان خدمات رسانی به آن صورت مطلوب كه در ساختمانهای بلند مرتبهوجود دارد، وجود ندارد و از نظر امنیتی نیز در مقایسه با واحدهای بلندمرتبه چندان قابل اعتماد نیست. بهگونهای كه در حال حاضر برنامهریزان شهری راهبرد فشردهسازی و افزایش تراكم و رشد عمودی هوشمندانه را در پیش گرفتهاند و آن را یك راهكار اساسی برای توسعه پایدار و برقراری امنیت میدانند.
گسلها، مانع بلندمرتبهسازی در تهران
هر چند كارشناسان شهری برای توزیع مناسب فضاهای خدماتی و رفاهی پیشنهاد میكنند كه شهر در ارتفاع توسعه یافته و گسترش كمتری در سطح داشته باشد اما مسئله مهمی كه در این رابطه وجود دارد و بهعنوان مانع محسوب میشود این است كه تهران دارای گسلهای متعددی در مناطق مختلف بوده و این موضوع باعث میشود ساخت ساختمانهای بلند مرتبه و برج به آن صورتی كه در سایركلانشهرها صورت میگیرد در تهران با موانعی روبهرو باشد.
براساس صحبتهای كارشناسان زلزله نگار، تهران یكی از 4 منطقه زلزله خیز كشور بوده كه طولانیترین گسل در شمال آن به طول 120 كیلومتر واقع شده و همین مسئله ایجاب میكند كه شهر در سطح توسعه پیدا كند.
سعید سادات نیا، مدیر جامعه معماران ایران و نایب رئیس انجمن صنفی مهندسان مشاور در این ارتباط میگوید: هر چند با رشد افقی شهر مخالفم و آن را برای توزیع عادلانه امكانات و خدمات مناسب نمیدانم اما معتقدم با توجه به زلزله خیز بودن تهران، بلند مرتبهسازی عملا با مشكلات و موانعی همراه است و ما زمانی میتوانیم اقدام به بلند مرتبهسازی در پایتخت كنیم كه تكنولوژی پیشرفتهای را هم در آن به كار گیریم همانند ژاپن كه بهرغم بروز زلزلههای بالای 7 ریشتر ساختمانهای بلند مرتبه در آن تخریب نمیشود و البته در توسعه افقی وجود كوچههای باریك و تنگ خطرناكتر از ساختمانهای بلند مرتبه بوده و آثار تخریبی بسیاری بهدنبال دارد و نمیتوان این سبك شهرسازی را در برابر زلزله مقاوم دانست؛ موضوعی كه دیگر كارشناسان شهری نیز بر آن صحه گذاشته و معتقدند تهران بهعلت وجود گسلها نتوانسته در ارتفاع رشد كند.
هر چند برخی این توجیه را رد كرده و علل دیگری را در این رابطه مطرح میكنند ولی آنچه واقعیت دارد این است كه تهران نسبت به دیگر پایتختها، شهری كوتاه بوده و برج و آسمانخراش ندارد.
هرچند سیاست كلی مدیران اجرایی در حوزه شهرسازی و معماری توسعه عمودی شهر بوده و در سالهای اخیر بلندمرتبهسازی با جدیت پیگیری میشود اما صحبتهای مسئولان و كارشناسان شهرسازی گویای آن است كه 98درصد ساختمانهای تهران كوتاه بوده و تنها 2درصد از آنها بلندتر از 9 طبقه هستند.
موضوعی كه نگرانی كارشناسان را عمیقتر كرده و موجب بروز مشكلاتی در ابعاد و زوایای مختلف اجتماعی، اقتصادی و امنیتی میشود. زیرا كارشناسان شهرسازی بر این باورند كه رشد افقی از مهمترین موانع توسعه پایدار شهری بوده و از بعد امنیتی، زمینه را برای اغتشاشات و ناامنیهای اجتماعی آماده میكند.
هر چند كارشناسان داخلی برآوردی از میزان خسارات در شهرهای دارای ساختمانهای بلندمرتبه و كوتاه نداشته و به تحلیلهای علمی اكتفا میكنند اما برنامهریزان شهری در جوامع توسعه یافته كه دارای درصد بالایی از ساختمانهای بلندمرتبه هستند آمار و ارقامی دادهاند كه گویای آن است شهرهایی كه رشد افقی داشته و در ارتفاع توسعه پیدا نكردهاند در زمان بروز حوادث غیرمترقبه و ناامنیها 5 برابر بیشتر از شهرهای دیگر كه در ارتفاع توسعه یافتهاند آسیب میبینند.
البته این تمام ماجرا نبوده و توسعه كلانشهرها در سطح كه تهران بارزترین نمونه آن به حساب میآید شبكه حملونقل طولانی تری را میطلبد كه امروزه یكی از مهمترین چالشهای تهران نیز همین مسئله است و پایتخت از قبل رشد افقی، آسیبهایی جدی در این زمینه میبیند. بهگونهای كه كارشناسان چنین استدلال میآورند كه اگر تهران به این صورت در سطح رشد نمیكرد شاید معضل حملونقل و ترافیك آن پیچیده نمیشد. با این همه كوتاه بودن تهران ابعاد مختلفی دارد كه بهنظر میرسد شهر را در آینده نزدیك با مشكلات اساسی مواجه سازد.
متوسط طبقات در تهران 6/1درصد است.
بر خلاف تصور عامه كه تهران را شهری با ساختمانهای بلند مرتبه میدانند تهران شهری با ساختمانهای كوتاه بوده و متوسط طبقات در آن به 6/1درصد متوسط پایتختهای جهان بهلحاظ بلندمرتبهسازی میرسد كه از دیدگاه كارشناسان شهرسازی رقم قابل توجهی نبوده و نشان میدهد كه پایتخت در سطح شكل گرفته است.
بیتالله ستاریان، عضو نظام مهندسی و هیأت علمی دانشگاه تهران با تاكید بر این نكته كه رشد افقی هزینههایی را برای نگهداری شهر به مدیران شهری تحمیل میكند، میگوید: باتوجه به وضعیت ساختمانها در پایتختهای دنیا میتوان تهران را كوتاهترین پایتخت جهان دانست كه بیشترین درصد رشد آن در سطح بوده و زمانی كه یك شهر در سطح رشد میكند هزینههای سربار خدمات رسانی هم افزایش مییابد، چرا كه در رشد افقی شهر با توجه به پراكندگی تراكم نیاز به امكانات خدماتی زیادی وجود دارد و مسئولان مجبورند مبالغ بیشتری را نسبت به زمانی كه شهر در ارتفاع توسعه مییابد برای ارائه خدمات هزینه كنند و این مسئله باعث میشود خدمات بهصورت كافی در سطح شهر توزیع نشود و اساسا ضعفهایی در این رابطه وجود دارد كه گاها به بروز نارضایتیهایی میانجامد.
او میافزاید: تهران در حالی در سطح توسعه پیدا كرده كه محدودیتهای بسیاری در مورد زمین وجود دارد و با توجه به این مسئله ضروری كه شهر در ارتفاع رشد كند. هر چند در بسیاری نقاط تهران كه روی گسل واقع شدهاند امكان بلندمرتبهسازی وجود ندارد و اصول فنی و ایمنی ایجاب میكند كه شهر در سطح توسعه یابد اما با توجه به محدودیت زمین و منابع ضرورت دارد بلندمرتبهسازی صورت بگیرد، تا هم ارائه خدمات راحتتر شود و هم از بروز برخی مشكلات امنیتی جلوگیری به عمل بیاید؛ موضوعی كه در بررسیهای كارشناسی صورت پیچیده تری بهخود میگیرد.
تأمین امنیت در شهرهای كوتاه دشوار است
ستاریان با برخی كارشناسان شهرسازی و معماری در این نكته كه تهران و كلانشهرهایی كه رشد افقی دارند از نظر شهرسازی امنیت لازم را نداشته و احتمال بروز پارهای از مشكلات امنیتی در آنها وجود دارد متفق القول بوده و بر این باور است كه رشد افقی زمینه مساعدتری را برای بروز مسائل امنیتی و سیاسی فراهم میآورد و از اینرو اغلب سیاستگذاران و برنامهریزان شهری به سمت و سوی بلندمرتبهسازی رفته و شهر را در ارتفاع توسعه میدهند و به موازات ارائه خدمات عادلانه، كنترل بیشتری برمحیط شهری دارند.
او در این رابطه مثالی میآورد و میگوید: در یك واحد مسكونی كه 50 واحد دارد و زمین كمتری نیز اشغال شده امكان خدمات رسانی در ابعاد وسیع وجود دارد و اساسا از نظر امنیتی نیز شرایط مطلوب تری فراهم است درحالیكه در محدودهای كه واحدها در سطح شكل گرفتهاند و پراكنده هستند امكان خدمات رسانی به آن صورت مطلوب كه در ساختمانهای بلند مرتبهوجود دارد، وجود ندارد و از نظر امنیتی نیز در مقایسه با واحدهای بلندمرتبه چندان قابل اعتماد نیست. بهگونهای كه در حال حاضر برنامهریزان شهری راهبرد فشردهسازی و افزایش تراكم و رشد عمودی هوشمندانه را در پیش گرفتهاند و آن را یك راهكار اساسی برای توسعه پایدار و برقراری امنیت میدانند.
گسلها، مانع بلندمرتبهسازی در تهران
هر چند كارشناسان شهری برای توزیع مناسب فضاهای خدماتی و رفاهی پیشنهاد میكنند كه شهر در ارتفاع توسعه یافته و گسترش كمتری در سطح داشته باشد اما مسئله مهمی كه در این رابطه وجود دارد و بهعنوان مانع محسوب میشود این است كه تهران دارای گسلهای متعددی در مناطق مختلف بوده و این موضوع باعث میشود ساخت ساختمانهای بلند مرتبه و برج به آن صورتی كه در سایركلانشهرها صورت میگیرد در تهران با موانعی روبهرو باشد.
براساس صحبتهای كارشناسان زلزله نگار، تهران یكی از 4 منطقه زلزله خیز كشور بوده كه طولانیترین گسل در شمال آن به طول 120 كیلومتر واقع شده و همین مسئله ایجاب میكند كه شهر در سطح توسعه پیدا كند.
سعید سادات نیا، مدیر جامعه معماران ایران و نایب رئیس انجمن صنفی مهندسان مشاور در این ارتباط میگوید: هر چند با رشد افقی شهر مخالفم و آن را برای توزیع عادلانه امكانات و خدمات مناسب نمیدانم اما معتقدم با توجه به زلزله خیز بودن تهران، بلند مرتبهسازی عملا با مشكلات و موانعی همراه است و ما زمانی میتوانیم اقدام به بلند مرتبهسازی در پایتخت كنیم كه تكنولوژی پیشرفتهای را هم در آن به كار گیریم همانند ژاپن كه بهرغم بروز زلزلههای بالای 7 ریشتر ساختمانهای بلند مرتبه در آن تخریب نمیشود و البته در توسعه افقی وجود كوچههای باریك و تنگ خطرناكتر از ساختمانهای بلند مرتبه بوده و آثار تخریبی بسیاری بهدنبال دارد و نمیتوان این سبك شهرسازی را در برابر زلزله مقاوم دانست؛ موضوعی كه دیگر كارشناسان شهری نیز بر آن صحه گذاشته و معتقدند تهران بهعلت وجود گسلها نتوانسته در ارتفاع رشد كند.
هر چند برخی این توجیه را رد كرده و علل دیگری را در این رابطه مطرح میكنند ولی آنچه واقعیت دارد این است كه تهران نسبت به دیگر پایتختها، شهری كوتاه بوده و برج و آسمانخراش ندارد.